του Alexandros R. Besmak
Ήταν 26 Μάιου του 2016 όταν οι Manowar επίσημα ανακοίνωσαν την τελευταία αποχαιρετιστήρια περιοδεία της σχεδόν 40ετους καριέρας τους με τίτλο «The Final Battle – Η Τελική Μάχη».
Οι Manowar , οι αυτοανακηρύχθεντες «Βασιλιάδες του Μεταλ», είναι μια χεβι μεταλ μπάντα που διχάζει, με φανατικούς οπαδούς και φανατικούς επικριτές , συνιστά ένα συγκρότημα που δεν σε αφήνει αδιάφορο, ούτε ουδέτερο, καθώς διαρκώς προκαλεί άλλοτε με το στυλ της, άλλοτε με τον αφελή ναρκισσισμό της και άλλοτε ως το συγκρότημα που μπήκε στο βιβλίο Γκίνες ως η πιο δυνατή – σε ντεσιμπελ – μπάντα στον κόσμο και ως η μεταλ μπάντα με την μεγαλύτερη σε διάρκεια συναυλία .
Οι παραδοσιοκράτες του Μέταλ
Αποτέλεσαν τους κυρίως εκφραστές του επικού power metal, δηλαδή του ιδιώματος του χέβι μεταλ ήχου της δεκαετίας του 80 με θεματολογία βασισμένη στην μυθολογία, και την ηρωική φαντασία ( sword and sorcery ), έναν ήχο που φανατικά τον υπερασπίστηκαν, σχεδόν με μια ρομαντική αφέλεια μέχρι και τις μέρες μας με το μότο τους « Θάνατος στο ψεύτικο / πλαστό μεταλ» να ακούγεται σε κάθε συναυλία από τους φανατικούς τους οπαδούς που αποτελούν τον «Στρατό των Αθανάτων» του συγκροτήματος.
Η διαφοροποίησή τους με τις υπόλοιπες μεταλ και χαρντ ροκ μπάντες που χρησιμοποίησαν μυθολογικούς και ηρωικούς στίχους έγκειται στο γεγονός πως για τους Manowar, ο ήχος τους, η σταυροφορία τους για την διατήρηση και επικράτηση αυθεντικού μέταλ, η ηρωική θεματολογία τους και ο τρόπος ζωής τους – που κατ’αυτούς ενσάρκωνε τον ήρωα που αντιστέκεται στους μοντέρνους καιρούς – ήταν αναπόσπαστα στοιχεία της ταυτότητάς τους, κάτι που το προέβαλαν ανελλιπώς, κάποιες φορές επιτυχημένα και κάποιες άλλες στα όρια της υπερβολής.
Για τους Manowar οι επιβλητικές μεγάλες μηχανές που καβαλούσαν ήταν τα ατσάλινα άλογα του μοντέρνου ήρωα, οι ατσάλινες χορδές στα όργανά τους ήταν τα όπλα τους στον αγώνα να διαδώσουν το αγνό μέταλ και τα δερμάτινα που φορούσαν οι πανοπλίες τους. Ο τρόπος ζωής που πρέσβευαν ήταν του μοναχικού ήρωα που μαζί με τους πιστούς συντρόφους του αντιστέκεται στις προσταγές του κόσμου που θέλει να τον αλλάξει – να τον εκμοντερνίσει –που σήμαινε κατ’αυτούς πως χάνει την ταυτότητα του, την μοναδικότητά του, την ελευθερία και την περηφάνια του που για πολλούς πατάει στις Παραδόσεις.
Θα μπορούσε κανείς να παραλληλίσει τον αγώνα των Manowar με τον αγώνα εκείνων που προστατεύουν τις παραδοσιακές αξίες, ως κάτι αγνό που τείνει να αλλοιωθεί ή χαθεί από τον ισοπεδωτικό εκμοντερνισμό, κάτι που το εξέφρασαν με επίκεντρο την μουσική τους η οποία διατηρούσε τα στοιχεία του δυνατού χέβι μέταλ που κληρονόμησε από τα τέλη του 1970 αναλλοίωτα και κόντρα στα δημοφιλή ρεύματα που αναπτύχθηκαν μεταγενέστερα.
