Με αφορμή την σημερινή 100η επέτειο από την γέννηση του μεγάλου Σοβιετικού Νομπελίστα και αντιφρονούντα του κομμουνισμού, Αλεξάντρ Σολζενίτσυν, δημοσιεύουμε ένα κείμενο του Αμερικανού βιογράφου του Τζόσεφ Πηρς, του μόνου που έδωσε έμφαση στην θρησκευτική πλευρά της ζωής και του έργου του.
του βιογράφου Τζόσεφ Πηρς
To 1998, είχα την ανεκτίμητη ευχαρίστηση και τιμή να πάρω συνέντευξη από τον Αλεξάντρ Σολζενίτσυν στο σπίτι του έξω από την Μόσχα. n 1998 Καθώς ταξίδευα προς την Ρωσία δεν είχα καμμιά ιδέα γιατί θα έπρεπε να μου δώσει αποκλειστική συνέντευξη, όταν είχε αποφύγει τις προσπάθειες δυτικών συγγραφέων πιο γνωστών και πιο πετυχημένων. Είχε την φήμη ότι ζούσε απομονωμένος και επίσης ότι γενικά αντιμετώπιζε με καχυποψία δημοσιογράφους και βιογράφους και πιο ειδικά δυτικούς δημοσιογράφους και βιογράφους. Έτσι με έτρωγε το μυστήριο πως το πώς αποδέχθηκε την επιστολή μου με την οποία του ζητούσα μια συνέντευξη. Όταν την είχα γράψει είχα κυκλοφορήσει μόνο μια βιογραφία που να φέρει το όνομα μου. Πως στο καλό γίνεται ο μεγάλος Ρώσος συγγραφέας να λέει «ναι» σε μένα και «όχι» σε όλους τους άλλους;
Καθώς αναλογιζόμουνα αυτήν την ερώτηση, φαινόταν να υπάρχει μόνο μια πιθανή ερώτηση. Στο γράμμα μου εξέφραζα την επιθυμία μου να διορθώσω τα λάθη των προηγούμενων βιογραφιών, και πιο συγκεκριμένα αυτή του Μάικλ Σάμελ (Michael Scammel: Solzhinitsyn : A Biography στην Norton) και να δώσω έμφαση στις θρησκευτικές απόψεις του Σολζενίτσυν. Ίσως ο Σολζενίτσυν συμφωνούσε με την κριτική αξιολόγηση του βιβλίου και μοιραζόταν την επιθυμία μου για μια βιογραφία που να δίνει έμφαση στην πνευματική διάσταση της ζωής και του έργου του.
Παρόλο που αυτή φαινόταν η μόνη λογική εξήγηση για το πώς ο Σολζενίτσυν με εξέπληξε αποδεχόμενος το αίτημα για μια συνέντευξη, δεν εξηγεί για το πώς θεωρούσε ικανό για να γράψω ένα τέτοιο βιβλίο. Ίσως, σκεφτόμουνα, ήξερε και θαύμαζε τον Γ.Κ. Τσέστερτον (σ.μ σχετικά διαβάστε εδώ), το θέμα της πρώτης και μέχρι τότε μοναδικής μου βιογραφίας, την οποία φυσικά είχα αναφέρει στην επιστολή μου. Ίσως ο Σολζενίτσυν είχε σκεφτεί ότι κάποιος που έχει γράψει μία βιογραφία του Τσέστερτον έχει κατά συνέπεια τα προσόντα τα γράψει με ευαισθησία και σοβαρότητα για θρησκευτικά θέματα. Πιθανόν το όνομα «Τσέστερτον» να ήταν η μαγική λέξη που μου χάρισε την συνέντευξη. Η υποψία μου επιβεβαιώθηκε όταν έφτασα στο σπίτι του και η σύζυγος του Σολζενίτσυν μου έδειξε καμμιά δωδεκαριά τόμους από τα Collected Works (Eπίλεκτα Έργα) που είχαν κυκλοφορήσει από τον Ignatius Press (σ.σ. τον Καθολικό εκδοτικό οίκο για τον οποίον ήδη ο συγγραφέας δούλευε. Ήταν ολοφάνερο ότι ο Σολζενίτσυν, όχι μόνο ήξερε τα έργα του Τσέστερτον, αλλά ήταν φανατικός συλλέκτης τους.
