του Χρήστου Κεσκίνη, συγγραφέα*
Όταν πριν από περίπου 6 μήνες είδα για πρώτη φορά το trailer για την ταινία «Ο Άνθρωπος από τον Βορρά» (αλήθεια, γιατί όχι απλά «Ο Βόρειος»;) κάτι σκίρτησε μέσα μου. Αγαπώ τους Βίκινγκς και τη μυθολογία/Θρησκεία τους και μελετώ τα sagas από την εφηβεία μου. Ο πρωταγωνιστής της ταινίας δεν είναι άλλος από τον Amleth (Alexander Scarsgard), γνωστός στους περισσότερους. Αν όχι, ίσως πρέπει να πω ότι το όνομά του αλλιώς είναι Άμλετ. Ring a bell? Ναι, είναι αυτός στον οποίο βασίστηκε το ομώνυμο έργο του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ. Πρωτακούσαμε την ιστορία του σε μια saga του 12ου αιώνα με έναν ήρωα που, αφού είδε τον πατέρα του να δολοφονείται από τον θείο του, διέφυγε από τους διώκτες του και ορκίστηκε να πάρει εκδίκηση.
Μέχρι εδώ όλα ήταν γνωστά και με έκαναν να σημειώσω την ημερομηνία κυκλοφορίας της ταινίας και να μετράω σαν φαντάρος τις ημέρες που περνούσαν μέχρι αυτήν. Κάποιες αναφορές για την ταινία και το ότι δεν ακολουθούσε την πολιτική ορθότητα της εποχής μας, κάτι που θα την έκανε να μην έχει καμιά ιστορική ακρίβεια, μια και μιλάμε για μια εποχή που η μόνη πολιτική ορθότητα ήταν αυτή του ισχυρού ατσαλιού, με έκαναν ακόμη σιγουρότερο για την απόφαση να πάω σινεμά. Άλλωστε ο Roberts Eggers (Ρόμπερτ Έγκερς, ο σκηνοθέτης) είχε γυρίσει το αριστούργημα «O Φάρος» και το αμφιλεγόμενο, αλλά πολύ καλό, «The Witch» και περίμενα το λιγότερο κάτι αξιοθαύμαστο. Από το trailer ακόμη έκανα τις πολλές συνδέσεις με το «Conan The Barbarian» (1982) και αυτό μπορεί να είναι ΜΟΝΟ καλό. Τα πάντα έδειχναν καταπληκτικά.
Όταν λοιπόν ήρθε η ώρα, μαζευτήκαμε μια ομάδα ατόμων διψασμένων για καλό σινεμά. Γιατί τα λέω όλα αυτά; Γιατί θέλω να δείξω πόσο θετικά προκατειλημμένος ήμουν για αυτήν την ταινία. Έργο βασισμένο στους Βίκινγκς με πολλές αναφορές στις παραδόσεις και την Θρησκεία τους και μέσα σε όλα αυτά, μια αιματοβαμμένη ιστορία εκδίκησης. Τι άλλο να ζητήσει κανείς;
Η Βjork ως προφήτισσα στον “Άνθρωπο από τον Βορρά”
Aidan Monaghan/ Focus Features
Κι όμως! Βγαίνοντας από την αίθουσα 8 άτομα ζητούσαμε συγνώμη ο ένας στον άλλον για την επιλογή μας με απογοήτευση. Υπερβολικός; Ίσως. Μα από όσα αγαπάμε πρέπει να έχουμε πολλές απαιτήσεις. Παραπάνω έγραψα ότι υπάρχουν αναφορές στις παραδόσεις των Σκανδιναβών. Ισχύει. Μα φαίνεται σαν να είναι περασμένες από ένα καλλιτεχνικό πρίσμα που προσωπικά με χάλασε. Και είναι υπερβολικά πολλές. Δυστυχώς, ο σκηνοθέτης προσπαθεί μέσα από παραδοσιακά τραγούδια και σκανδιναβικές γιορτές/τελετές να βάλει τον θεατή στο νόημα, αντί να το κάνει με εικόνες και δράση. Λες και θέλει να γεμίσει με αυτές τις 2 ώρες και 17 λεπτά της ταινίας. Στην αρχή μου άρεσαν, μα ήταν λίγο περίεργες. Θα εξηγήσω αμέσως τι εννοώ:
Σε κάθε ταινία του είδους που σέβεται τον εαυτό της, παρουσιάζεται μια τελετή μύησης του πρωταγωνιστή. Όπως φυσικά γινόταν και σε όλες τις αρχαίες θρησκείες. Σε κάποιες ταινίες αυτό αποδίδεται άψογα. Σε άλλες όχι τόσο. Μα σε όλες (είτε ταινίες είτε θρησκείες) αυτό που θέλουν να δείξουν οι τελετές μύησης είναι κάποιες ικανότητες του νεαρού μυούμενου.
