Έρχεται Μεγάλη Εβδομάδα και όπως κάθε χρόνο το Μέγαρο Μουσικής οργανώνει βραδιές κατανυκτικής μουσικής από 8μέχρι 10 Απριλίου. Έτσι την Μεγάλη Δευτέρα θα υπάρχει ένα αφιέρωμα στον γίγαντα της σύγχρονης κλασσικής μουσικής Άρβο Πέρτ, του οποίου η μουσική, δημοφιλής και διαλογιστική, είναι στην ουσία συνδεδεμένη με την Ορθόδοξη πίστη του.
Γεννημένος 1935 στην Πάιντα της Εσθονίας, ο Πάρτ έδειξε το ταλέντο του μετά τα 20 του. Τα πρωτα έργα του στην δεκαετία του 50 έδειξαν την επίδραση των νεοκλασσικιστών Ντμίτρι Σοστακόβιτς και Σεργκέι Προκόβιεφ. Όμως στην δεκαετία του 60 άρχιζε να παίζει επιθετική πειραματική μουσική που θα τον έφερναν σε σύγκρουση με τις Σοβιετικές αρχές. Το Nekrolog ήταν επηρεασμένα από το 12τονικό σύστημα του Άρνολντ Σέμπεργκ. Όμως σύντομα θα απογοητευόταν από την σύγχρονη μουσική και θα άρχισε να μελετά την μουσική του Μπαχ. Με το Credo (“Πιστεύω”, 1968) θα δημιουργούσε το πρώτο θρησκευτικό έργο του, που θα συνδύαζε αβαντ γκαρντ παραφωνία και νεο-Μπαρόκ. Και μόνο ο τίτλος του έργου του τον έφερε σε σύγκρουση με ένα άθεο καθεστώς, ίσως περισσότερο από ότι προηγουμένως. Και αυτό γιατί ο Ιησούς και ο Χριστιανισμός ήταν μεγαλύτεροι εχθροί του κομμουνισμού από την μουσική του Μπουλέζ και του Σένμπεργκ.
Την ίδια χρονιά σε μια συνέντευξη στο κρατικό ραδιόφωνο του κάνουν την ερώτηση “Ποια είναι η μεγαλύτερη επίδραση στην μουσική σας” και εκείνος απάντησε “Ο Ιησούς “. Το αποτέλεσμα ήταν να κοπεί προληπτικά αυτό το απόσπασμα για να αποφευθεί μεγαλύτερη απογόρευση.
Με την απαγόρευση αφιερώνει τον χρόνο του στην μελέτη του Γρηγοριανού άσματος και του Ορθόδοξου μέλους. Αποτέλεσμα η “Τρίτη Συμφωνία” (1971) έχει έναν χαλαρωτικό τόνο και συνδυάζει αυτές τις δύο επιρροές. Έτσι από εδώ και πέρα, ο Πέρτ ξέρει ότι για να προχωρήσει την μουσική του πρέπει να κοιτάζει πίσω στο αρμονικό και θρησκευτικό παρελθόν. Επίσης όταν παντρεύεται την δευτερη γυναίκα του αντιλαμβανεται πόσο κεντρική είναι η θρησκεία στην ζωή και την μουσική του και τελικά ασπάζεται την Ρωσσική Ορθοδοξία.
Τελικά όταν αρθεί η απαγόρευση των έργων του το 1976, ο Πέρτ θα παρουσιάσει το Fur Alina, στο οποίο παρουσιάζει το καινούργιο στυλ μουσικής , το οποίο αποκαλεί “μουσική μικρών καμπάνων”. Η μουσική είχε ένα αργό και διαλογιστικό τόνο και τον απλό και επαναλαμβόμενο μοτίβο που βρίσκει κανείς στον μινιμαλισμό. Ο ίδιος το περιγράφει ως εξής: “Ανακάλυψα ότι μου είναι αρκετό όταν μια μόνο νότα παίζεται όμορφα. Αυτή η μία νότα η ο σιωπηλός ρυθμός η ένα λεπτό σιωπής με ηρεμεί. Δουλεύω με πολύ λίγα στοιχεία-με μια φωνή, με δύο φωνέ. Κτίζω με τα πιο πρωτόγονα υλικά -με την τριαδα, με μια ειδική τονικότητα. Αυτές οι τρείς νότες είναι σαν καμπάνες. Και για αυτό αποκαλώ την μουσική μου, μουσική των καμπάνων” Αυτό το αυστηρό στυλ μπορεί να ακουστεί στην Ορθόδοξη λειτουργία, η οποία αποτελεί την καρδιά της πνευματικότητας του Πέρτ και η οποία παρέμεινε απαράλλακτη για αιώνες στην Ρωσσία.