Παίρνοντας θάρρος από αυτήν την ανακάλυψη, ρώτησα τον Σολζενίτσυν αν θεωρούσε τον εαυτόν του μέρος του κινήματος της Δυτικής Λογοτεχνίας το οποίο είχε ανταποκριθεί στην έρημο της μοντερνικότητας με την αιώνια πνευματική δύναμη του Χριστιανισμού (κυρίως με την μορφή του Καθολικισμού). Του έδειξα μια λίστα με μερικούς από τους συγγραφείς πού ήταν στην πρωτοπορία αυτού του κινήματος αντι-κουλτούρας, μια λίστα που συμπεριελάμβανε όχι μόνο τον Τσέστερτον, αλλά και τον Ίλαιρ Μπέλοκ, τον Τ.Σ. Έλιοτ, τον Κ.Σ. Λιούις, τον Τζ. Ρ. Ρ. Τόλκιν, τον Ζίγκφριντ Σασούν, την Έντιθ Σίτγουελ, τον Έβελυν Βω και τον Καρδινάλιο Τζων Χένρυ Νιούμαν. Έριξε μια γρήγορη και βιαστική ματιά και ξέσπασε σε συνεχή χαχανητά, καθώς διάβαζε τα ονόματα. «Ξέρω ότι υπάρχουν όλοι αυτοί οι συγγραφείς» ευφυολόγησε «και επίσης ξέρω ότι είναι εξίσου μη δημοφιλείς στην Δύση». Αυτή ήταν η επιβεβαίωση που αναζητούσα. Ο Σολζενίτσυν όχι μόνο ήξερε αυτούς τους συγγραφείς αλλά τους θεωρούσε πνευματικά αδέλφια που είχαν μοιρασθεί μια μοίρα ίδια με εκείνου στα χέρια των κοσμικών ουμανιστών κριτικών της Δύσης.
ΤΣΕΣΤΕΡΤΟΝ ΛΙΟΥΪΣ ΚΑΙ ΤΟΛΚΙΝ: ΜΕΓΑΛΟΙ ΑΓΓΛΟΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΕΣ ΠΟΥ Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ ΑΛΕΞΑΝΤΡ ΣΟΛΖΕΝΙΤΣΥΝ ΘΕΩΡΟΥΣΕ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΑΔΕΛΦΙΑ ΣΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΗΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΠΑΡΑΚΜΗ ΤΗΣ ΔΥΣΗΣ
Σε κάποιο άλλο σημείο της συνέντευξης, ο Σολζενίτσυν δήλωσε ότι δεν έβλεπε πλέον την Ρωσία ως κάτι διακριτό από την Δύση, αλλά ότι αντίθετα, η Ρωσσία και η Δύση ήταν ουσιαστικά μέρος του ίδιου απειλημένου Χριστιανικού πολιτισμού και ότι και οι δύο είχαν υποκύψει στα κακά της μοντερνικότητας που δημιουργήθηκε με τον Διαφωτισμό:
«Σήμερα όταν λέμε Δύση αναφερόμαστε τόσο στην Δύση, όσο και στην Ρωσσία. Και υπάρχουν δεινά, τα οποία είναι χαρακτηριστικά και τα οποία έχουν ταλαιπωρήσει την Δύση για μεγάλο διάστημα και τώρα η Ρωσία τα έχει επίσης υιοθετεί δίχως σκέψη. Με άλλα λόγια, τα χαρακτηριστικά της μοντερνικότητας, της ψυχολογικής αρρώστιας του 20ου αιώνα είναι αυτή η βιασύνη, ο γρήγορος ρυθμός της ζωής, το γρήγορο περπάτημα, η τάση να είσαι γυμνασμένος, γυμνασμένος και επιφανειακός. Η τεχνολογική επιτυχία έχει υπάρξει τεράστια, αλλά χωρίς ένα πνευματικό στοιχείο, το ανθρώπινο είδος, όχι μόνο δεν θα μπορεί να εξελιχθεί παραπέρα, αλλά δεν θα μπορεί ούτε να συντηρήσει τον εαυτό του. Υπάρχει μία πίστη στην αιώνια, ατελείωτη πρόοδο, η οποία έχει μετατραπεί σε θρησκεία. Αυτό είναι ένα λαθος του 18ου αιώνα, της εποχής του Διαφωτισμού».
