Μία από τις μεγάλες αγάπες του “Άβαλον των Τεχνών” είναι μεγάλοι παραδοσιοκράτες συγγραφείς (η Συντηρητικοί στοχαστές) που είτε είναι άγνωστοι στην Ελλάδα είτε έπεσαν σε δυσμένεια και λήθη από την επέλαση των “νεων ιδεών” στις τέχνες και την πολιτική.
Ένας από αυτούς είναι ο Άρνολντ Μπένετ , μεγάλος σατιρικός συγγραφέας των αρχών του 20ου αιώνα που τα έργα του όπως “Ιστορίες για γριές” το θεατρικό “ Η Μεγάλη Περιπέτεια” (που βασιζόταν στον “Θαμμένο Ζωντανό) το “Μεγάλο Ξενοδοχείο “Η Βαβυλών” και “Κλάιφχάνγκερ” μεταφέρθηκαν στην μεγάλη και μικρή οθόνη.
Το πως όμως το έργο του έπεσε στην λήθη, μας το περιγράφει ο Τηλέμαχος Χορμοβίτης στο τελευταίο του κείμενο.
του Τηλέμαχου Χορμοβίτη
To Σαββατοκύριακο που μας πέρασε διάβασα για πρώτη φορά Άρνολντ Μπέννετ, έναν, εν πολλοίς ξεχασμένο σήμερα, Άγγλο συγγραφέα των αρχών του 20ου αιώνα. Το βιβλίο ήταν το “Θαμμένος Ζωντανός” από τις Εκδόσεις Πατάκη (δυστυχώς το μόνο του συγγραφέα που κυκλοφορεί στα ελληνικά) και είναι πραγματικά απολαυστικό.
Διηγείται την ιστορία ενός διάσημου και αγοραφοβικού ζωγράφου που όταν πεθαίνει ο υπηρέτης του, υιοθετεί την ταυτότητα του νεκρού προκειμένου να εξαφανιστεί και να μπορέσει να απολαύσει την ζωή του. Η αφηγηματική δεινότητα του συγγραφέα είναι αξιοθαύμαστη και το μυθιστόρημα, γραμμένο με χιούμορ και φινέτσα, είναι μια αιχμηρή σάτιρα του κόσμου της τέχνης και προσφέρει μια γλαφυρή εικόνα του Λονδίνου της Εδουαρδιανής εποχής.
Όταν τελείωσα το βιβλίο, αναρωτήθηκα γιατί ένας τόσο καλός- και τόσο δημοφιλής στις μέρες του- συγγραφέας είναι σχεδόν άγνωστος σήμερα, παρότι υπάρχει μια σχετική αναβίωση του ενδιαφέροντος για το έργο του τα τελευταία χρόνια. Διαβάζοντας το επίμετρο του βιβλίου και ψάχνοντας στο ίντερνετ, βρήκα ότι η δημοτικότητα του συγγραφέα δέχτηκε ένα σημαντικό πλήγμα τη δεκαετία του ’20, όταν του άσκησε αυστηρή κριτική η ιέρεια του λογοτεχνικού μοντερνισμού, Βιρτζίνια Γουλφ.
Το βασικό βιβλίο κριτικης της Γουλφ στον Μπένετ
Ο Μπέννετ εκπροσωπούσε το κλασικό, ρεαλιστικό μυθιστόρημα που η Γουλφ θεωρούσε ξεπερασμένο. Χαρακτήριζε τον Μπέννετ και τους άλλους συγγραφείς της γενιάς του “υλιστές” επειδή, όπως έλεγε, ενδιαφέρονταν σε ένα μυθιστόρημα για την δράση, την πλοκή και την παρουσίαση των εξωτερικών χαρακτηριστικών των ηρώων και του χώρου, σε αντίθεση με τους πνευματικά ανώτερους συγγραφείς του μοντερνισμού, όπως η αφεντιά της, που ενδιαφέρονταν για τα συναισθήματα και τις σκέψεις των ηρώων.
Αν θέλετε τη γνώμη μου, τα βιβλία της Γουλφ είναι πιο βαρετά και από τις ομιλίες του Φώτη Κουβέλη στην Κεντρική Επιτροπή της ΔΗΜΑΡ, όσο για τους χαρακτήρες των βιβλίων της, που η ίδια νόμιζε ότι ήταν το δυνατό της σημείο, είχε απόλυτο δίκιο ο Μπέννετ όταν έγραφε πως “ο αναγνώστης δεν μπορεί να φανταστεί τους ήρωες της Γουλφ ως ανθρώπους με σάρκα και οστά, επειδή η συγγραφέας είναι εμμονική με την πρωτοτυπία και την επίδειξη ευφυϊας”.
Πάνω απ’ όλα όμως, ο Μπέννετ ήταν θύμα του σνομπισμού της Γουλφ και των λοιπών μοντερνιστών. Για αυτούς, η λογοτεχνία έπρεπε να απευθύνεται μόνο στην υψηλή διανόηση και σιχαίνονταν τον Μπέννετ επειδή απευθύνοταν σε όλους και τα βιβλία του πουλούσαν σαν τρελά. Επίσης, η Γουλφ, η οποία μεγάλωσε μέσα στα πλούτη, σνόμπαρε τον Μπέννετ επειδή προερχόταν από τη μεσαία τάξη και μόχθησε για να πετύχει.
Βλέπετε, οι “αριστεροί της σαμπάνιας” που αποτελούσαν τον Ομάδα του Μπλούμσμπερι, στην οποία ανήκε η Γουλφ, μπορεί να είχαν τις διαφορές τους με τους άλλους σοσιαλιστές της εποχής τους, τους “Φαβιανούς”, αλλά τους έμοιαζαν πολύ στον σνομπισμό, τον ελιτισμό και την βαθιά περιφρόνηση προς τον…λαουτζίκο, τον οποίο , υποτίθεται, πως ήθελαν να βοηθήσουν.
Λύττον Στράνσεϋ και Βιρτζίνια Γουλφ: Δύο μέλη της ομάδος του Μπλούσμπερυ, της λογοτεχνικής “αριστεράς της σαμπάνιας” του 20 και του 30
Ο κορυφαίος Βρετανός συγγραφέας Γκίλμπερτ Κ. Τσεστερτον είχε γράψει πως η Μπέατρις Γουέμπ των “Φαβιανών” “έβλεπε τους πολίτες του κράτους, όπως τους υπηρέτες στην κουζίνα της” και, με αυτή την έννοια, δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε πως η Βιρτζίνια Γουλφ ήταν η Μπέατρις Γουέμπ της λογοτεχνίας.
Δυστυχώς, για την λογοτεχνία και για μας, η αφήγηση της Γουλφ επικράτησε, ο μοντερνισμός κυριάρχησε στους κύκλους των ελιτ και στα πανεπιστήμια και ένας εξαιρετικός συγγραφέας, όπως ο Άρνολντ Μπέννετ πέρασε στην λήθη.
