ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΑΡΘΡΑ
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Ακολουθήστε μας:
19 March, 2024
ΚεντρικήΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ“Pagan σημαίνει ταύτιση με το αρχέγονο, την έκσταση και τις πρωτόγονες ρίζες” Συνέντευξη με τον Σταύρο Τσουμάνη και την Έβελυν Ασσουάντ των Pagan. Μέρος Α! 

“Pagan σημαίνει ταύτιση με το αρχέγονο, την έκσταση και τις πρωτόγονες ρίζες” Συνέντευξη με τον Σταύρο Τσουμάνη και την Έβελυν Ασσουάντ των Pagan. Μέρος Α! 

Τους ανακάλυψα όπως όλοι με την μουσική για την διαφήμιση του “Ζαγόρι” Ήταν όμως το βίντεο για το τελευταίο τους τραγούδι “Κοίτα με” και η είδηση της συναυλίας τους στο “Κύτταρο” που με έκανε να ψάξω την μουσική τους περισσότερο. Κάποιες φωτό από συναυλίες σε Άρτα και Ρέθυμνο με υποψίασαν ότι είναι εκπληκτικοί επί σκηνής και με έκαναν να αναζητήσω μια συνέντευξη μαζί τους 

Δώσαμε ραντεβού σε ένα αγαπημένο τους στέκι στην Νέα Σμύρνη και η συνέντευξη αποδείχθηκε ότι δεν ήταν καθόλου συνηθισμένη.

Συνέντευξη στον Γιώργο Πισσαλίδη*

Σταύρο πως ξεκίνησαν οι Pagan; 

Σ.Τ: Η δουλειά που κάνουμε τώρα με τους Pagan, είχαμε πάντα το πρόβλημα ότι όποτε λέγαμε καινούρια μπάντα, όλοι μάλλον φαντάζονται κάτι φοιτητικό, κάτι συνοικιακό. Ναί είμαστε  καινούρια μπάντα, αλλά όλοι έχουμε μεγάλη πορεία στο κομμάτι της μουσικής και είμαστε έτοιμοι σε αυτό που κάνουμε.

Το φιλοσοφικό  μέρος του συγκροτήματος υπήρχε εδώ και 20 χρόνια, δηλαδή είναι κάτι που υπάρχει πολύ καιρό. Το θετικό με αυτούς τους μουσικούς, η διευκόλυνση την οποία παρέχουν σε όλο αυτό είναι ότι πήγαμε πολύ γρήγορα σε ένα αποτέλεσμα που συνήθως παίρνει χρόνο.

Έχω δει τις φωτογραφίες στην Άρτα και εντυπωσιαστηκα από το μυσταγωγικό στοιχείο που “βγάζουν”.

Ε.Α Χαιρόμαστε που βγαίνει αυτό. Εκεί βέβαια δεν είναι αυτό το αισθητικό κομμάτι που ήταν το τελικό, δηλαδή καμία σχέση δεν έχει με αυτό που θα είναι τώρα.

Σ.Τ: Ούτε τώρα θα είναι τελικό, αλλά σίγουρα θα έχει μία πιο τελική μορφή, ένα πρώτο μαξιλαράκι σε σχέση με το τι θέλουμε να παρουσιάσουμε γενικότερα στο μέλλον. Όταν κάναμε τα δύο live στο Ρέθυμνο και στην Άρτα– πιο πολύ έγιναν για να συνειδητοποιήσουμε και εμείς ποια είναι η σχέση μας με τη ζωντανή μας έκφραση και να δούμε λίγο και το feedback του κόσμου. 

Photo: Thomas Ganiatsas

Πως προέκυψε η συναυλία στο “Κύτταρο” και μάλιστα πρώτη φορά στην Αθήνα; 

Σ.Τ: Να είναι καλά ο Βασίλης Στάης, ο οποίος βρέθηκε τυχαία με τον manager μας για κάποιο άλλο λόγο και του λέει, έχεις τίποτα;  Του λέει, έχω μία καινούρια μπάντα. Τι παίζουν;  Τι να σου πω, του λέει, πρέπει να ακούσεις για να καταλάβεις. Βλέπει το video clip στο internet και του λέει, έχει πολύ ενδιαφέρον, κάτι ζωντανό έχει να δω;  Και του έδωσε ένα ζωντανό βίντεο στο στούντιο και του άρεσε. 

