Με χαρά είδαμε τα ελληνικά κανάλια να παίζουν μέσα στην διάρκεια των Χριστουγέννων την ταινία «Το Χρονικό της Νάρνια: Το Λιοντάρι, η Μάγισσα και η Ντουλαπα», που αποτελεί την πιο γνωστή κινηματογραφική μεταφορά έργου του Κλάιβ Στέηπλ Λιούις. Έκλεισε έτσι με τον καλύτερο τρόπο η χρονιά που σηματοδότησε τα 130 χρόνια από την γέννηση και τα 55 χρόνια από τον θάνατο του γίγαντα της Συντηρητικής Σκέψης. Ευκαιρία να ρίξουμε μια ματιά στο έργο του Λιούις και να δούμε ποιο το πραγματικό νόημα της ταινίας, που όπως και το βιβλίο, δεν είναι μόνο για παιδιά.
Του Γεώργιου Πισσαλίδη
Ο Κλάιβ Στέιπλς Λιούις ( 29 Νοεμβρίου 1898 – 22 Νοεμβρίου 1963), που συνήθως αναφέρεται ως C. S. Lewis, ήταν Ιρλανδός μυθιστοριογράφος, ακαδημαϊκός, μεσαιωνοδίφης, κριτικός, δοκιμιογράφος,. Ενώ χάρις σε βιβλία όπως “Χριστιανισμός Aπλώς” (Mere Christianity) και “Η κατάργηση της Δουλείας του Ανθρώπου» (The Abolition of Man) θεωρείται αν και λαϊκός, ως ένας από τους Χριστιανούς απολογητές με την μεγαλύτερη επιρροή στην εποχή μας. Είναι επίσης γνωστός για μυθοπλασία του, έχοντας γράψει την σειρά επτά βιβλίων για παιδιά που αποτελούν «Τα Χρονικά της Νάρνια» (Εκδόσεις Κέδρος), το «Η μέθοδος του Διαβόλου» (Εκδόσεις Πουρναρά) και το φαινομενικά παγανιστικό «Έρως και Ψυχή» (Εκδόσεις Κέδρος)
Ο παραδοσιοκράτης Κ.Σ. Λιούις
Σύμφωνα με τα απομνημονεύματά του «Έκπληκτος από Χαρά» (Surprised by Joy) , ο Λιούις είχε βαφτιστεί στην Εκκλησία της Ιρλανδίας κατά τη γέννησή του, όμως απομακρύνθηκε από την πίστη κατά τη διάρκεια της εφηβείας του. Υπό την επιρροή του Τόλκιν, φίλου και συνάδελφου του στο Πανεπιστήμιο της Οξφορδης και σε ηλικία 32 ετών, ο Λιούις επέστρεψε στον Χριστιανισμό για να γίνει μια σημαντική φωνή μέσα στην Εκκλησία της Αγγλίας.
Όπως ο Τόλκιν, έτσι και ο Λιούις πίστευε ότι ήταν μέσω των Μύθων, που για αιώνες οι διάφορες κουλτούρες κοινωνούσαν τις βαθύτερες αλήθειες. Και οι δυό τους πίστευαν ότι μέσω των Μύθων η των σύγχρονων παραμυθιών θα μπορούσαν να διαδώσουν την ανώτερη αλήθεια όλων των εποχών, αυτή του Χριστιανισμού. Και αν ο Τόλκιν χρησιμοποίησε στον «Άρχοντα των δακτυλιδιών» εικόνες από την Κέλτικη Μυθολογία για να απευθυνθεί στους εκκοσμικευμένους αναγνώστες της εποχής του, ο Λιούις έγραψε εφτά βιβλία που αποτελούν τα «Χρονικά της Νάρνια» για να κάνει τα παιδιά να δεχθούν πιο εύκολα την Διδασκαλία του Ιησού.
Τόλκιν και Λιούις: εκφραστές μιας Χριστιανικής φαντασίας
Το 2005, ο Άντριου Άνταμσον διάλεξε το δεύτερο βιβλίο της σειράς των Χρονικών της Νάρνια «Το Λιοντάρι, η Μάγισσα και η Ντουλάπα» για να το μεταφέρει στην οθόνη για λογαριασμό της Ντίσνεϋ, σε μια προσπάθεια να φτιάξει μια ταινία με στόχο την χριστιανική νεολαία σε μια εποχή που ο «Αρχοντας των δακτυλιδιών» σάρωνε τα Όσκαρς.