Θυμηθείτε πώς ο μικρός Λεωνίδας στους «300» έδειξε την στρατιωτική ευφυΐα του όταν σκότωσε τον λύκο στην αρχή της ταινίας. Και έτσι ο σκηνοθέτης έκανε και την προοικονομία του για μετά. Αυτό δεν το είδα ποτέ στο «The Northman». Η τελετή μύησης ήταν μια παρωδία που ίσως είχε σκοπό να προκαλέσει κάποια χαμόγελα, μα σίγουρα δεν έπεισε κανέναν. Δε μπορώ να καταλάβω ποια ακριβώς δεξιότητα επέδειξε ο Amleth καθώς αεριζόταν. Αλλά ξέχασα. Αυτοί είναι βάρβαροι. Αντί για τελετή μύησης ρεύονται και κλάνουν. Αντί να μιλήσουν για αξίες, με τα παιδιά τους, τα βάζουν να ορκιστούν εκδίκηση γιατί φοβούνται πως θα πεθάνουν. Αλλά προφανώς οι θεατές που πήγαμε να δούμε την ταινία, γουστάρουμε αυτούς τους βάρβαρους. Γουστάρουμε τον πολιτισμό τους και δε μας αρέσει να τον αντιμετωπίζει κάποιος τόσο χαλαρά. Και απλά να μας δείχνει τους πρωταγωνιστές να ουρλιάζουν σαν λύκοι για να γίνουν Berserkers. Θα μπορούσε κάλλιστα να χτίσει όλο αυτό μέσα από τη δράση. Η ταινία είχε αρκετή δράση και οι δύο και πλέον ώρες χωρούσαν πολύ περισσότερη. Αλλά ο σκηνοθέτης αποφάσισε ανούσιες τελετές.
Aidan Monaghan/ Focus Features
Γενικά η ταινία πάσχει από ανάπτυξη χαρακτήρων και δέσιμο σχέσεων μεταξύ τους. Αφού η ταινία θέλησε να πατήσει στο «Conan The Barbarian», ίσως ο σκηνοθέτης θα έπρεπε να θυμηθεί τη σκηνή με τον Conan και τον πατέρα του, όταν του αποκαλύπτει το Riddle of Steel. Είναι μια στιγμή, που όσα χρόνια και αν περάσουν, όσες φορές και αν την έχω δει, ακόμη μου προκαλεί ρίγος και μόνο που τη σκέφτομαι. Και με κάνει να θέλω κι εγώ να εκδικηθώ μαζί με τον Schwarz. Θα μου πείτε ο Τζων Μίλιους είναι διάνοια σκηνοθεσίας. Δεκτό, αλλά θα ήθελα κάτι αντίστοιχο. Προσωπικά, δεν με ένοιαξε καθόλου όταν πέθανε ο βασιλιάς Aurvandil (πατέρας του Amleth – Ethan Hawke). Και επειδή όσοι έχετε δει την ταινία θα πείτε ίσως ότι αυτό ήθελε ο σεναριογράφος, να καταλάβουμε ότι ο βασιλιάς ήταν απλά ένας βάρβαρος και του άξιζε να πεθάνει, θα απαντήσω ΤΟΤΕ ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΔΩ ΤΗΝ ΤΑΙΝΙΑ;
Αντί να με κάνει να γουστάρω, όταν ο Amleth αναζητεί εκδίκηση, να απολαμβάνω κάθε θάνατο των πρωτοπαλίκαρων του δολοφόνου του, η ταινία αναλώνεται σε βαρετές σκηνές με τραγούδια και αμφιλεγόμενα έθιμα. Νιώθω ότι χάθηκε μία μεγάλη ευκαιρία εδώ. Και δυστυχώς, δεν είναι μόνο ο Aurvandil που δε με πείθει. Η σχέση των Aμλεθ και Όλγας (Anya Taylor-Joy) μπάζει πολύ. Σχεδόν λειτουργούν χωρίς να νοιάζονται ο ένας για τον άλλο, ακόμη και στο τέλος της ταινίας που περιμένουν παιδιά.
Ο Έθαν Χωκ ως Βασιλιάς Αουρβαντίλ στον “Άνθρωπο από τον Βορρά”
Aidan Monaghan/ Focus Features
Μην παρεξηγηθώ. Έχει κάποιες καλές στιγμές η ταινία. Τα κουστούμια είναι καταπληκτικά. Η φωτογραφία και τα τοπία σε κάνουν να θες να ταξιδέψεις. Επίσης, σε ένα κομμάτι που πάντα προσέχω σε τέτοιες ταινίες, τα σπαθιά και η χρήση τους ήταν πάρα πολύ καλά. Και ας το έχαναν σε κάποιες περιπτώσεις οι ηθοποιοί. Και ας γίνονταν λίγο χορευτικές οι κινήσεις τους, ήταν εντυπωσιακές οι χορογραφίες στη μάχη. Μα μόνο αυτά δε φτάνουν. Περίμενα περισσότερα. Η παρέμβαση του Odin για τη σωτηρία του πρωταγωνιστή είναι για γέλια, από τη στιγμή που δεν έχεις χτίσει καθόλου είτε τη σχέση του Aμλεθ με τον θεό, είτε αντίστοιχα τον φόβο του θείου του γι’ αυτόν. Μερικά κοράκια που πετάνε δεν κάνουν Βίκινγκς να τρέπονται σε φυγή και να αφήνουν τον κρατούμενο που σκότωσε τον πρίγκιπά τους να ξεφύγει. Και μάλιστα του αφήνουν και το σπαθί του δίπλα για να είναι σίγουροι.