Προηγουμένως είπες ότι το φιλοσοφικό μέρος των Pagan υπήρχε επί 20 χρόνια. Τι εννοείς; 

Σ.Τ: Πριν από πολλά χρόνια, ξεκίνησα μία έρευνα, τολμώ να το πω, επάνω στη σχέση της μουσικής με τον άνθρωπο και σε πολιτισμικό επίπεδο. Δηλαδή είχα γνωρίσει μία λαογράφο εκείνη την εποχή, η οποία μου είχε πει, πριν ασχοληθείς με την παραδοσιακή, καλό θα ήταν να ψάξεις να δεις λαογραφικά τι συνέβαινε σε κάθε εποχή, γιατί όπως σήμερα η μουσική συνδέεται απόλυτα με την πολιτισμική κατάσταση, έτσι ακριβώς ίσχυε και στο παρελθόν.  

Γουίλλιαμ -Άντολφ Μπουγκερώ: Η νιότη του Διόνυσου

Έτσι, λοιπόν, άρχισα να ερευνώ πολλά ξεχωριστά κομμάτια. Τα κύρια topics, τα κύρια πεδία ας πούμε, ήταν ο χορός, η έκσταση, ο ρυθμός και η γυναίκα σε αυτή τη σχέση. Λόγω της υποβάθμισης της γυναίκας όλα τα προηγούμενα χρόνια, παρατηρούσα ότι ακόμα και την περίοδο της διονυσιακής λατρείας η ύπαρξη της μαινάδας ήταν καθαρά για να εξισώσουν σε αυτές τις γιορτές την ήδη μειωμένη θέση της γυναίκας στο σύνολο, γιατί δεν είχε πολιτικά δικαιώματα και δεν έπαιρνε αποφάσεις στα κοινά.  Έπρεπε με κάποιο τρόπο να εξισώσουν την ύπαρξή της γιατί αποτελούσε την πηγή της ζωής από την προϊστορική εποχή.  Η γυναίκα τίκτει και φέρνει τη νέα ζωή, εξ ου και οι πρώτες λατρείες ήταν στο πρόσωπο της γυναίκας.  Αργότερα η πολιτική εξέλιξη ήταν αυτή που την έθεσε σε δεύτερο ρόλο και έγιναν ανδροκρατούμενες οι κοινωνίες.

Για πές μου πως θεωρείς τον ρυθμό σε αυτό το πλαίσιο; 

Σ.Τ: Πιστεύω ότι ο ρυθμός αποτελεί θεμελιώδη ανθρώπινη τάση.  Σκέψου ότι όλοι οι άνθρωποι έχουμε με έναν τρόπο πάθος για τη μουσική, ακούμε μουσική ανεξάρτητα από το είδος.  Όλοι έχουμε μία σχέση.  Αυτό από κάπου πηγάζει, δηλαδή υπάρχει κάτι κοινό στο DNA μας το οποίο μας δημιουργεί αυτή την έλξη με τη μουσική, τη μοναδική αόρατη τέχνη. Αυτό το κομμάτι θεωρώ ότι ξεκινά από το ρυθμό, δηλαδή εάν σκεφτούμε το παρελθόν και προσπαθήσουμε να υπολογίσουμε πώς μπορεί στις αρχέγονες κοινωνίες να ξεκίνησε η επαφή με αυτό, το πρώτο που θα υπήρχε δεν θα ήταν η μελωδία, θα ήταν ο ρυθμός.  Οποιοδήποτε αντικείμενο και εάν χτυπήσεις με μία σταθερή αγωγή, δημιουργείς ρυθμό.  

Για να φθάσεις όμως στο σημείο να προκαλέσεις το ρυθμό και να σου δημιουργήσει αυτό είτε την ευφορία, είτε την ανάγκη για το χορό, κάτι θα πρέπει πάλι να προηγηθεί. Νομίζω ότι βασίζεται στην εμβρυική μας περίοδο, γιατί σκεφτείτε ότι ο πρώτος ρυθμός που ερχόμαστε σε επαφή είναι αυτός της καρδιάς της μητέρας μας, μπορεί και της δικής μας καρδιάς. Μάλιστα στην έρευνα που έχω κάνει, έχω βρει ότι επειδή ο ρυθμός της καρδιάς είναι τρίσημος, δηλαδή έχουμε δύο κτύπους και μία παύση, μπουπ-μπουπ, μπουπ-μπουπ, μπουπμπουπ, τώρα αυτό που κάνω είναι ο ρυθμός του μπλουζ, γκουπ-γκουπ, γκουπ-γκουπ, τρίσημος ρυθμός. 