Ας πάμε όμως στην υπόθεση της ταινίας. Την περίοδο του βομβαρδισμό του Λονδίνου από τα γερμανικά «στούκας», τα τέσσερα παιδιά της Λονδρέζικης οικογένειας Πρέσιβεν πάνε να ζήσουν για ασφάλεια στον πύργο ενός μονόχνωτου καθηγητή στην επαρχία. Στον τεράστιο πύργο ο Πήτερ(Γουϊλλιαμ Μόσλεϋ), ο Έντμοντ (Σκάνταρ Κεϋνς), η Σούζαν (Άννα Παπλγουελ) και η μικρή Λούσυ (η Τζώρτζι Χένλεϋ που κλέβει την παράσταση) θα βρουν ένα παράδεισο των παιχνιδιών. Στην διάρκεια του κρυφτού η μικρή Λούσυ θα κρυφτεί σε μια μαγική ντουλάπα και θα βρεθεί στον φανταστικό κόσμο της Νάρνια.
Εκεί χάρις στην γνωριμία με ένα φαύνο, τον Τούρνους, θα μάθει για την Λευκή Μάγισσα Τζάντις (Τίλντα Σουϊντον), που αυτοαποκαλείται Βασίλισσα της Νάρνια, και την κατάρα που έχει προκαλέσει να υπάρχει μονίμως χειμώνας, αλλά ποτέ Χριστούγεννα. Με άλλα λόγια ζωή χωρίς Χριστό μοιάζει με μόνιμο χειμώνα. Ενώ έχουμε ένα εχθρό του Χριστιανισμού, που ουσιαστικά απαγορεύει να υπάρχει. Οι μόνοι που μπορούν να νικήσουν την Μάγισσα (που στο βιβλίο είναι μαύρη, αλλά στην ταινία είναι λευκή για λόγους πολιτικής ορθότητας) είναι οι άνθρωποι (υιοί του Αδάμ). Για αυτό τους κυνηγά για να τους εξαφανίσει. Η Λούσυ θα επιστρέψει στην πραγματικότητα και θα ανακοινώσει την ανακάλυψη της στα αδέλφια της, χωρίς όμως να γίνει πιστευτή.
Η Λούσυ και ο φαύνος Τούρνους
Όταν ο Εντμοντ θα μπεί και αυτός στην ντουλάπα, θα χαθεί στην Νάρνια και θα ανακαλυφθεί από την Τζάντις που ταξιδεύει με το έλκηθρο της. Εκεί θα τον δελεάσει με λουκούμια, μια σαφής αναφοράς στην δοκιμασία του μήλου από την Εύα, αλλά και την φράση του Παύλου στην «Προς Φιλιππήσιους Επιστολή» όπου γράφει: «Κλαίων λέγω πολλοί είναι εχθροί του Σταυρού του Χριστού, των οποίων το τέλος είναι απώλεια, των οποίων ο Θεός είναι η κοιλία και η δόξα αυτών είναι εν τη αισχύνη αυτών, οίτινες φρονούσι τα επίγεια». Ενώ για να τον δελεάσει, καλύτερα του λέει πως αν της φέρει τα άλλα τρία αδέλφια του στον Πύργο της, θα τον κάνει πρίγκιπα. Μία σαφής αναφορά στην δοκιμασία του Ιησού από τον Σατανά στην έρημο όπου τον δελέασε προσφέροντας Του εξουσία. Όταν δε, γυρίσει στα αδέλφια του θα πει ότι παρέστησε στα ψέματα ότι πίστευε την Λούσυ, διαπράττοντας πέρα από την αμαρτία της λαιμαργίας, και την αμαρτία του ψεύδους.
Κάποια στιγμή και τα τέσσερα αδέλφια θα κρυφτούν στην ντουλάπα και θα ανακαλύψουν μια νέα και πιο ενδιαφέρουσα ζωή στην Νάρνια (αναφορά στον Χριστιανισμό ως πύλη σε μία Καινούργια Ζωή κατά τον Απόστολο Παύλο). Εκεί θα μάθουν από ένα ζευγάρι καστόρων με ανθρώπινη φωνή για τον πραγματικό Βασιλιά της Νάρνια, το λιοντάρι Ασλάν, που θα κυριαρχήσει όταν δύο γιοί του Αδάμ και δύο κόρες της Εύας νικήσουν την Λευκή Μάγισσα. Τώρα που ήρθαν τα τέσσερα αδέλφια θα πραγματοποιηθεί η προφητεία. Όμως ο Έντμοντ θα προδώσει τα αδέλφια του, εγκαταλείποντας το σπίτι των καστόρων για να πάει στον Πύργο να γευθεί περισσότερα λουκούμια και να γίνει πρίγκιπας. Ενώ κάτω από τις απειλές της Τζάντις θα προδώσει το σχέδιο των καστόρων. Η ομοιότητα με τον Ιούδα είναι φανερή.
Και ενώ τα λυκόσκυλα της Λευκής Μάγισσας ψάχνουν τα άλλα τρία αδέλφια, ένας υπηρέτης του Ασλάν θα τους δώσει κατάλληλα όπλα για να γίνουν πολεμιστές του Ασλάν που πλέον αρχίζει να φαίνεται η ταύτιση του με τον Ιησού. Γίνονται με άλλα λόγια Ιππότες του Ιησού, δηλαδή Σταυροφόροι.
