του Γιώργου Πισσαλίδη
Πέθανε στις 29 Δεκεμβρίου, ο Ίαν Τάυσον, o Kαναδός τραγουδοποιός που έγραψε τον φόλκ ύμνο “Four Strong Winds” ως μέλος του ντουέτου Ian & Sylvia και που επηρέασε Καναδούς καλλιτέχνες, όπως ο Gordon Lightfoot, η Joni Mitchell και ο Neil Young.
Tο νέο επιβεβαίωσε η πρώην γυναίκα του Σύλβια Τάυσον, η οποία δήλωσε ότι η αξία του και η επίδραση στην Καναδέζικη κουλτούρα είναι δύσκολο να υπερτιμηθούν, ενώ θεώρησε ότι το “Four Strong Winds” είναι πλέον σαν εθνικός ύμνος. Ο Τάυσον είχε κάνει μια σοβαρή εγχείρηση πριν από χρόνια, αλλά ποτέ δεν ανάρρωσε πλήρως.
Photo by Canadian Press
Γεννημένος στις 25 Σεπτεμβρίου 1933 στην Βικτώρια της Βρεταννικής Κολούμπια του Καναδά, ο Τάυσον μεγάλωσε σε εύπορη οικογένεια Βρεταννών μεταναστών και ζώντας στο αγρόκτημα του πατέρα του ανέπτυξε μεγάλη αγάπη για τους καουμπόυδες, τα άλογα και τα ράντσα. Από τα 18 έως τα 24 ήταν καβαλλάρης του ροντέο, όμως το 1957 έπαθε διάστρεψη του αστράγαλου και για δύο εβδομάδες έμεινε σε νοσοκομείο, όπου δανειζόμενος την κιθάρα ενός άλλου ασθενή έμαθε να παίζει μουσική.
Αφού μετακόμισε στο Τορόντο το 1958 για να δουλέψει ως καλλιτέχνης στην διαφήμιση, συνάντησε την τραγουδίστρια Sylvia Fricker (Σύλβια Φρίκερ) και δημιούργησαν το φολκ ντουέτο Ian & Sylvia.
Το 1961 το ντουέτο εγκαταστάθηκε στην Νέα Υόρκη, επίκεντρο της φολκ αναβίωσης και τράβηξαν την προσοχή του Άλμπερτ Γκρόσμαν, που μανάτζαρε τους πετυχημένους Peter, Paul & Mary και λίγο αργότερα τον Μπομπ Ντύλαν. Ο Γκρόσμαν τους εξασφάλισε συμβόλαιο με την ιστορική φολκ εταιρεία Vanguard Records και στο τέλος της χρονιάς κυκλοφόρησε το ομώνυμο ντεμπούτο τους.
Photo: ITA/ Albert Grossman
Το άλμπουμ συμπεριλάμβανε βασικά Βρεταννικές και Καναδικές φολκ μπαλλάντες, καθώς και σπιρίτσιουαλς και μπλουζ. Ήταν σχετικά πετυχημένο και έτσι έπαιξαν στο σημαντικό Φεστιβάλ Φολκ μουσικής του Νιούπορτ.
Το δεύτερο τους άλμπουμ “Four Strong Winds” κυκλοφόρησε το 1963 και κινιόταν στο ίδιο στυλ με το πρώτο μόνο που περιλάμβανε ένα τραγούδι του Ντύλαν, το “Tomorrow Is A Long Time” και μια σύνθεση του Ίαν Τάυσον, το “Four Strong Winds”. Το τραγούδι ανέβηκε στο Top 10 του Καναδά, ενώ στις ΗΠΑ έγινε επιτυχία μέσω της διασκευής του Bobby Bare (Mπόμπυ Μπέηρ) που ανέβηκε στο Νο 3 των κάντρυ τσαρτς.
Όμως θα έβρισκε την θέση του σε άλμπουμ δεκάδων καλλιτεχνών, όπως η Marianne Faithful, o Johnny Cash, o Bob Dylan, o αρχηγός του κινήματος των “παρανόμων της κάντρυ” Γουέηλον Τζέννιγκς, ο πρωτοπόρος του σύγχρονου μπλουγκρας, Τόνυ Ράις και ο Neil Young στο κάντρυ άλμπουμ του Comes A Time σε ντουέτο με την Nicolette Larson. Εχει το 2006 ψηφίσθηκε από το κοινό του CBC-Radio ως το σημαντικότερο τραγούδι που βγηκε από τον Καναδα, ενώ θεωρείται ένας δεύτερος εθνικός ύμνος.
