Του Γιώργου Πισσαλίδη
Με τα 90α Όσκαρς να μοιράζουν βραβεία σε ταινίες που αμφισβητούν την παραδοσιακή άποψη περί έρωτα η στηρίζουν την πολιτική ορθότητα, εμείς προτιμάμε να δούμε μερικές από τις καλύτερες ταινίες των τελευταίων δεκαετιών υπό το πρίσμα των εθνικών και παραδοσιακών αξιών. Ήτοι τις αξίες του ατόμου, όπως η ελευθερία, το προσωπικό όραμα, την ιδιοκτησία και το ξεπέρασμα των δυσκολιών που εμποδίζουν την αυτο-ολοκλήρωση του ατόμου, οριοθετημένες από τις αξίες του Εθνικού Κράτους (Έθνος, Φυλή, Πίστη, Οικογένεια, Παράδοση) και συνοδευόμενες από μια ηθική στάση ζωής και ένα ηρωικό ιδεώδες. Επίσης ταινίες που καταδίκασαν τόσο τον κομμουνισμό, όσο και τον φιλελευθερισμό.
«Άρωμα Γυναίκας» (Scent of a Woman, 1992) του Μάρτιν Μπρεστ. Με τους Αλ Πατσίνο, Κρις ΟʼΝτόνελ, Τζέημς Ρέμπχορν. Ο Τζωρτζ, ένας μαθητής που θέλει να πάει στο Χάρβαρντ και χρειάζεται χρήματα αποφασίζει να φροντίσει τον Σλέηντ, ένα τυφλό και ιδιότροπο πρώην συνταγματάρχη του αμερικανικού στρατού. Εκείνος θα αποφασίσει να πάνε στην Νέα Υόρκη και να του μάθει τις μικρές απολαύσεις της ζωής. Αξέχαστη η σκηνή του ταγκό σε ένα μπαρ, ενώ αποδεικνύεται ότι ο Σλέηντ νοιάζεται για τους άλλους με ένα συγκλονιστικό λόγο, όπου υπερασπίζεται τον Τζωρτζ στο σχολείο του. Όσκαρ Αʼ Ανδρικού Ρόλου για τον Αλ Πατσίνο.
Ο Άλ Πατσίνο στο “Άρωμα Γυναίκας”
«Η Λίστα του Σίντλερ» (Schindler’s List, 1993) του Στήβεν Σπίλμπεργκ. Με τους Λίαμ Νήσον, Μπέν Κίνγκσλεϋ και Ρέιφ Φαινς. Ο Ολλανδός βιομήχανος Όσκαρ Σίντλερ κάνει το χριστιανικό του καθήκον σώζοντας 1000 Εβραίους από τους Ναζί προσλαμβάνοντας τους στα εργοστάσια τους. Βραβείο Καλύτερης Ταινίας, Καλύτερης Σκηνοθεσίας στον Στήβεν Σπίλμπεργκ, Καλύτερου Διασκευασμένου Σεναρίου στον Στήβεν Ζαϊλιαν.
Η Λιστα του Σίντλερ
«Φόρεστ Γκαμπ» (Forrest Gump, 1994) του Ρόμπερτ Ζενέκις Με τους Τομ Χανκς, Ρόμπιν Ράιτ, Γκάρυ Σίλνις. Ένας καλοκάγαθος νεαρός με χαμηλό ΙQ παίρνει μέρος σε πολλές σημαντικές στιγμές της σύγχρονης αμερικανικής ιστορίας. Όμως τίποτα δεν μετρά για αυτό όσο ο κρυφός έρωτας για την παιδική του φίλη Τζέην, που ζει μια αυτοκαταστροφική χίπικη ζωή. Σάτιρα που αντιπαραθέτει την απλή λογική και ηθική απέναντι στο «δήθεν» της χίπικης διανόησης, και την αληθινή φιλία και τον αγνό έρωτα απέναντι στην σεξουαλική επανάσταση και την υποκουλτούρα των ναρκωτικών. Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας, Καλύτερης Σκηνοθεσίας στον Ζεμέκις, Αʼ Ανδρικού Ρόλου στον Τομ Χανκς και Καλύτερου Σεναρίου στον Έρικ Ροθ.