Το “Χρονικό της Νάρνια” διδάσκει το Ιπποτικό ιδεώδες
Τα παιδιά θα περάσουν διάφορες δοκιμασίες πριν να ενωθούν με ένα στρατό από κενταύρους και άλλα φανταστικά πλάσματα. Με άλλα λόγια έχουμε μια εξύμνηση του Ιπποτικού Ιδεώδους, που υπήρξε η βάση της Κουλτούρας της Δεξιάς σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Από την άλλη, το λιοντάρι είναι το αιώνιο σύμβολο της Αγγλίας και η ταύτιση Αγγλίας και Ιησού αντανακλά την ποίηση του ενορατικού Ρομαντικού ποιητή Ουϊλλιαμ Μπλέηκ που έγραφε στο μεγάλο του ποίημα «Ιερουσαλήμ»: «Η Ιερουσαλήμ (σ.σ. το Βασίλειο του Ιησού) είναι ο απελευθερωτής της Αλβιόνος».
Εικονογράφηση του Ουίλλιαμ Μπλέηκ για την “Ιερουσαλήμ ή η Απελευθέρωση της Aλβιώνος από τα δεσμά της
Αλλά την κρίσιμη στιγμή πριν την μάχη, η Λευκή Μάγισσα θα διεκδικήσει βάσει των νόμων της Νάρνια την ζωή του Έντμοντ ως προδότη. Όμως ο Ασλάν θεωρεί ότι η προδοσία δεν βαραίνει τον Έντμοντ γιατί τα λουκούμια ήταν μαγεμένα και προτείνει να πάρει την θέση του Έντμοντ στην θυσία. Με άλλα λόγια ο Ασλάν θυσιάζεται για να συγχωρεθούν οι αμαρτίες του Έντμοντ. Αλλά πριν θυσιασθεί περνά τις δοκιμασίες περιφρόνησης, χλευασμού και των βασανισμών που παραπέμπουν στο Μαρτύριο του Ιησού. Είναι πια σαφές ότι ο Ασλάν ΕΙΝΑΙ ο Ιησούς.
Ακολουθεί μία μάχη (που όμως δεν συγκρίνεται με αυτές του Άρχοντα των δακτυλιδιών )στην οποία ο Πήτερ αναλαμβάνει την θέση του Ασλάν και ο Έντμοντ πολεμά μαζί με το αδελφό του. Ενώ η Σούζαν και η Λούσυ, σαν την Μαρία και την Μαγδαληνή θρηνούν τον θάνατο του Ασλάν / Ιησού για να τον δουν να ανασταίνεται και να γκρεμίζει την Πέτρινη Τράπεζα, όπου θυσιάστηκε. Ενώ ανασταίνει όσους πέθαναν από το χέρι της Τζάντις και τους στρατολογεί για την Μεγάλη Μάχη ενάντια στο Κακό. Μια αναφορά στην κάθοδο στον Άδη του Ιησού για να σώσει τις ψυχές.
Όταν η Λευκή Μάγισσα σκοτώνεται στην μάχη τα τέσσερα αδέλφια ανακηρύσσονται βασιλιάδες και βασίλισσες. Κάποια στιγμή τους βλέπουμε έφηβους στην Νάρνια, μόνο και μόνο για να τους δούμε την επόμενη στιγμή να επιστρέφουν ως παιδιά στην πραγματικότητα πιο πλούσια πνευματικά από την εμπειρία τους. Με άλλα λόγια αυτή η χριστιανική αλληγορία τελειώνει με αναφορά στον Πλατωνικό Μύθο του Σπηλαίου.
Έτσι έχουμε μια ενδιαφέρουσα ταινία που διδάσκει στα παιδιά το ιπποτικό ιδεώδες και την Χριστιανική διδασκαλία με ένα πολύ έξυπνο τρόπο. Να υπενθυμίσουμε ότι ο μέγιστος κριτικός της Αμερικης Ρότζερ Έμπερτ (1942- 2013) έγραψε: Σηκώνω και τους δύο αντίχειρες μου για να πω ένα «Μπράβο» σε αυτήν ταινία».
Τι σημαίνει όμως σήμερα το «Χρονικό της Νάρνια: Το λιοντάρι, η Μάγισσα και η ντουλάπα»; Πέρα από την οπτική που αναλύσαμε, η ταινία μπορεί να ειδωθεί ως ενάντια στην κατάργηση του Χριστιανισμού σε μια χώρα (αλλά και την Ευρωπαϊκή Ένωση) που σήμερα εξισλαμίζεται με γρήγορους ρυθμούς και όπου τα Χριστούγεννα και κάθε δημόσια λατρεία του Χριστού απαγορεύονται λόγω της πολυπολιτισμικής κοινωνίας και της πολιτικής ορθότητας. Αυτό το κάνει πιο επείγον και τραγικό από όταν πρωτοπροβλήθηκε.