Photo: Τhomas Ganiatsas

Όλοι οι αρχέγονοι σύγχρονοι ρυθμοί, ας πούμε στην Αφρική που μπορούμε να βρούμε πρωτόγονες σύγχρονες κοινωνίες, όπου υπάρχει ρυθμός –γιατί δεν έχει επηρεασθεί από τη βιομηχανική εξέλιξη για να μπει το 4/4 βιωματικά μέσα στον άνθρωπο– είναι όλοι παράγωγα του τρία.  Δεν είναι καθόλου τυχαίο, πιστεύω ότι είναι μία αναγωγή στην εμβρυική μας περίοδο όλο αυτό.  Εξ ου και η ιδέα με τους Pagan σχηματίσθηκε όταν πήρα όλες αυτές τις συνιστώσες, την έκσταση, τη δύναμη της έκστασης και τη δύναμη που προκαλεί η επανάληψη για να φθάσουμε στην έκσταση.

Τι σημαίνει για εσένα έκσταση και γιατί είναι αναγκαία;

Σ.Τ: Έκσταση για εμένα είναι η επαφή με τις πρωτόγονες ρίζες μας. Έκσταση είναι η ερωτική πράξη η οποία οδηγεί στη νέα ζωή, εξ ου και ένα από τα κύρια θέματα που ασχολούνται οι Pagan είναι ο έρωτας και ο θάνατος, η αρχή και το τέλος. Η έκσταση νομίζω ότι μπορεί επίσης να αποτελεί και μία μορφή θεραπείας, δηλαδή η σύγχρονη χοροθεραπεία βασίζεται αποκλειστικά σε αυτό, οδηγούν τους θεραπευόμενους να ακολουθούν μία σταθερή, απλή, ρυθμική αγωγή, έναν ρυθμικό κύκλο, σε τέτοιο σημείο που να οδηγήσει στην έκσταση όπου με αυτό τον τρόπο απελευθερώνεται το μυαλό.  Επίσης νομίζω ότι εξισωνόμαστε με έναν τρόπο που βγαίνουμε από τη συμβατικότητα που καθορίζει η κοινωνία μας ποιος είναι ο ρόλος μας, είναι πολύ σημαντικό να βγούμε από αυτή τη συμβατικότητα.  Αυτό είναι για εμένα η έκσταση.  

Photo: Chris Kissadjekian

Οπότε oι Pagan προσπαθούν με έναν τρόπο να φωτίσουν και να δείξουν αυτά τα στοιχεία που ξορκίζουμε και φοβόμαστε. Πιστεύουμε ότι είναι πολύ ωραίο να ψάξουμε και στα βάθη της πλευράς μας που θα μας φέρει πιο κοντά σαν ανθρώπους. Δηλαδή η έκσταση για εμένα οδηγεί στην εξίσωση και στην αποφυγή της συμβατικότητας που είναι ένας από τους μεγαλύτερους κινδύνους για την εξέλιξη της ανθρωπότητας.  Αυτή η συμβατικότητα είναι μία από τις πηγές του μίσους που εξακολουθεί στο ρατσισμό.  Όλα βασίζονται στο τι θεωρεί η κοινωνία πως πρέπει να έχουμε σαν μορφή σήμερα.  

Αυτό στην μουσική πως μεταφράζεται; 

Σ.Τ: Παραδείγματος χάρη πειραματίστηκα με το κλαρίνο το οποίο το λατρεύω, αλλά είναι δυτικόφερτο, δεν είναι αρχέγονο.

Δεν είναι. Είναι γερμανικό του οποίου του αλλάξαμε τα κλειδιά.

Σ.Τ: Ακριβώς και είναι τεχνολογικό όργανο. Η γκάιντα είναι αρχέγονη τελείως. Μάλιστα συγκεκριμένα η γκάιντα, που είναι η μορφή με το ισοκράτημα, είναι η πιο διονυσιακή από όλες τις μορφές του άσκαυλου, γιατί αυτός ο ισοκράτης, η σταθερή νότα αυτή είναι μία μορφή συντονισμού που εξ ου οδηγεί στην έκσταση. Δηλαδή σκέψου ότι παίζει ο γκάιντατζης σε ένα πανηγύρι έξι ώρες και όλοι μαζί χορεύουν μόνο σε έναν τόνο, είναι τρομερό αυτό.  Αυτό επίσης ήταν ένα στοιχείο το οποίο από την έρευνα πήρα και υιοθέτησα για τους Pagan, παίζουμε σε δύο τονικότητες, σι και ρε, οι οποίες ήρθαν μετά από πολύ έντονη βιωματική τριβή. Οδηγεί πρώτα στο δικό μας συντονισμό αυτό και στη συνέχεια ως δίαυλο να το περάσουμε προς τα έξω. 