Η έννοια της ελευθερίας για τους Manowar ήταν συνυφασμένη με την αυθεντικότητα τους που πατούσε σε ροκ εντ ρολ πόζα και αξίες ενώ παρέμενε ακλόνητα πιστή στην ιστορική πορεία του ιδιώματος που υπηρετούσε. Εξ’ου και καθώς περνούσαν τα χρόνια και άλλαζαν τα πάντα στην μουσική βιομηχανία αλλά και στον δυτικό κόσμο που όδευε προς ένα κυνικό πεσιμισμό, οι Manowar κατηγορήθηκαν από πολλούς ως γραφικοί. Τι θέση είχαν άλλωστε οι ήρωες με τα δερμάτινα και τις ιστορίες για πολεμιστές, δράκους και δόξα σε ένα κόσμο που δυστυχώς διαρκώς απαξίωνε αξίες, παραδόσεις και ιδέες;
Αυτός όμως ήταν και ο βασικός λόγος για τον οποίο απέκτησαν ένα κοινό φανατικών οπαδών ανά τον κόσμο οι οποίοι με εκδηλώσεις λατρείας υπερασπίζονταν το στυλ , τις επιλογές, τις ιδέες και την μοναδική μουσική ταυτότητα του κουαρτέτου των μέταλ ηρώων τους που ενσάρκωναν τον επικό αγώνα ενάντια στον κόσμο “Fighting the World – Πολεμώντας τον Κόσμο” για την επικράτηση του αγνού, του ρομαντικού, αληθινού μέταλ.
«Αδέρφια της μεταλ, Πολεμάμε με δύναμη και ατσάλι, Πολεμάμε για το μέταλ, το μέταλ το πραγματικό.»
Βαγκνερικό μέταλ
«Η μουσική του Βάγκνερ άλλαξε την ζωή μου πριν από πολλά χρόνια. Δεν ξέρω αν θα μπορούσα να ζήσω χωρίς την αίσθηση που μου δίνει η μουσική του. Ήταν ο μεγαλύτερος συνθέτης όλων των εποχών. Ο Βάγκνερ επινόησε το μέταλ.» Τζοει Ντε Μαιο
Ο πομπώδης μεγαλοπρεπής ήχος και η δραματική χροιά των συνθέσεων του Βάγκνερ έχει πολλές φορές γίνει αντικείμενο συζήτησης για τις ομοιότητές του με τον μέταλ ήχο.
Οι μυθολογικές αναφορές, ο δρόμος του ήρωα προς τον θρίαμβο, η πολυπλοκότητα και το σκοτάδι που κρύβουν οι συνθέσεις συμβολίζοντας τον δύσκολο δρόμο προς την απολύτρωση του εαυτού, αποτελούν έμπνευση για πολλούς χαρντ ροκ και μεταλ μουσικούς οι οποίοι θεωρούν πως ο Βάγκνερ είναι ο πατέρας της μέταλ μουσικής.
Κατά τον σερ Κριστοφερ Λή, σε δήλωσή του κατόπιν ενεργής συμμετοχή του σε αρκετά μεταλ άλμπουμ ως αφηγητής αλλά και ως συμμετέχων τραγουδιστής «Η ζωή μου και τα έργα μου ήταν επηρεασμένα από τον Γερμανό συνθέτη Βάγκνερ. Τώρα που μου δόθηκε η ευκαιρία να ακούσω πολλά μέταλ άλμπουμ αναγνωρίζω πως το ιδίωμα είναι μια απευθείας εξέλιξη των κόσμων και των ήχων που οραματιζόταν ο Βάγκνερ.»
Οι Manowar θεωρούν πως ο ήχος και η θεματική τους επική ηρωική χροιά είναι εμπνευσμένη από τον Ριχάρδο Βαγκνερ με αποτέλεσμα να θεωρούν , κάπως υπερβολικά , πως ενσαρκώνουν σαν σχήμα τον βαγκνερικό ήρωα στις μέρες μας, σαν οι μοντέρνοι συνεχιστές, ρομαντικοί στις ιδέες και αξίες, ταγμένοι στην διάσωση της παράδοσης μέσα από ηρωικά αφηγήματα και κόντρα στα ρεύματα των ισοπεδωτικών αλλαγών που στρέφουν την κοινωνία και κατ επέκταση την μουσική προ ένα πεσιμιστικό μη ωφέλιμο ρεαλισμό.
Έφτασαν δε στο σημείο να αποτείνουν τιμητική πλακέτα τιμώντας τον Βάγκνερ ως Πατέρα του Μέταλ την οποία θα παρέδιδαν στον εγγονό απόγονο του Βάγκνερ. Ο τελευταίος , προφανώς και την αποποιήθηκε, δεν δέχθηκε καν να δει το συγκρότημα, αλλά αυτό δεν πτόησε την μπάντα από το να παίξει με την συνοδεία ορχήστρας ένα μικρό απόσπασμα της εμβληματικής όπερας του γερμανού συνθέτη «Λοενγκριν».