Μέσα στα επόμενα χρόνια συνθέτει τα πιο διάσημα κομμάτια του: το Spiegel im Spiegel το συμπλήρωμα του Fur Alina , την Tabula Rasa, το μικρής κλίμακος χορωδιακό Summa, το Fratres με επιρροές από Γοτθική και Αναγεννησιακή πολυφωνία και το De Profundis. Η μουσική του όμως συνεχίζει να ενοχλεί τις Σοβιετικές αρχές και έστι αποφασίζει να φύγει στο Ισραήλ με την Εβραία σύζυγο του. Όμως αντί αυτού θα καταλήξει πρώτα στην Βιέννη πριν ζήσει στο στο Βερολίνο. Εκεί θα ηχογραφήσει το χορωδιακό Passio πριν ξεκινήσει την συνεργασία του με την ECM του Μάνφρεντ Άιχερ χάρις στο Tabula Rasa. Ο Άρβο Πέρτ θα γράψει χορωδιακά όπως Magificat, το De Profundis η το αριστούργημα του Kanon Pokajanen. Έργα του ερμηνεύονται από χορωδίες αλλά και τους δημοφιλείς «Χίλλιαρντ Ανσάμπλ».
H μουσική του θα γίνει δημοφιλής σε ακροατές διαφορετικών θρησκειών και to κοινό της new age . Πολλοί την χαρακτηρίζουν «ιερό μινιμαλισμό, μια μουσική όπου τοποθετούνται τόσο ο Ορθόδοξος Τζων Ταβερνιέ, όσο και τον Καθολικό Χενρίκ Γκορέσκι και την διάσημη 3η Συμφωνία του. Μάλιστα ο Πέρτ θεωρείται ο άνθρωπος που άνοιξε την πόρτα της επιτυχίας για τους δύο παραπάνω συνθέτες
Στην πραγματικότητα η μουσική του είναι Ορθόδοξη. Μια Ορθόδοξη μουσική που πατάει στο χθές (Ρωσικό μέλος) και κοιτάζει στο μέλλον (μινιμαλισμός).. Ο ίδιος δηλώνει: «Η θρησκεία οδηγεί όλες τις πράξεις της ζωής μας, χωρίς καν να το ξέρουμε. Είναι αλήθεια ότι η θρησκεία παίζει σημαντικό ρόλο στον τρόπο που συνθέτω, πως όμως πραγματικά λειτουργεί δεν μπορώ να το πω” Είναι η λειτουργική μουσική που ακούει στην Εκκλησία και τα κείμενα που τον επηρεάζουν. Όμως ο ίδιος νοιώθει δύσκολα όταν μιλάει για την θρησκευτική βάση της μουσικής του “Γράφω μουσική για τον εαυτό μου βασισμένη στην νόηση μου. Εκ τούτου αντανακλά αξίες που είναι σημαντικές για μένα“.
Την μουσική του μεγάλου Ορθόδοξου συνθέτη παίζουν το Ergon Ensemble και οι Άρτεμις Μπόγρη (σοπράνο) Νίκος Σπανάτης (κόντρα τενόρος) και Βασίλης Κοντάγιας (τενόρος) σε μουσική διεύθυνση Νίκου Τσούχλου. Συμμετέχει η Ελένη Κεβεντζίδου στο εκκλησιαστικό όργανο. Τα έργα που θα παρουσιαστούν είναι Mozart-Adagio για βιολί, βιολοντσέλο και πιάνο, Spiegel im Spiegel για βιόλα και πιάνο , Summa για κουαρτέτο εγχόρδων, My Heart’s in the Highlands για κόντρα τενόρο και εκκλησιαστικό όργανο, Fratres για κουαρτέτο εγχόρδων, Stabat Mater για σοπράνο, κόντρα τενόρο, βιολί, βιόλα και βιολοντσέλο.