Την επόμενη χρονιά το ντουέτο παντρεύτηκε και κυκλοφόρησε το τρίτο τους άλμπουμ Northern Journey. Το άλμπουμ συμπεριελάμβανε ένα μπλουζ που έγραψε η Σίλβια Φρίκελ, το You Were On My Mind που στην διασκευή του φολκ συγκροτήματος We Five ανέβηκε στο Νο 3 στα ποπ τσαρτς των ΗΠΑ και Νο 1 στα τσαρτς του Easy Listening /Adult Contemporary.
Συμπεριλάμβανε επίσης το “Someday Soon”, το οποίο έγινε μεγάλη επιτυχία στον Καναδά, Νο 3 κάντρυ επιτυχία για τον Bobby Bare και διασκευάσθηκε από δεκα΄δες με πιο διάσημη εκτέλση αυτή της Βασίλισσας της Φολκ Judy Collins. Eνώ οι Western Writers of America που προωθούν την απεικόνιση της Δύσης σε λογοτεχνία και άλλες τέχνες το συμπεριέλαβαν στα 100 κορυφαία γουέστερν τραγουδια.
Στο τέταρτο άλμπουμ Early Morning Rain έκαναν γνωστά για πρωτη φορά την δουλειά του συμπατριώτη τους Gordon Lightfoot με το ομώνυμο τραγούδι και το “(That’s What You Get) For Lovin’ Me”. Συμπεριελαμβανε επίσης δικές τους συνθέσεις, αλλά και την πρωτη εκτέλεση του “Darcy Farrow”, μια σύνθεση των Στηβ Γκίμπετ και Τομ Φάρλοου που θα διασκευαζόταν πάνω από 300 φορές.
Το 1965 εμφανίσθηκαν στο Φολκ Φεστιβάλ του Νιούπορτ και με το One more Time της ίδιας χρονιάς στράφηκαν στον ηλεκτρικό ήχο, ακολουθώντας την επιτυχία φολκ ροκ συγκροτημάτων, όπως οι Byrds και οι Lovin Spoonful.
Oι Ian & Sylvia και ο Gordon Lightfoot στο Φολκ Φεστιβάλ του Νιούπορτ το 1965
Photo: Bill Woodley
Το 1967 μετακόμησαν στην Νάσβιλ του Τεννεσή, την πρωτεύουσα της κάντρυ και θα ηχογραφούσαν δύο από τα πρωτα άλμπουμς του κάντρυ ροκ, το Nashville (Vanguard, 1967) και το Full Circle (MGM, 1968) με διάσημους σεσσιον μουσικούς της πόλης. Το δεύτερο μάλιστα κυκλοφόρησε ένα μήνα πριν το Sweetheart of Rodeo, που θεωρείται το πρώτο επίσημο άλμπουμ του είδους. Τρία τραγούδια του Ντύλαν που αργότερα συμπεριελήφθησαν στο The Basement Tapes του 1975, πρωτοακούσθηκαν στα δύο αυτά άλμπουμς.
Το 1969 δημιούργησαν το κάντρυ ροκ συγκρότημα Great Speckled Bird, το οποίο ηχογράφησαν δύο άλμπoυμς πριν ο Ίαν και η Σύλβια χωρίσουν το 1975. Μετα ο Tyson αγόρασε ένα ράντσο στην Αλμπέρτα του Καναδά, όπου εξέτρεφε άλογα και άρχισε να ηχογραφή άλμπουμς με τραγούδια σε καουμπόυκο στυλ, αρχής γενομένης με το “Old Corrals and Sagebrush” του 1983. Eνώ το “Cowboyography” του 1987 συμπεριελάμβανε δύο τραγούδια, το “Navajo Rug” και “Summer Wages” που εκλεκτηκαν στην λίστα με τα 100 καλύτερα γουέστερν τραγούδια, από τους Western Writers of America.
Το 1992, ο Tyson και η Fricker έγιναν μέλος του Canadian Music Hall of Fame. Ενώ ο Τάυσον έγινε μέλος του Canadian Country Music Hall Of Fame το 1989 και του Τάγματος του Καναδά το 1994. Το 2003 έλαβε το Βραβείο του Γενικού Κυβερνήτη του Καναδά και το 2006 μπήκε στο Τάγμα Υπεροχής της Αλμπέρτα και το 2019 έγινε μέλος του Canadian Songwriters Hall of Fame.