Bασίλυ Σουρίκωφ: Το πρωινό της εκτέλεσης των Στρατευμάτων Στρέλτσυ. Πολλοί θεωρούν ότι η στρατιωτική εξέγερση ήταν αντίδραση στις μοντέρνες μεταρρυθμίσεις του Δυτικόφιλου Μέγα Πέτρου
Το γεγονός ότι ο Σολζενίτσυν είδε την Ρωσία ως μέρος της Δύσης και ότι είδε τον εαυτό του ως μέρος του κινήματος στην Δυτική λογοτεχνία, το οποίο θα μπορούσαμε να ανεβάσουμε αναβίωση της Χριστιανικής Λογοτεχνίας θα έπρεπε να μας κάνει να σταματήσουμε και να σκεφθούμε. Yπάρχουν σε εξέλιξη κινήσεις να ανακινήσουν το παλιό ψυχροπολεμικό άγχος και οργή και να αναβιώσουν την εχθρότητα προς την Ρωσία. Οι προοδευτικοί στην Δύση, εξοργισμένοι από την αντίσταση της Ρωσίας στην παρακμιακή της ατζέντα, παρουσιάζουν υπερβολικά και απλουστευτικά την Ρωσία ως εχθρό των Δυτικών «αξιών». Μπροστά στον νέο Προοδευτικό Μακαρθισμό, θα πρέπει να θυμίζουμε στους εαυτούς μας ότι η Ρωσία μας έδωσε τον Τσαϊκόφσκι, τον Ραχμάνινωφ,τον Πούσκιν, τον Ντοστογιέφκι, τον Τολστόι, τον Τσέχωφ, τον Πάστερνακ, καθώς και τον προαναφερθέντα Σολζενίτσυν, για να ονομάσω λίγους μόνο από τους μεγάλους Ρώσους συνθέτες και συγγραφείς. Θα πρέπει να θυμίζουμε στους εαυτούς μας ότι η σύγχρονη Ρωσία δεν είναι συνώνυμη με την παλιά Σοβιετική Ένωση, γεγονός που μπορεί να ειδωθεί από το γεγονός ότι το «Αρχιπέλαγος Γκούλαγκ» του Σολζενίτσυν, (σ.,μ το οποίο απεκάλυπτε τον μηχανισμό των στρατόπεδα εργασίας για διαφωνούντες της ΕΣΣΔ) είναι διδακτέα ύλη στα γυμνάσια της Ρωσίας.
Ανεξάρτητα από την απροθυμία της να υπακούσει στα σταντρντς της νέας «Δύσης» που επιβάλλονται από τους κοσμικούς ουμανιστές και ριζοσπάστες σχετικιστές, η Ρωσία είναι μέρος της παλιότερης και διαχρονικής Δύσης που είναι γνωστή ως Χριστιανοσύνη. Ο Σολζενίτσυν το ήξερε και επέμενε σε αυτό. Τότε, όπως και τώρα ο Σολζενίτσυν αξίζει να παρθεί στα σοβαρά. Πίστευε ότι η Ρωσία είναι μέρος της Χριστιανικής Δύσης και το ίδιο θα πρέπει να πιστεύουμε και εμείς.
Ο Τζόσεφ Πηρς (Joseph Pearce) είναι συγγραφέας πολυάριθμων βιβλίων όπως The Quest for Shakespeare, Tolkien: Man and Myth, The Unmasking of Oscar Wilde, C. S. Lewis and The Catholic Church, Literary Converts, Wisdom and Innocence: A Life of G.K. Chesterton, Solzhenitsyn: A Soul in Exile and Old Thunder: A Life of Hilaire Belloc. Είναι επίσης Διευθυντήw εκδόσεων του βιβλίων του St August Institute και υπεύθυνος έκδοσης των Ignatius Critical Editions, που εκδίδουν κλασσικά αριστουργήματα της Δυτικής Λογοτεχνίας παραδοσιοκρατικά σχολιασμένα. Αρθρογραφεί για τα περιοδικά The Imaginative Conservative, St. Austin Review και Faith & Culture
