Έκλεισαν στις 18 Μαίου 2020, 6 χρόνια από τον θάνατο του μεγάλου χοράρχη, ψάλτη και δασκάλου της Βυζαντινής μουσικής, Λυκούργου Αγγελόπουλου. Έτσι εμείς ως ένα αφιέρωμα στην μνήμη του δημοσιεύουμε ένα κείμενο γραμμένο από τον γνωστό τενόρο της Λυρικής Σκηνής, Γιάννη Χριστόπουλο, που μαθήτευσε δίπλα στον Αγγελόπουλο (Άβαλον των Τεχνών).
Ο Λυκούργος Αγγελόπουλος αγάπησε τη Βυζαντινή μουσική σαν δεύτερη μάνα του. Της αφιερώθηκε αδιαπραγμάτευτα έχοντας θέσει ως αποκλειστικό σκοπό όχι την προσωπική του ανέλιξη μέσα από αυτή, αλλά την αποκατάσταση της μέσα στο Νεοελληνικό γίγνεσθαι.
Οι όροι που έθεσε ήταν ξεκάθαροι και ολοκληρωτικοί, πρωτίστως στον εαυτό του και μετά σε όλους τους άλλους. Για τον Λυκούργο δεν υπήρχαν ενδοιασμοί για την κατεύθυνση που είχαν τα πράγματα. Ήταν σαν τρένο που αν η πορεία σου συνέπιπτε με την κατεύθυνση του, σου εξασφάλιζε ένα καταπληκτικό ταξίδι.
Σπούδασε δίπλα σε σπουδαίους δασκάλους, το θείο του τον Τάκη στον Πύργο Ηλείας την εποχή που στην πόλη η ψαλτική μεσουρανούσε, με πρωτοψάλτη στο Μητροπολιτικό ναό της τον Αθανάσιο Καραμάνη.
Ερχόμενος στην Αθήνα συνέχισε τις σπουδές του με τον Λαμπαδάριο του Μητροπολιτικού ναού Αθηνών Ευάγγελο Τζελά. Αυτός όμως που καθόρισε την πορεία του ήταν ο Σίμων Καρράς. Ο καθοριστικός εμπνευστής του πάθους του για την αλήθεια που έψαχνε ο φλογερός Λυκούργος. Αυτή η φλόγα κρατήθηκε άσβεστη μέχρι το τέλος.
Καλλίφωνος είχε σπουδάσει και κλασικό τραγούδι, γεγονός που του έδινε τη δυνατότητα να τραγουδά και σε χορωδίες πολυφωνικές. Μάλιστα κάποτε μας είχε πει ότι η μεθοδολογία του στην πρόβα της χορωδίας του, της περίφημης Ελληνικής Βυζαντινής Χορωδίας, ήταν εμπνευσμένη από την σπουδαία διευθύντρια χορωδιακής μουσικής Έλλη Νικολαΐδου.
Η ιδιαίτερη συμβολή του Λυκούργου Αγγελόπουλου έγκειτο στο γεγονός ότι ο τρόπος που συγκρότησε και διαμόρφωσε την δράση του ήταν σύγχρονος. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι πέρα από τα μουσικά, η βασική του αντίληψη ήταν επηρεασμένη από τα προτάγματα που εισήγαγε η γενιά του 30.
Η αγωνία του για την κάθαρση από τις δυτικές επιρροές της Βυζαντινής μουσικής φρονώ ήταν η συγκολλητική ουσία και η ταύτιση του με το σύστημα του Σίμωνος Καρρά.
Όντας νομικός και σπουδαγμένος στη Δυτική μουσική χρησιμοποίησε τα εφόδια αυτά ώστε να εισάγει την μεθοδολογία: Έρευνα, αποκατάσταση, ερμηνεία.
Από το 1977 που ιδρύει μαζί με τους φίλους και συνεργάτες του την Ελληνική Βυζαντινή Xορωδία άρχισε να ταράζει τα νερά της μουσικής κοινότητας. Δημιούργησε μια χορωδία που είχε έναν σκοπό πέρα από αυτόν της καλλιτεχνικής αναφοράς. Έτσι δίχως να είναι επαγγελματικό σχήμα εργαζόταν με επαγγελματική συνέπεια.