Φώτο: Χρήστος Κισατζεκιάν

Η πρωθιέρεια τι γνώμη έχει για την έκσταση;  Τι σημαίνει για την πρωθιέρεια των Pagan η έκσταση;  Πώς τη βιώνεις;

Ε.Α: Εγώ προέρχομαι και από ένα χώρο στο θέατρο όπου ασχολούμαστε πολύ με το Διόνυσο του θεάτρου.

Είσαι στο Άττις του Τερζόπουλου.

Ε.Α: Ναι και δουλεύω κατά βάση με τον Σάββα Στρούμπο, το βοηθό του, με τον οποίο ξεκίνησα με το που βγήκα από τη Σχολή του Εθνικού μπήκα κατευθείαν στην ομάδα Σημείο Μηδέν. Μία ημέρα ο κιθαρίστας γνώριζε τον ηλεκτρικό κιθαρίστα, το Δημήτρη Μπίζο, ο οποίος μου λέει, υπάρχει μία μπάντα στην οποία και αυτός μόλις είχε προσαρτηθεί και ήξερε ότι ασχολούμουν μέχρι τότε πολύ λίγο με τα μουσικά –πιο πολύ τραγουδούσα σε ταβέρνες και μουσικά καφενεία– και με φώναξαν και κάναμε μία ακρόαση.  Με το που άκουσα ένα τραγούδι, τις «Σειρήνες» συγκεκριμένα, είχα εκστασιαστεί και με αυτό νομίζω κάναμε και την ακρόαση.

Η Έβελυν Ασσαούντ ως ηθοποιός του “Άττις” του Τερζόπουλου

Σ.Τ: Ναι, την ακρόαση την κάναμε με τις «Σειρήνες».

Ε.Α: Και όταν μου μίλησε ο Σταύρος για το Διόνυσο της μουσικής, λέω εδώ κάτι συμβαίνει, βρήκα δηλαδή το αντίστοιχο στη μουσική μου και έτσι κουμπώσαμε.  Δηλαδή ήταν καρμική η συνάντηση, γιατί και εγώ είμαι πολύ επιλεκτική με τα πράγματα.  

Επάνω στη σκηνή ποιος είναι ο ρόλος σου και πόσο επηρεάζεσαι από όλο αυτό που έχει περιγράψει ο Σταύρος;

Ε.Α: Έχουμε και τη σκηνοθέτριά μας, την Μάρλεν Καμίνσκυ, με την οποία εγώ ως ηθοποιός τόσα χρόνια είμαι πιο εξοικειωμένη με το κομμάτι το πιο δραματοποιημένο.  Με έναν τρόπο, σιγά-σιγά, η συναυλία μας διαμορφώνεται σαν παράσταση. Έχει δηλαδή θεατρικά στοιχεία μέσα, τα οποία με κάνουν και εμένα να μπορώ να το υποστηρίξω καλύτερα, γιατί έχω μεγαλώσει μέχρι στιγμής ως ηθοποιός και αυτό είναι το κομμάτι που κατέχω καλύτερα. Μου δίνει μία δύναμη επάνω στη σκηνή ίσως λίγο διαφορετική από μία κλασική τραγουδίστρια, γιατί προσεγγίζω λίγο πιο πολύ το δράμα των τραγουδιών.  Το δουλεύω και από την πλευρά του τραγουδιού, αλλά προσπαθώ να προσεγγίσω το δράμα τους και να περάσω την ιστορία με έναν τρόπο. Όλοι σιγά-σιγά θα συμμετάσχουν μέσα σε αυτή τη μουσική παράσταση που προσπαθούμε να δημιουργήσουμε.