Ο Φόρεστ Γκαμπ μένει πιστός στους συμπολεμιστές του στο Βιετνάμ
Braveheart του Μελ Γκίμπσον, 1995. Με τους Μελ Γκίμπσον, Σοφί Μαρσό, Πάτρικ Μακ Γκούχαν, Μπρένταν Γκλήσον, Κάθριν Μακ Κόρμακ. Η ζωή και δράση του Ουίλλιαμ Ουάλας, ο οποίος τον 13ον αιώνα ηγήθηκε του Πρώτου Πολέμου για την Ανεξαρτησία της Σκωτίας εναντίον του βασιλιά της Αγγλίας, Εδουάρδου του Αʼ. Η ταινία που η βράβευση σηματοδότησε την γέννηση του σύγχρονου παραδοσιοκρατικού κινηματογράφου. Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας και Καλύτερης Σκηνοθεσίας για τον Μελ Γκίμπσον.
Braveheart: Η απαρχή του σύγχρονου παραδοσιοκρατικού κινηματογράφου
«Λογική και Ευαισθησία» (Sense and Sensibility, 1995) του Ανγκ Λη. Με τους Έμμα Τόμπσον, Κέητ Γουίνσλετ, Χιου Γκραντ και Άλαν Ρίκμαν. Τα βιβλία της Τζέην Ώστην αποτελούν την απάντηση των παραδοσιοκρατών στο «Sex and the City». Εδώ έχουμε επίσης την κλασσική ηθική του αυτοπεριορισμού, τους καλούς τρόπους, την υπεράσπιση της διαφορετικότητας ανάμεσα στον άνδρα και την γυναίκα, αλλά και την ιδέα του να μην ξεγελιέσαι από το κοινωνικό «φαίνεσθαι» για να ξεχωρίσεις τις αρετές ενός ανθρώπου. Όσκαρ καλύτερου προσαρμοσμένου σεναρίου στην Έμμα Τόμπσον.
Λογική και Ευαισθησία: η καλύτερη από τις σύγχρονες μεταφορές των βιβλίων της Ώστιν στην μεγάλη οθόνη
«Φάργκο» (Fargo, 1996) των Τζόελ και Ήθαν Κοεν. Με τους Ουίλλιαμ Μέρσυ, Φράνσες Μακ Ντόρμαντ, Στηβ Μποσέμι. Μια έγκυος αστυνομικός με παραδοσιακές αξίες, έρχεται να λύσει μια υπόθεση ανθρωποκτονίας, που προέκυψε όταν ένας απελπισμένος πωλητής προσλαμβάνει δύο επαγγελματίες δολοφόνους για να στήσει την απαγωγή της συζύγου του, ώστε να πάρει λύτρα από τον πλούσιο πεθερό του. Όσκαρ Αʼ Γυναικείου Ρόλου στην Φράνσες Μακ Ντόρμαντ και Καλύτερου Σεναρίου στους Κοέν.
Η Φράνσες Ντάρμοντ στο “Φάργκο”
«Ο Μικρός Κόλυα» (Kolya, 1996) του Γιαν Σβέρακ. Λίγο πριν την Βελούδινη Επανάσταση του 1989, ένας Τσέχος τσελίστας, ο οποίος απεχθάνεται τον γάμο και τους Σοβιετικούς, βλέπει την ζωή να αλλάζει όταν αποφασίζει να κάνει ένα λευκό γάμο με μια Ρωσίδα. Εκείνη θα εκμεταλλευτεί την νέα ζωή για να φύγει με τον φίλο της στην Δυτική Γερμανία, αλλά από γραφειοκρατικό λάθος δεν μπορεί να πάρει μαζί της τον μικρό της γιο. Τότε εκείνος θα αναπτύξει μια τρυφερή σχέση με τον τσελίστα. Από τις ταινίες που εξυμνούν το να έχει κανείς παιδιά. Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας.