Η Πορεία προς τον Θρίαμβο του Ατσαλιού
Το 1980 ο Τζοει Ντε Μαιο, εργαζόμενος ως τεχνικός στην περιοδεία “Heaven & Hell” των Black Sabbath γνωρίζει τον κιθαρίστα Ρος Φρήντμαν και από κοινού αποφασίζουν να δημιουργήσουν μια μπάντα που θα δώσει έμφαση στον δυνατό και πομπώδες μέταλ ύφος.
Μερικά χρόνια αργότερα, η απαρχή και ουσιαστικά το «μανιφέστο» του ηρωικού power metal ή επικού ηρωικού μέταλ των Manowar γίνεται μια καλοκαιρινή μέρα τον Ιουνίου του 1982, όπου το κουαρτέτο από την Νέα Υόρκη κυκλοφορεί το ντεμπούτο του, ένα δίσκο που θα σημάνει την απαρχή της Μάχης, το «Battle Hymns – Ύμνοι της Μάχης».
( μετάφραση / απόδοση στα ελληνικά )
Κάτω από το φεγγαροφώς ιππεύουμε,
Δέκα χιλιάδες ο ένας πλάι στον άλλο,
Με σπαθιά ξεθηκαρισμένα, σηκωμένα ψηλά,
Τα μαστίγια μας και οι πανοπλίες μας λάμπουν,
Χαίρε στο πεζικό μας,
Ακόμη θαρραλέα πέραν του τάφου,
Όλοι έδωσαν τον Αιώνιο Όρκο,
Η στιγμή της επίθεσης είναι τώρα
Σε αυτό το ντεμπούτο ο χαρακτηριστικός ήχος του μπάσου και το ύφος των συνθέσεων του Τζοει Ντε Μάιο μαζί με τις μοναδική φωνητική ερμηνεία του Λούις Μαρούλο, γνωστού ως Έρικ Άνταμς, έβαλαν τα θεμέλια για αυτό που θα ακολουθούσε ένα χρόνο μετά με το άλμπουμ « Into Glory Ride – Εις την δόξα ίππευσε» που ουσιαστικά εδραίωσε το επικό ηρωικό ύφος του συγκροτήματος όπου εμφανίζονται ουσιαστικά οι πρώτες παραπομπές στυλιστικά στον Κόναν του Ρόμπερτ. Ε. Χαουαρντ και τις πρώτες μυθολογικές αναφορές που έκαναν την εμφάνιση τους με το τραγούδι οι «Πύλες της Βαλχάλλα».
( μετάφραση / απόδοση στα ελληνικά )
Βαλχάλλα, οι Θεοι με προσμένουν,
Άνοιξε διάπλατα τις Πύλες σου και αγκάλιασέ με,
Μέγα Αίθουσα αυτών που έπεσαν στην μάχη,
Κραδαίνοντας το σπαθί στο χέρι τους,
Ιδού το Βασίλειο των Βασιλέων,
Των τόμων μαγείας και των μαγικών δαχτυλιδιών,
Αέναη Γνώση, Αέναος χρόνος,
Ουρλιάζω την τελευταία μου πολεμική κραυγή.
Η μπάντα μπαίνει τον Νοέμβριο του 1983 στο στούντιο για να ετοιμάσει τον επόμενο της δίσκο, ένα δίσκο σταθμό για την ιστορία της, που αποτελούσε φόρο τιμής για το NWOBHM (το νέο κύμα του βρετανικού μέταλ που έγινε γνωστό από τα τέλη της δεκαετίας του 1970 ), όπου οι Manowar είχαν πάρει τα σκήπτρα ως τιμητές και συνεχιστές. Το όνομα αυτού, “Hail to England – Χαίρε Αγγλία”.
Σ.σ. Υπάρχει και μια άλλη ιστορία πως ο δίσκος ονομάστηκε έτσι ωσάν ένα συγνώμη στους Άγγλους οπαδούς για την περιοδεία στην Μεγάλη Βρετανία του 1983 που ακυρώθηκε.