Eχοντας υπόψιν όλα αυτά τι να περιμένουμε στο “Κύτταρο”;  

Στο Κύτταρο πάμε να κάνουμε μάλλον την πρώτη εμφάνιση που πληροί τα όνειρά μας σε ένα μεγάλο βαθμό, το πώς θα θέλαμε να είναι μία συναυλία των Pagan και στο κομμάτι των κουστουμιών και τη θεατρικότητα. Όταν λέμε θεατρικότητα, δεν θα δούμε θεατρική παράσταση, απλώς έχει θεατρικά στοιχεία όλο αυτό.  Δηλαδή μην παρεξηγηθεί αυτό το κομμάτι, δραματουργικά στοιχεία που πολλές φορές προκύπτουν από τις ιστορίες των ίδιων των τραγουδιών. Θα παρουσιάσουμε ζωντανά ένα θέαμα που θεωρώ ότι θα καταφέρει να μας συνδέσει με αυτό που προσπαθούμε και εμείς όλα αυτά τα χρόνια, γιατί αυτό που βιώσαμε στην Άρτα και στο Ρέθυμνο από τον κόσμο μετά, σαν feedback ας πούμε, έχει να κάνει ακριβώς με αυτό, δηλαδή μας έλεγαν ότι ήρθαν σε μία σύνδεση με κάποια ένστικτα που δεν το έψαξαν και πολύ, αλλά ήταν σχετικά πρωτόγνωρα.  Όπως και να έχει, μουσική παίζουμε και ο στόχος μας είναι η έκσταση και η σύνδεση με τα αρχέγονα στοιχεία μας. 

Photo: Chris Kissadjekian

Πέρα από το δημοτικό, υπάρχουν και άλλες επιρροές.

Σ.Τ: Το δημοτικό και το παραδοσιακό δεν είναι ακριβώς η μόνη επιρροή, ήταν μάλλον το σκαλοπάτι για την έρευνα επάνω στο αρχέγονο.  

Οι μουσικές σου επιρροές ποιες είναι;

Σ.Τ: Ας μιλήσει πρώτα η Έβελυν 

Ε.Α: Εγώ μετά τα 18 που έφυγα από την οικογένεια που μένει στη Θεσσαλονίκη, μόνη μου άρχισα να αναζητώ πράγματα. Είμαι μισή Σύρια, οπότε είχαμε και κάποια αραβικά ακούσματα. Από την πλευρά της μητέρας μου καταγόμαστε από την Ήπειρο, οπότε ακούγαμε πολύ την παραδοσιακή, αλλά πιο πολύ τα ηπειρώτικα γιατί πηγαίναμε κάθε χρόνο σχεδόν στο χωριό στα γλέντια, στην Κόνιτσα. Μετά τα 18, επειδή μπήκα στον κόσμο του ρεμπέτικου, του παραδοσιακού και λίγο του λαϊκού και εκεί κινιόμουν μέχρι να γνωρίσω τον Σταύρο μπορώ να πω, δηλαδή δεν είχα τόσο στα ακούσματά μου τον ηλεκτρικό ήχο, ηλεκτρική κιθάρα δεν άκουγα για παράδειγμα. Αλλά από τότε που μπήκα μέσα σε αυτό, έχω αρχίσει να ακούω Pantera.

Σ.Τ: Θα σου πω τι έκανα.  Προσπαθούσα να σκεφτώ τι είναι αυτό το οποίο μπορώ να τη βάλω να ακούσει που να είναι πολύ ακραίο από τη μία και ταυτόχρονα να κουβαλά βαθιά μουσικότητα Είπα, ας ακούσει Pantera να πέσει κατευθείαν στα βαθιά, σαν να την πέταξα στον ωκεανό. 

Φώτο: Χρήστος Κισατζεκιάν

Γκρουπάρα οι Pantera 

Σ.Τ: Ήταν πρωτοπόροι σε πάρα πολλά. Καταρχήν έδειξαν τι ποιότητα μπορεί να έχει ο σκληρός ήχος, συν ότι τα ουρλιαχτά του Anselmo ήταν τα πιο μουσικά ουρλιαχτά που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στην παγκόσμια μουσική. Είπα, πάρε αυτό και όλα τα άλλα θα σου φαίνονται μετά πολύ light. Συνειδητοποίησε όμως, επειδή σε πολλά από τα δημοτικά και από αυτά που παίζουμε, οι ρυθμοί μας είναι μονορυθμικοί, μονά μέτρα, ότι οι Pantera έχουν πολλά τέτοια σημεία, τα οποία βοήθησαν και στη σύνδεση των δύο κόσμων που μέχρι τότε δεν είχε επαφή η Έβελυν.  