Και μιας και αναφέρθηκα στο σπαθί, ας δούμε τη σκηνή που ο πρωταγωνιστής παίρνει το σπαθί με το οποίο θα εκδικηθεί… Κατεβαίνει σε έναν τύμβο, μέσα στον οποίο είναι θαμμένο ένα πλοίο Drakkar. Εκεί καθισμένος στον θρόνο του βρίσκεται ένας γιγάντιος σκελετός Βίκινγκ που κρατάει ένα σπαθί. Μόλις το παίρνει από τα χέρια του, ο σκελετός γίνεται Draugr (πνεύμα που μένει πίσω για να προστατεύσει κάποιον θησαυρό ή απλά να εκδικηθεί) και μόνο όταν τον νικάει στη μάχη ο Conan…ε συγνώμη ο Amleth ήθελα να πω, καταφέρνει να αποκτήσει το μαγικό σπαθί. Οι ομοιότητες με τη σκηνή στο «Κόναν ο Βάρβαρος» είναι τόσες πολλές που σηκώνει μήνυση. Ναι, ο Χάουαρντ πιθανότατα επηρεάστηκε από τις σκανδιναβικές παραδόσεις για να γράψει το πώς ο Κόναν βρήκε το σπαθί του, μα αυτό δε σημαίνει ότι πρέπει να βλέπουμε την ίδια σκηνή σε κάθε ταινία του είδους. Λίγη περισσότερη φαντασία δεν βλάπτει (παρόλο που η σκηνή είναι ΕΠΙΚΗ και σε κάνει να ανατριχιάζεις).
Για το τέλος, λίγη γκρίνια ακόμη. Όταν ο ήρωας κατεβαίνει από το βουνό για να αποκαλύψει στους διώκτες του ποιος πραγματικά είναι, σηκώθηκε κάτι παραπάνω από την τρίχα μου! Αλλά ξέροντας ότι το σπαθί του δεν βγαίνει από το θηκάρι του παρά μόνο μετά τη δύση του ηλίου (πολύ καλή αναφορά της ταινίας) περίμενα το λιγότερο να αρπάξει ένα σπαθί από κάποιον από τους αντιπάλους του και όχι σχεδόν να παραδοθεί. Για να μην αναφέρω ότι πήγε ως εκεί χωρίς καν να έχει μια ασπίδα. Αλλά ξέχασα. Ήταν απλά ένας άξεστος βάρβαρος.
Iνέτα Σλιουζάιτε: Μια Βαλκυρία με σιδεράκια;
Aidan Monaghan/ Focus Features
Εν κατακλείδι, όπως καταλάβατε από την γκρίνια μου, η ταινία δεν κατάφερε να με ικανοποιήσει. Είχε μερικές καλές σκηνές που ενδεχομένως σε άλλες ταινίες να ήταν επικές. Είχε καλά κοστούμια και σε έβαζε στο κλίμα της εποχής. Όμως, δυστυχώς, κάπου έχασε το νόημα και η ευκαιρία πήρε τον δρόμο για το βασίλειο της Hel (κοινώς πήγε κατά διαόλου) ακόμη μια φορά για τους οπαδούς των Βίκινγκς… Ζητάω πολλά; Μια καλή παραγωγή, ένα καλό σενάριο και μια αξιοπρεπή σκηνοθεσία.
ΥΓ. Η σκηνή με την Βαλκυρία θα μπορούσε να είναι εκπληκτική. Αλλά σιδεράκια στα δόντια; ΣΙΔΕΡΑΚΙΑ;!;!;!
*Ο Χρήστος Κεσκίνης είναι συγγραφέας ηρωϊκης φαντασίας και έχει γράψει δύο βιβλία: Bilfrost: The Path of Warrior και Beer-O-Quest Είναι επίσης υπεύθυνος σειράς στις ανθολογίες “Στα σύνορα της φαντασίας” και έχει συµµετάσχει σε ανθολογίες, όπως “Οι θρύλοι του Σύµπαντος Νο V”, “Η πτώση των Θεών”, “Το ξύπνηµα”, “Το έπος της φαντασίας” και “Ζυθολογοτεχνία”.