Σε αυτό το άλμπουμ οι εδραίωσαν πλέον την ταυτότητά τους ως πομπώδες power metal σχήμα και την στιχουργικά τους επική θεματολογία. Για πολλούς θαυμαστές της μπάντας αυτός ο δίσκος θεωρείται και ο καλύτερος της καριέρας τους. Ένα χαρακτηριστικό δείγμα του σεβασμού της μπάντας για τους οπαδούς της είναι το «Army of Immortals – Στρατός των Αθανάτων». Αυτό το τραγούδι καθιέρωσε και την ονομασία αυτή στα κλαμπ των οπαδών τους παγκοσμίως και δεικνύει την μεταξύ τους μοναδική σχέση, μια σχέση που χαρακτηρίζεται από θρησκευτική προσήλωση και λατρεία, στον κοινό τους αγώνα για την ρομαντική πεποίθηση πως το αγνό μέταλ πρέπει να επικρατήσει.
( μετάφραση / απόδοση στα ελληνικά )
Οι Ύμνοι της Μάχης ήταν το Κάλεσμα,
Ήρθατε στο πλευρό μας,
Ακούσατε αληθινό μέταλ,
Στην Δόξα ιππεύσατε
Ήσασταν στο πλάι μας,
Οι ψεύτικοι δάκρυσαν,
Η αγάπη σας είναι κρίση,
Μας δώσατε ζωή,
Περιμένετε στην βροχή, περπατάτε στο χιόνι,
Σας δίνουμε το αίμα μας, και θέλουμε να ξέρετε πως
Στα μάτια μας είστε Αθάνατοι,
Στις καρδιές μας θα ζείτε για πάντα
Από αυτό το άλμπουμ και μετά οι Manowar αρχίζουν πλέον να κάνουν ως πρώτο όνομα περιοδείες ανά τον κόσμο, ο κορμός των ορκισμένων οπαδών του μεγαλώνει όπως μεγαλώνει και η φήμη τους ως πρεσβευτές του ηρωικού πομπώδους power metal. Ο τέταρτος δίσκος τους αρχίζει να διχάζει τους οπαδούς τους, αλλά εμπεριέχει τραγούδια όπως το Thor ( Θορ ) που είναι αφιερωμένο στον Σκανδιναβό θεό του Κεραυνού και τις μάχες του με τους Γίγαντες εμπλουτισμένο με αναφορές στην τελική μάχη του Ράγκναροκ όπου σύμφωνα με τους σκανδιναβικούς μύθους σημαίνει και το τέλος του κόσμου όπου πολλοί από τους θεούς πεθαίνουν.
( μετάφραση / απόδοση στα ελληνικά )
Μάυρα σύννεφα στον ορίζοντα,
Μεγας Κεραυνός και καυτή βροχή,
Το άρμα του βροντάει,
Ακούω τους Ουρανούς να ουρλιάζουν το όνομα του
Τον έβλεπα καθώς φώναζε
Στους Γίγαντες που πέθαναν εκείνη την μέρα,
Κραδαίνοντας την Σφύρα του ψηλά,
Και καλεί τον Όντιν για ένα σημάδι,
Θορ ο ισχυρός, Θορ ο γενναίος,
Διαλύεις τους άπιστους στο διάβα σου,
Κανείς να μην γλυτώσει από το Σφυρί σου,
Ζήσε για να πεθάνεις την Τελική εκείνη Μέρα,
Θεοί, Τέρατα και Άνθρωποι,
Θα πεθάνουν μαζί στο τέλος
Στην περαιτέρω πορεία τους οι Manowar συνέχισαν να προκαλούν και να διχάζουν με την στάση τους, τις επιλογές τους και τον ναρκισσισμό που τους χαρακτήριζε ως συγκρότημα. Αξιοσημείωτο όμως παραμένει το γεγονός πως ακόμη και τα άλμπουμ που είχαν μια συνειδητά πιο εμπορική κατεύθυνση στην προσπάθεια τους να κερδίσουν το αμερικάνικο κοινό όπως το «Fighting the world – Πολεμώντας τον Κόσμο», είχαν συνθέσεις που ακολουθούσαν το επικό ηρωικό πομπώδες μοτίβο που του είχε κάνει να ξεχωρίσουν από την αρχή τη καριέρας τους.
Ένα λαμπρό παράδειγμα είναι το κλασικό πλέον, αργόσυρτο και βαρύ «Defender – Υπερασπιστής / Υπέρμαχος» με την συμμετοχή του ηθοποιού Όρσον Γουέλς στην αρχική αφήγηση, ένα τραγούδι που είχαν ηχογραφήσει το 1982 σε ντέμο και επανεκτέλεσαν το 1987 για τις ανάγκες του δίσκου.
