Με αφορμή την “Καποδιστριάδα” των τελευταίων ημερών, αναδημοσιεύουμε ένα παλαιότερο κείμενο του Τηλέμαχου Χορμοβίτη που υπενθυμίζει ότι όντως υπήρχε αντιπολίτευση στον τρόπο που κυβερνούσε ο Καποδίστριας και τα πράγματα δεν είναι άσπρο-μαύρο. Έπεται μια εξίσου ανατρεπτική εξίσου άποψη υπέρ του Εθνικού Κυβερνήτη (Άβαλον των Τεχνών)
του Τηλέμαχου Χορμοβίτη
“Αλλ’ο Εξόριστος, αισθανόμενος εις την καρδίαν του την ανάγκην να εκχύση όλην την κατά του Καποδίστρια αγανάκτησίν της, επανέλαβεν αφόβως : ‘Μας κατέστησας είλωτας, και ζητείς να σιωπώμεν; Tην ελεύθεραν Βουλήν μας μεταμόρφωσας εις δούλην Γερουσιάν, εις πόρνην αισχράν, υπείκουσαν εις τας θελήσεις σου. Τα Δικαστήρια, αι ιεραί αυταί παρακαταθήκαι της τιμής και της ζωής των πολιτών, έγινον όργανα εκδικήσεών σου ατομικών…Αι πόλεις μας όλαι κατήντησαν θέατρα καταδιωγμών, και εις αυτάς αστυνόμοι και διοικηταί, έκτακτοι και τακτικοί σύμβουλοί σου καταστρώνουσι προγραφικούς πίνακας. Το Ναύπλιο αυτό κατέστη δεσμωτήριον, όπου θρηνεί ματαίως η αθωότης.”
Οι αντικαποδιστριακές αναζητήσεις μου με οδήγησαν σε αυτό το βιβλίο : ο “Εξόριστος του 1831” του Αλέξανδρου Σούτσου, το δεύτερο μυθιστόρημα που γράφτηκε στο ανεξάρτητο ελληνικό κράτος (και το πρώτο πολιτικό μυθιστόρημα), είναι ένα παθιασμένο αντικαποδιστριακό love story.
Αλέξανδρος Σούτσος: Φαναριώτης εκπρόσωπος της Α! Αθηναίκής Σχολής που στόχος τησ σάτιρας του ήταν ο Ιωάννης Καποδίστριας
Στο βιβλίο παρακολουθούμε τον έρωτα του Εξόριστου και της Ασπασίας, και παράλληλα μέσα από τις διώξεις του Εξόριστου από το καποδιστριακό καθεστώς, περνάει όλη η Ελλάδα του 1831 και οι εξεγέρσεις εναντίον του Κυβερνήτη. Ο σημερινός αναγνώστης, συνηθισμένος στις καποδιστριακές αγιογραφίες, θα εκπλαγεί με το πόσο αρνητικά παρουσιάζει τον Καποδίστρια ο Σούτσος.
Για τον συγγραφέα (και για μεγάλο μέρος των Ελλήνων της εποχής) ο Καποδίστριας δεν ήταν ο “Άγιος της πολιτικής”, όπως μας λένε σήμερα, αλλά ένας αρχομανής τύραννος, ένας δολοπλόκος πολιτικός, ένας αποτυχημένος διαχειριστής της εξουσίας, που δεν μπόρεσε να λύσει τα προβλήματα του νεοσύστατου κράτους, καταπάτησε τις ελευθερίες των Ελλήνων και ευνόησε προκλητικά τους πολιτικούς του φίλους και τους συγγενείς του.
Αξίζει να το διαβάσετε, αν όχι για την λογοτεχνική του αξία , για την πρωτότυπη και προκλητική, με τα σημερινά δεδομένα, πολιτική του θέση (η καθαρεύουσα του Σούτσου είναι απλή και δεν θα σας δυσκολέψει καθόλου.)
Με αφορμή τον τίτλο του βιβλίου, να σημειώσω εδώ πως η εξορία ήταν ο τρόπος με τον οποίο συνήθιζε να αντιμετωπίζει το καποδιστριακό καθεστώς τους αντιπάλους του. Μάλιστα, για τον σκοπό αυτό χρησιμοποιούσε και τη δύναμη του όχλου. Το καθεστώς οργάνωνε “αυθόρμητες” διαδηλώσεις, όπου ο “λαός” εκδήλωνε την οργή του εναντίον συγκεκριμένων προσώπων, που αντιπολιτεύονταν τον “λαοφίλητο” Κυβερνήτη και μετά η κρατική μηχανή παρουσιάζονταν αναγκασμένη να διώξει τα άτομα αυτά από τον τόπο κατοικίας τους, καθώς κάτι τέτοιο ήταν, ταχαμου, απαίτηση των συμπολιτών τους. Ομολογουμένως, ο… “Άγιος της πολιτικής” έδωσε χρήσιμα μαθήματα στους δικτάτορες και στους τυράννους των επόμενων δεκαετιών.