Το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα ήταν μοναδικό. Ο ήχος της Ελληνικής Βυζαντινής Χορωδίας ήταν διακριτός με αισθητική μουσική υψηλού επιπέδου, υιοθετώντας μουσικό σχολαστικισμό προσδιορίστηκε μοναδικά στο μουσικό περιβάλλον που έδρασε.
Παράλληλα συνεργάστηκε και ως ερμηνευτής σε έργα Ελλήνων συνθετών όπως ο Αδάμης κι ο Τερζάκης γιατί η μοναδικότητα της μουσικής του ικανότητας τον έκανε ιδανικό ερμηνευτή για αυτά τα έργα με την τρισδιάστατη χωροχρονική μουσική ταυτότητα.
Ήταν άνθρωπος έντονος κυρίως πάνω στο αναλόγιο και στην πρόβα, το μανικό πάθος του για την άρτια μουσική απόδοση ήταν μόνιμος σύντροφός του όταν έψαλλε και δίδασκε. Αυτό τον καθιστούσε αρκετές φορές δύσκολο συνεργάτη. Παρόλα αυτά με το πέρασμα των χρόνων μπορώ να πω ότι η ένταση που δημιουργείτο σε στιγμές δύσκολες δεν είχε κανένα ψήγμα εγωιστικής προβολής από πλευράς του.
Είχε αγάπη μέσα του για όλους τους συνεργάτες του, όντας βαθύτατα ανθρώπινος και ζεστός.
Δεν φοβήθηκε τις ρήξεις, ποτέ όμως δεν υπερέβη τα εσκαμμένα της ευπρέπειας μέσα στην μαχητικότητα του. Ήταν ευθύς και βοήθησε πάρα πολλούς ανθρώπους στην εξέλιξη τους μουσικά, δίχως ίχνος ζήλιας.
Ήξερε ότι το έργο του για να ευοδωθεί χρειάζεται “Αποστόλους” να το μεταφέρουν, πίστευε στη συλλογική συνεργασία. Είχε θέσει τον εαυτό του στην υπηρεσία ενός σκοπού πέρα από την αυτοδικαίωση του κι αυτό ήταν και η ψυχική λύτρωση του, καθ’ ότι ήταν ένας κοσμοκαλόγερος της Βυζαντινής μουσικής.
Η πίστη του σε αυτό που έκανε ήταν αυτό που τελικώς του έδωσε το βήμα στο Πάνθεον των σπουδαίων. Μου έλεγε:
“…Όταν ξεκινήσαμε τη χορωδία, μας κορόϊδευαν, στη συνέχεια μας έβριζαν, τώρα αρχίζουν να υιοθετούν πολλά από αυτά που κάνουμε.”
Ένα απλό παράδειγμα, τα απηχήματα.
Ο προορισμός μου δεν ταυτίστηκε με το τρένο του πρώτου μου δασκάλου, για αυτό είχα την δυνατότητα να γνωρίσω πάρα πολλούς καταξιωμένους και σπουδαίους ψάλτες και δασκάλους την περίοδο που ήμουν στο χώρο της Βυζαντινής μουσικής.
Οι περισσότεροι στα μέσα της δεκαετίας του ογδόντα έλεγαν: “Που τα βρήκε αυτά τα απηχήματα ο Αγγελόπουλος;!” Μετά τριάντα χρόνια ψάχνω να βρω ποιοι είναι αυτοί που δεν κάνουν απηχήματα πια.
Αν κάποιος με ρωτούσε τι είναι το σπουδαιότερο πράγμα που πήρες ως παράδειγμα από τον Λυκούργο Αγγελόπουλο θα απαντούσα: Την πίστη στον εαυτό μας, την ανιδιοτέλεια και την εργατικότητα. Ναι, υπήρξα τυχερός που τον γνώρισα η επίδραση του υπάρχει μέσα μου πολύ βαθειά.