Nαρθούμε τώρα στις δικές σου μουσικές επιρροές;

Σ.Τ: Είμαι δυτικομαθής μουσικός, το παραδοσιακό ήρθε αργότερα στη ζωή μου. Και, και να σου πω ήταν πολύ κρίμα, γιατί μικροί ακούγαμε την ποντιακή λύρα. Αλλά ίσως έπαιξαν και πολύ μεγάλο ρόλο στο να μη μας αρέσει και οι γάμοι το ότι όταν έκαναν  γάμους, σκυλοποιούσαν με έναν τρόπο την παραδοσιακή.  Μετά ήρθε στη ζωή μου το metal και ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου. Δηλαδή θεωρώ ότι οι δύο δίσκοι που καθόρισαν την πορεία της ζωής μου και μου έβαλαν το μικρόβιο για πάντα ήταν το “Life After Death” των Iron Maiden και η «Συναυλία από το Νέο Φάληρο» του Βασίλη Παπακωνσταντίνου.  Αυτοί οι δύο δίσκοι θεμελίωσαν αυτό που είμαι σήμερα, δηλαδή ξεκίνησα από εκεί και κατάλαβα.   

Μετά έρχεται η στιγμή που πάω με μία φίλη μου σε ένα ποντιακό πανηγύρι και μου λέει, πάμε να ακούσουμε ποντιακά και λέω, τι λες, πού να πάμε καλοκαίρι;  Ο μπαμπάς της ήταν Πρόεδρος ενός χωριού εκεί και μου λέει, έλα σε παρακαλώ, σε θέλει ο μπαμπάς μου, πάμε να δούμε.  Άντε, λέω, για τον κυρ-Στάθη να πάμε.  Πάω και δεν θα ξεχάσω ποτέ που είναι έτσι χαμηλά σε ένα ποτάμι, στη Δράμα, και ανεβαίνω από επάνω ψηλά και βλέπω, γιατί ήταν και λίγο rootsy ο παππούς, δεν ήθελε πολλά πλήκτρα.  Είχε μία ποντιακή λύρα και ένα νταούλι στο κέντρο και γύρω-γύρω υπήρχαν τέσσερις-πέντε ομόκεντροι κύκλοι που γύριζαν ανάποδα και το βλέπω αυτό και λέω, εντάξει, από άλλο κόσμο, πραγματικά ανακάλυψα την Αμερική.  

Αυτός ήταν ένας από τους λόγους πραγματικά που όταν συνειδητοποίησα την εξίσωση και τη δύναμη του χορού και της έκστασης, ήταν οι πρώτες εικόνες για εμένα που με οδήγησαν στο να μπω πιο βαθιά και να ψάξω την παραδοσιακή μουσική Και δεν θεωρώ ότι την έχω ψάξει, ότι είμαι κανένας σοβαρός ερευνητής, μάλλον πιο πολύ υιοθέτησα τα στοιχεία τα οποία ταίριαζαν σε εμένα, με τάση προς αυτό που έχει πιο πολύ το αρχέγονο στοιχείο. Οπότε κάπως έτσι ξεκίνησα, άλλες επιρροές είναι  jazz, metal, κλασική. Δεν νομίζω να υπάρχει κάτι που να μη μου αρέσει μουσικά και να μη με επηρεάζει εάν το ακούσω, εάν έχει μέσα ένστικτο και αρμονία όμορφη και ρυθμό ενστικτώδη που να με αρπάξει και ας είναι ακόμα και pop.

Άρα το Pagan για εσένα είναι το αρχέγονο.

Σ.Τ: Το πας πάρα πολύ σωστά, είναι το αρχέγονο, έτσι ακριβώς. Αυτό είναι που κυνηγώ, το αρχέγονο που δεν μπορούμε να ξέρουμε τι είναι. Έτσι, λοιπόν, η επαφή μου η βιωματική με αυτές, μετά με οδήγησε στο να αρχίσω να πειραματίζομαι στο να δω πώς μπορείς να γράψεις και έχοντας το Μάρκο τον γκάιντατζη μας, ο οποίος είναι απόλυτα βιωματικός, έκανα και test drive, του έδινα τις μελωδίες και όταν ερχόταν και μου έλεγε, μου βγάζει κάτι από εκείνη την περιοχή, κάτι από την άλλη, καταλάβαινα ότι όντως μπαίνουμε μέσα και έτσι γράφτηκαν οι πρώτες μελωδίες. 

