Επιμέλεια Σπύρου Δημητρίου, δημοσιογράφου
Ένα λαμπρό , λαμπρότατο κείμενο με τίτλο «ΣΟΛΟΜΩΣ – ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΜΑΘΗΜΑ» του Κώστα Βάρναλη, τιμώντας τον Εθνικό μας Ποιητή, αποτελεί γροθιά στο στομάχι για την σημερινή πνευματική και ιδεολογική αποχαύνωση που διάγουμε.
«Φλυαρώντας» διαρκώς και χωρίς ντροπή για την παλιά αριστερή διανόηση, προσπαθούν να την αμαυρώσουν προσδίδοντάς της ένα πολυπολιτισμικό ιδεολογικό πρόσημο, παραβλέποντας και αποσιωπώντας αυτά που είπαν και πιο πολύ αυτά που έγραψαν, γιατί τα γραπτά μένουν. Τότε που οι αριστεροί διανοούμενοι δεν ντρέπονταν να μιλούν αλλά και να γράφουν για το Ελληνικό Έθνος αλλά και να στρέφονται εναντίον όσων αμφισβητούσαν το μεγαλείο και την προσφορά ανθρώπων όπως ο Διονύσιος Σολωμός. Ας τους φρεσκάρουμε ,λοιπόν, τη μνήμη, στους σημερινούς τάχα αριστερούς διανοητές, με την πένα του Κώστα Βάρναλη, κι ας προσέξουν ιδιαίτερα πως τους αντιμετωπίζει, όταν με περισσή εμπάθεια ακουμπούν ιστορικά γεγονότα όπως η Ελληνική Επανάσταση και πρόσωπα όπως ο «Ποιητής του Έθνους» στον οποίο ουσιαστικά κι αναφέρεται:
«Η ΖΑΚΥΝΘΟ, στην αρχή του περασμένου αιώνα ( σ.ς εννοεί τον 19ο ), έδωσε στην αγωνιζομένην Ελλάδα τους δυο μεγαλύτερους πνευματικούς οδηγούς της : το Σολωμό και τον Κάλβο. Λέγω : «οδηγούς» κι όχι ποιητές, γιατί το «τραγούδι» τους δεν είτανε διασκέδαση παρά μάθημα, μάθημα όλο αίματα και φωτιά. Κ’ επειδή από τότες ο αγώνας δεν τελείωσε, τα δυο μεγάλα αυτά τέκνα της Ζακύνθου εξακολουθούνε νάναι οδηγοί. Ο ένας να μας διδάσκει την αγάπη της ελευθερίας και με τις τρείς μορφές της κι ο άλλος το μίσος εναντίον των τυράννων με όποιον όνομα κι αν παρουσιάζονται. Στους σημερινούς μάλιστα καιρούς, που η ελευθερία διώχνεται από παντού κ’ η τυραννία όλο κι’ απλώνεται περισσότερο, το κάλεσμα των δυο μεγάλων ποιητών ακούγεται πιο βροντερό μέσα στην ψυχή του έθνους.
Αλλ’ ας περιορίσουμε το θέμα στο Σολωμό. Η τοποθέτησή του στον αγώνα της ελευθερίας είναι το μεγαλύτερο μάθημα, που δίνει σ’ όλες τις γενιές των πνευματικών ανθρώπων. Ο Σολωμός είτανε αριστοκράτης, αλλά δεν έμεινε με την τάξη του. Πήγε με το σύνολον, με όλους τους λαούς της τοτινής Ευρώπης, που ο ένας ύστερ’ από τον άλλον ξεσηκωνόντουσαν εναντίον του ντόπιου ή του ξένου τυράννου. Αντί δηλαδή να τραγουδά το «κλέα των κυριών» ή των «προγόνων», αντί να περιφρονεί το λαό και τη γλώσσα του κι’ αντί να θεωρεί τους αγωνιστές του έθνους «ρέμπελους», την επανάσταση «προδοσία», τους Τούρκους «παληκάρια» και τους ξένους βασιλιάδες «προστάτες», πήρε τη λύρα του και τράβηξε μπροστά το δρόμο του Ήλιου.