( μετάφραση / απόδοση στα ελληνικά )
Όταν θα είσαι αρκετά μεγάλος για να διαβάσεις αυτά τα λόγια,
Το νόημα τους θα σου αποκαλυφθεί,
Αυτά τα λόγια είναι ότι απέμεινε,
Και παρόλο που ποτέ δεν συναντηθήκαμε, μονάκριβε υιέ μου,
Ελπίζω να γνωρίζεις,
Ότι θα ήθελα να είμαι εκεί και να σε βλέπω να μεγαλώνεις,
Αλλά άκουσα το Κάλεσμα και έπρεπε να αναχωρήσω,
Τώρα η αποστολή σου βρίσκεται μπροστά σου,
Όπως ήταν και η δική μου πριν από πολύ καιρό,
Να βοηθάς εκείνους που είναι αβοήθητοι και σε υπολήπτονται,
Και να τους υπερασπίζεσαι μέχρι το τέλος
Ίππευε σαν τον άνεμο,
Πολέμα υπερήφανα υιέ μου,
Εσύ είσαι ο Υπερασπιστής,
που ο Θεός απέστειλε
Ο έκτος τους δίσκος το 1988 τους βρίσκει να αυτοανακηρύσσονται «Βασιλιάδες του Μέταλ» και για πολλούς παραμένει ένας από τους καλύτερους δίσκους της τετράδας, που εκείνη την περίοδο άλλαξε ντράμερ και κιθαρίστα, ένας δίσκος που καθόρισε κατά πολύ την μεταγενέστερη μουσική πορεία του συγκροτήματος εισάγοντας χορωδίες και ορχηστρικά μέρη στις μέταλ συνθέσεις τους.
Οι Manowar στην περαιτέρω δισκογραφική τους πορεία, προκάλεσαν, δίχασαν ακόμη και τους οπαδούς τους αλλά χάρισαν και μαγικές στιγμές στις συναυλίες που ακολούθησαν ανά τον κόσμο, ένα κόσμο που άλλαζε τις τελευταίες δεκαετίες και που συμπαρέσυρε και το αυθεντικό heavy power metal μαζί του το οποίο κατά πολλούς πλέον έχει ξαναγίνει «underground- υπόγειο» ρεύμα στις μέρες μας και αναμένει μια νέα σπίθα να ξαναφουντώσει.
Επίλογος – Η Τελική Μάχη
Οι Manowar οδεύουν προς μια Τελική Μάχη, ένα παγκόσμιο αποχαιρετισμό ως δείγμα ευγνωμοσύνης προς όλους τους οπαδούς τους που έμειναν πιστοί όλες αυτές τις δεκαετίες. Ο κόσμος που τελικά άλλαξε, εκμοντερνίστηκε, έχασε ένα κομμάτι ρομαντισμού και ιδεαλισμού προς χάριν της εξέλιξης, των έξυπνων μηχανών τσέπης, της γρήγορης ικανοποίησης των ακόρεστων καταναλωτικών του αναγκών και του κυνικού τεχνοκρατικού ρεαλισμού που κυριάρχησε ως φυσικό επακόλουθο τους.
Μόνοι τους, όπως πάντα τραγουδούσαν, κόντρα στον κόσμο, οι Manowar, ωσάν οι τελευταίοι εναπομείναντες ρομαντικοί υπερασπιστές της αυθεντικής μέταλ μουσικής, υπερβολικοί, φλύαροι, νάρκισσοι αλλά πάντα αυθεντικοί, εγκαταλείπουν πλέον ένδοξα μετά από σχεδόν 40 χρόνια το πεδίο της μάχης.
Photo: Sebastian Konopka for MAGIC CIRCLE ENTERTAINMENT
Όταν σβήσουν τα φώτα, αδειάσει η αρένα στο τελευταίο live και σιωπήσουν άπαξ οι Ιαχές της Μάχης – καθώς ο χρόνος κατέβαλε τους ακούραστους ήρωες πολεμιστές – ένα ολόκληρο κεφάλαιο στην ιστορία της μέταλ μουσικής θα έχει κλείσει τον κύκλο του. Ο αρχετυπικός ήρωας βασιλέας κρέμασε το σπαθί του, αντιστάθηκε πολεμώντας για δεκαετίες , αγέρωχα, υπερασπιζόμενος τις αξίες και τους ανθρώπους που θεωρούσε ιερούς και πλέον αποσύρεται στον μοναχικό θρόνο του.
«Πιστεύω στους οπαδούς μας. Πιστεύω στο μέταλ περισσότερο από οποιονδήποτε έχεις γνωρίσει. Και κάτι τελευταίο, είμαι έτοιμος να πεθάνω για το μέταλ, εσύ είσαι;”
Απόσπασμα συνέντευξης του Τζοει Ντε Μάιο το 2006