Ο “ΜΙκρός Κόλυα” εξυμνεί το να έχει κανείς παιδιά
«Λος Άντζελες, εμπιστευτικό» (L.A. Confidential, 1997) του Κέρτις Χάνσον. Με τους Ράσελ Κρόου, Γκάι Πηρς, Κιμ Μπάσινγκερ. Μια ματιά στην γέννηση των άντρων της διαφθοράς που ήταν το Λος Άντζελες και το Χόλυγουντ με τρεις αστυνομικούς να αρνιούνται να υποταχτούν σε αυτήν. To τελευταίο μεγάλο φιλμ νουάρ του 20ου αιώνα κέρδισε Όσκαρ Βʼ Γυναικείου Ρόλου για την Κιμ Μπάσιντζερ και Καλύτερου Προσαρμοσμένου Σεναρίου για τους Κέρτις Χάνσον και Μπράιαν Χέλγκελαντ από το νουάρ βιβλίο του υπερσυντηρητικού Τζέημς Ελρόυ.
Ενα συντηρητικό φιλμ νουάρ
«Η Διάσωση του Στρατιώτη Ράυαν» (Saving Private Ryan, 1998) του Στήβεν Σπίλμπεργκ (1998). Με τους Τομ Χανκς, Έντουαρντ Μπερνς, Ματ Ντέημον, Μπάρυ Πέππερ. Ο ηρωισμός και η συντροφικότητα των Αμερικανών στρατιωτών στην διάρκεια της Απόβασης της Νορμανδίας. Στιγμές-στιγμές αντιηρωική, είναι μία από τις κορυφαίες πολεμικές ταινίες και χρησιμοποιεί τον κλασσικό λόγο του Ρεπουμπλικάνου Λίνκολν στο Γκέτυσμπεργκ για να καλλιεργήσει πατριωτισμό. Μια ακόμη απόδειξη ότι μερικές από τις καλύτερες παραδοσιοκρατικές ταινίες στην Αμερική γίνονται από τους προοδευτικούς (Σπίλμπεργκ, Χανκς). Όσκαρ Καλύτερης Σκηνοθεσίας στον Σπήλμπεργκ.
“Στρατιώτης Ράυν”: δείγμα πατριωτικού κινηματογράφου από προοδευτικούς
«Ο Μονομάχος» (Gladiator, 2000) του Ρασελ Κρόου. Με τους Ράσελ Κρόου, Γιοακίμ Φοίνηξ, Ρίτσαρντ Χάρις, Κόνι Νίλσεν, Όλιβερ Ρηντ, Ντέρεκ Τζάκομπι. Ο πιστός στρατηγός Μάξιμος Δέκιμος Μερίδιος προδίδεται όταν ο Κόμμοδος σκοτώνει τον πατέρα του Μάρκο Αυρήλιο και η οικογένεια του δολοφονείται. Θα καταλήξει σκλάβος και αφού γίνει αρχηγός των μονομάχων, θα επιστρέψει στην Ρώμη για να εκδικηθεί την οικογένεια του και τον αγαπημένο του αυτοκράτορα. Η ταινία που έστρεψε το ενδιαφέρον στη Ρωμαϊκή ιστορία και τα ανάλογα κινηματογραφικά έπη. Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας και Αʼ Ανδρικού Ρόλου για τον Ράσελ Κρόου.
Ο “Μονομάχος” αναγέννησε το ενδια΄φερον για την Ρωμαίκή ιστορία
«Τίγρης και Δράκος» (Crouching Tiger, Hidden Dragon/ Wohu Changlong, 2000) του Άνγκ Λι. Με τους Τσόου Γιουν Φατ, Μισέλ Γέο και Ζανγκ Ζιγί. Ο ανεκπλήρωτος έρωτας ανάμεσα στον καλύτερο πολεμιστή και την καλύτερη πολεμίστρια της Δυναστείας των Τσινγκ (1773), ένα χαμένο σημαντικό σπαθί και μια επαναστατημένη νεαρή πριγκίπισσα με προτίμηση στα όπλα συνθέτουν τον μίτο της ιστορίας της ταινίας που αναγέννησε τις ταινίες «γουξία» (το κινέζικο αντίστοιχο των επών με σαμουράι). Η δημοφιλέστερη ταινία στην ιστορία που κέρδισε Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας. Ειδικά εκτιμήθηκε για τις χορογραφίες με πολεμιστές που ξεπερνούν την βαρύτητα.