«Το χάραμα πήρα
του Ήλιου το δρόμο,
κρεμώντας τη λύρα
τη δίκαιη στον ώμο
κι’ απ’ όπου χαράζει
ως όπου βυθά,
Τα μάτια μου δεν είδαν τόπο ενδοξότερο από τούτο το αλωνάκι».
Το «αλωνάκι» είταν το Μεσολόγγι κ’ είτανε όλ’ η Ελλάδα, κ’ είτανε κ’ είναι όλος ο κόσμος σ’ όλους τους καιρούς. Κι’ ο ποιητής που με τη δίκαιη λύρα ξεκίνησε για ν’ ανταμώσει την Ελευθερία και τη Δόξα, εκεί και θα είναι σ’ όλους τους καιρούς και τους τόπους ο αληθινός ποιητής.
Στο η «Γυναίκα της Ζάκυνθος» η προσωποποίηση της φεουδαρχικής αντίδρασης να πως έβριζε τις μεσολογγίτισσες προσφυγίνες:
«Και τι σας έλειπε; Και τι κακό είδατε από τον Τούρκο; … Σας είπα εγώ να χτυπήσετε τον Τούρκο, που ερχόστενε τώρα σ’ εμέ να μου γυρέψετε και να με βρίσετε;… Και πως εμπόρειε ποτέ του να υποψτευθεί (ο Τούρκος) τέτοια προδοσία; Τόθελε ο Θεός;.. Αύριο πέφτει το Μεσολόγγι, βάνουν σε τάξη την Ελλάδα τη ζουρλή οι βασιλιάδες, εις τους οποίους έχω όλες μου τις ελπίδες».
Δυο κόσμοι. Το φως και το σκοτάδι. Η ανθρωπιά και τα προνόμια. Η πρόοδο κ’ η Αντίδραση. Δυο κόσμοι και χτες και σήμερα. Όσο οι δυο αυτοί κόσμοι του Αριμάνη και του Ωροσμάδη θα συγκρούονται ο αληθινός ποιητής ξέρει που είναι το χρέος του.
Ο Σολωμός με το δυνατό του καλλιτεχνικό ένστιχτο και το δυνατό του στοχασμό έδωσε τη λύση, που την έχουνε δώσει από καταβολής οργανωμένης κοινωνίας όλ’ οι ζωντανοί, όλ’ οι αληθινοί(μεγάλοι και μικροί) δημιουργοί του ωραίου.
Ο Σολωμός, όπως είπα στην αρχή, την ελευθερία την είδε, την αγάπησε και προσπάθησε να την πραγματοποιήσει και με τις τρείς μορφές της ως ελευθερία εθνική, πνευματική και ηθική. Έπρεπε πρώτα το έθνος να σπάσει τις αλυσίδες του της σκλαβιάς και να διώξει τη «μισόχριστη σπορά». Έπρεπε να σπάσει κατόπιν και τις πνευματικές τους αλυσίδες : να λυτρωθεί από τη ψεύτικη, την αντεθνική γλώσσα των σοφολογιωτάτων. Αλλά για να φτάσει αυτούς τους δυο μεγάλους σκοπούς έπρεπε το έθνος να μάθει να θυσιάζει τη ζωή του πειθαρχώντας στον ηθικό το Νόμο – και μόνον έτσι θα μπορούσε να νικά πάντα το θάνατο και την ενάντια Μοίρα. Αυτή η τελευταία ηθική ελευθερία είναι η Ιδέα που ενσωματώνεται στους αγώνες των «Ελεύθερων Πολιορκημένων».