Το πρωτο σας τραγούδι ήταν η “Νόνα”. Πως προήλθε; 

Σ.Τ: Η «Nona» γράφηκε με αφορμή μία ταινία του Νίκου Ζαπατίνα, το «Περιμένοντας τη νονά», εξ ου και το «Nona», γιατί το θέμα αυτό ήταν το θέμα της ταινίας, αλλά λόγω της παραγωγής τότε δεν μπορούσε να πάρει τη μορφή αυτή που ήθελα αρχικά να πάρει, ήταν λίγο παράταιρο όλο αυτό.  Όταν τελείωσε την ταινία και μετά, είπα θα ξεκινήσουμε με την πρώτη αρχέγονη μελωδία που έγραψα εγώ και έτσι δημιουργήθηκε η «Nona» με την τσαμπούνα. 

Φώτο: Χρήστος Κισατζεκιάν

Και η “Σφαγή”;  

Σ.Τ: Εκεί μελοποίησα τους ήδη μελοποιημένους στίχους που βρέθηκαν στα απομνημονεύματα του Μακρυγιάννη.  Εκεί βέβαια ήταν λίγο ακραίο αυτό από μία άποψη, γιατί με οδήγησε μία σκηνοθέτιδα, η Κατερίνα Πολυχρονοπούλου, πολύ φίλη και έκανε μία παράσταση με θέμα τη μητέρα του Μακρυγιάννη, τη Βασιλική Τριανταφύλλου.  Κάποια στιγμή με παίρνει ένα τηλέφωνο –έγραφα τη μουσική– και μου λέει, πάρε και αυτούς τους στίχους και μπορείς να τους μελοποιήσεις να κάνουμε ένα τραγούδι, να τραγουδήσει η Ευγενία Αποστόλου που θα έπαιζε το ρόλο.  Τους παίρνω και εγώ τους στίχους, δεν ήξερα τι είναι, τους διαβάζω, σαν πεζό ας πούμε, ωραίο λέω, είχε κάτι σουρεάλ μέσα, σαν να ήταν ένα παιδικό αιματοβαμμένο παραμύθι.

Όπως μπαίνω στο internet και βάζω να βρω κάποια στοιχεία, βλέπω ότι υπάρχει ήδη και το έχει τραγουδήσει ο Ξυλούρης.  Την παίρνω τηλέφωνο και της λέω, αυτό το έχει μελοποιήσει ο Λεοντής και το τραγουδά ο Ξυλούρης.  Το ξέρω, μου λέει, απλά κάτι δεν μου ταιριάζει. Δεν υποβαθμίζουμε το Λεοντή και τη μελοποίησή του, νιώθω ότι κάπου αυτή η κρητική διάθεση που έχει μέσα σε σχέση με το στίχο που είναι πιο στερεοελλαδίτικος –και είναι λογικό, γιατί εάν σκεφτείς ότι ο Μακρυγιάννης καταγόταν από το Λιδορίκι και όλη αυτή τη σχέση –έχει μία τέτοια αίσθηση.  

Μετά, τολμώντας τον πειραματισμό, είδα ότι η αγωγή του λόγου είναι τσάμικος, γιατί έτσι όπως ήταν οι στίχοι τοποθετημένοι, δεν μπορούσες να καταλάβεις πώς λειτουργεί, είναι ιαμβικός δεκαπεντασύλλαβος και πατά ακριβώς. Μάλιστα ήταν 2-2-2-2-1, δηλαδή και μία διπλή επανάληψη στο τέλος.  Οπότε έκατσε τέλεια σαν τραγούδι, βγήκε η «Σφαγή».  

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ 

Φωτογραφίες συνέντευξης: Χρήστος Κισατζεκιάν

* Ο Γιώργος Πισσαλίδης έχει υπάρξει συνεργάτης των μουσικών περιοδικών “Ποπ& Ροκ”, “Οζ”, “Δίφωνο” “Jazz & Tζαζ” , καθώς και της “βίβλου του έθνικ” Folk Roots, ενώ έχει συν-συγγραψει το κεφάλαιο για την ελληνική μουσική στις τελευταίες 4 εκδόσεις (1994-2009) του “έθνικ” οδηγού The Rough Guide to World Music.  

Μοιραστείτε