Ήρωες που ξεπερνούν την βαρύτητα στο “Τίγρης και Δράκος”
«Η Τριλογία του Άρχοντα των Δακτυλιδιών» (The Lord of the Rings Trilogy, 2001-2003) του Πήτερ Τζάκσον. Με τους Ελάιζα Γουντ, Ίαν Μακ Κέλεν, Βίγκο Μόντερσεν, Ορλάντο Μπλουμ, Κέητ Μπλάνσετ, Λιβ Τάιλερ, Σην Ώστιν, Κρίστοφερ Λη. Ο νεαρός χόμπιτ Φρόντο αναλαμβάνει με την παρέα του να καταστρέψει το σκοτεινό δακτυλίδι που έφτιαξε ο διαβολικός Σάουμαν για να σώσει την Μέση Γη. Η τριλογία της Μέσης Γης μιλάει για την νίκη του Καλού επί του Κακού, τον ηρωισμό, την φιλία, την πάλη με τον κακό εαυτό μας, τις ιδιότητες που πρέπει να έχει ο σωστός ηγέτης, ενώ καταδικάζει την οικολογική καταστροφή και την φυλετική επιμιξία. Ο Τόλκιεν, ο οποίος ήταν ένθερμος καθολικός, είχε δηλώσει ότι ο τίτλος «Άρχοντας των Δαχτυλιδιών» παρέπεμπε στον Βασιλέα των Βασιλέων, δηλαδή τον Ιησού. Όμως εδώ δεν θα το δείτε πουθενά. Παρόλα αυτά κέρδισε 17 Όσκαρ για ολόκληρη την τριλογία, ανάμεσα τους Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας και Καλύτερης Σκηνοθεσίας στην «Επιστροφή του Βασιλιά».
Ο Πήτερ Τζάκσον μετέφερε τον κόσμο του Τόλκιν επί της οθόνης
«Χαμένοι στην Μετάφραση» (Lost in Translation, 2003) της Σοφία Κόπολα. Με τους Μπιλ Μάρεη, Σκάρλετ Γιόχανσον. Αποξένωση, μοναξιά και αντιχολιγουντιανά βέλη σε μια γνωριμία ανάμεσα σε μία παρατημένη νεαρή νύφη (είναι δυνατόν;) και ένα ξεπεσμένο ηθοποιό που γνωρίζονται στο Τόκιο. Ένας από τους συντηρητικούς ρόλους του Μπιλ Μάρεη και η ταινία που μετέτρεψε την Γιόχανσον σε σύμβολο του σεξ. Όσκαρ Καλύτερου Σεναρίου για τη Σοφία Κόπολα.
Οι αντιμοντέρνοι “Χαμένοι στην Μετάφραση”
«Master and Commander: Μέχρι τα Πέρατα του Κόσμου» (Master and Commander: The Far Side of the World, 2003) του Πήτερ Γουέηρ. Ένας Βρετανός ναύαρχος στην διάρκεια των Ναπολεόντειων Πολέμων θα αναζητήσει μέχρι την άκρη του κόσμου το γαλλικό πλοίο που βομβάρδισε το δικό του. Το κατάστρωμα ζει με τις παραδοσιακές αξίες, όπως Πίστη, πατριωτισμό, ηρωισμό, καθήκον, πειθαρχία, σεβασμός στον ανώτερο, φιλία. Όσκαρ Καλύτερης Διεύθυνσης Φωτογραφίας.
Το αντιεξισωτικό “Master and Commander”