Στον περίφημο για τη διαύγειά του και την ευθυκρισία του «Διάλογο» ο Σολωμός βάζει τον Ποιητή να λέγει τούτα τα θερμά και σοφά λόγια: «Ω σοφολογιώτατοι, σας δίνω την είδηση, ότι τελείωσε το βασίλειόν σας εις την Ελλάδα με των Τούρκων το βασίλειο. Ετελείωσε και ίσως αναθεματίσετε την ώρα της επαναστάσεως. Αμ, όχι! Η Ευρώπη όπου έχει προσηλωμένα εις εμάς τα μάτια της για να ιδεί τι κάνουμε τώρα, όπου συντρίβουμε τις άλυσες της σκλαβιάς, δεν θέλει μας ιδεί ποτέ να υποταχθούμε εις τριάντα ξύλινους τυράννους».
Η Ευρώπη – οι λαοί της Ευρώπης κι’ όχι οι κυβερνήσεις τους – με συμπάθεια κοιτάζανε τον αγώνα του έθνους μας, αλλά κανένας (μήτε ο Σολωμός!) δε θα το φανταζότανε, πως οι αλυσίδες θα μένανε και στο κορμί και στο πνεύμα του έθνους.
Αν κοιτάξουμε στα ελληνικά Γράμματα, μετά από το Σολωμό(και τον Κάλβο) δε θα βρούμε αυτήν την τριάδα των σολωμικών ελευθεριών ν’ αποτελεί τη ζωοδότρα πνοή των περισσοτέρων στιχουργημένων πατριωτικών φλυαριών – όπου υπάρχει, πατριωτισμός. Κανένας σχεδόν από τους «μαθητές» του Σολωμού δεν κατάλαβε το μάθημα του «Δασκάλου». Τον Σολωμό τον αντιθέτουνε με τους άλλους ποιητές για τη στιχουργική του αριστοτεχνία και τον ιδανισμό του. Δεν είδανε πως ο Σολωμός δεν είτανε ένας αφηρημένος ωραιολόγος του γραφείου παρά ένας μεγάλος οδηγός του έθνους του στη Μεγάλη Πράξη, που είναι ο αγώνας για την ελευθερία του έθνους του… Οι σημερινοί διανοούμενοι και συγγραφείς κάνουν εντελώς το αντίθετο. Αλλά ποιος τους λογαριάζει για διανοούμενους και συγγραφείς!».
Πλησιάζοντας προς της 25 Μαρτίου 2021 και την συμπλήρωση των 200 χρόνων από την ελληνική επανάσταση τέτοια κείμενα είναι καλό να έρχονται στην επιφάνεια για πολλούς χρήσιμους λόγους και για πολλούς απαράδεκτους αποδέκτες.
Κλείνοντας δεν έχουμε να προσθέσουμε τίποτα άλλο παρά μόνο να σηκώσουμε τα μάτια μας κοιτάζοντας τους κατά Βάρναλη «σοφολογιώτατους» του σήμερα, που έχουν βάλει στο κρεβάτι του Προκρούστη το ελληνικό έθνος, την ελληνική ιστορία, τον ελληνικό πολιτισμό, την ελληνικότητά μας γενικά και να τους πούμε να διαβάσουν ξανά και ξανά αυτό το κείμενο. Μελετώντας το θα αντιληφθούν αμέσως ότι δεν έχουν το δικαίωμα να σκυλεύουν τη μνήμη του(όπως και τόσων άλλων εξάλλου) όταν τον επικαλούνται στο δημόσιο λόγο τους, γιατί και τον προσβάλλουν με τις θέσεις τους αλλά πιο πολύ γιατί δεν τους ανήκει, αφού ο ίδιος ο Βάρναλης τόσο προνοητικά έγραψε ότι, δεν τους λογαριάζει!
Περιοδικό «ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΤΕΧΝΗΣ» τεύχος 3ο 25 Μαρτίου 1955 (ΣΟΛΩΜΟΣ – ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΜΑΘΗΜΑ άρθρο του Κώστα Βάρναλη)
