Τον γνωρίσαμε ως τον καλύτερο δεξιοτέχνη της πολίτικης λύρας της γενιάς του. Ενθουσιαστήκαμε με τους δύο δίσκους “έθνο-τζαζ” που ηχογράφησε στην τζαζ εταιρία ECM του Μάνφρεντ Άιχερ. Η διεθνής του καρριέρα συμπεριελαμβάνει συνεργασίες με την Loreena McKennitt και ένα Γαλλικό συγκρότημα Παλαιάς Μουσικής.
Οι συναυλίες με τους Keyvan Chemirani & the Rhythm Alchemy στο “Μικρό Θέατρο Επιδαύρου” μας εξίταραν μιας και αποκαλύπτουν μια άλλη πλευρά του ταλεντου του. Ανάμεσα σε πρόβες μιλήσαμε διαδικτυακά μαζί του.
Συνέντευξη με τον Γιώργο Πισσαλίδη
Καλημέρα Σωκράτη. Αυτήν την Παρασκευή και Σάββατο 2 και 3 Ιουλίου θα εμφανιστείς μαζί με το συγκρότημα του Keyvan Chemirani (Κεϋβάν Σεμιρανί). Θα ήθελες καταρχήν να μου πεις για την γνωριμία σας;
Ο Kεϋβάν είναι ένας από τους συναδέλφους μουσικούς που τους αισθάνομαι σαν αδελφό και νομίζω και ο ίδιος αισθάνεται το ίδιο. Γνωριζόμαστε πάρα πολύ καιρό, από την εποχή που εγώ ήμουν μαθητής και έπαιζα δίπλα στο δάσκαλό μου, τον Ross Daly, δηλαδή γύρω στο 1990 και μετά, 1992. Εγώ ήμουν 20 ετών και ο Κεϋβάν λίγο μεγαλύτερος, 25 ετών, ήταν ο γιος του συνεργάτη του Ross Daly, του Djamchid Chemirani (Ντζαμσίντ Σεμιρανί), ο οποίος είναι ένας Πέρσης-Ιρανός μουσικός που έφυγε από την Τεχεράνη στα 18 του, πήγε στη Γαλλία, έκανε εκεί οικογένεια και ο Κεϋβάν είναι ο μεγάλος του γιος. Υπάρχει και ο Bijan (Μπιζάν), ο μικρότερος αδελφός, που συνέχισε και αυτός την παράδοση του πατέρα του.
Ο πατέρας θεωρείται αυθεντία και ένα ιστορικό πλέον πρόσωπο και σεβαστό πρόσωπο και στην Περσία φυσικά και στον ευρωπαϊκό χώρο της world music. Οι γιοι του, ο Keyvan και ο Bijan, συνεχίζοντας αυτό που κάνει, φυσικά το έχουν εντάξει στην εποχή του, δηλαδή δεν παίζουν αυστηρά περσική μουσική πια, αλλά κάνουν και διάφορους συνδυασμούς με άλλα όργανα, με άλλους μουσικούς, πειραματικούς. Άλλωστε μένουν στη Γαλλία, σε έναν τόπο που κατεξοχήν, λόγω και της σύγχρονης πολυπολιτισμικότητας που υπάρχει εκεί στις μεγάλες πόλεις πάντα, στο Παρίσι, ενθαρρύνεται αυτή η συνεργασία.
Keyvan Chemirani
Μέσα σε αυτά τα πλαίσια λοιπόν με τον Κεϋβάν, παρόλο που γνωριζόμαστε πολύ καιρό χαθήκαμε για κάποια χρόνια όπου ο κάθε ένας από εμάς ασχολιόταν με τα δικά του πράγματα περισσότερο. Τα τελευταία όμως χρόνια συνεργαζόμαστε με διάφορες ευκαιρίες, σε συναυλίες στην Ευρώπη κυρίως. Μία από αυτές είναι και η Ρυθμική Αλχημεία, όπως τη λέει, το Rhythm Alchemy, που είναι ένα σύνολο μουσικών που μοιραζόμαστε τις ίδιες ανησυχίες του σήμερα, όπου η έμφαση είναι στα κρουστά όργανα, εξ ου και το Ρυθμική Αλχημεία φυσικά.
Εκτός από τους δύο αδερφούς, τον Κεϋβάν και τον Μπιζάν, που συμμετέχουν παίζοντας περσικά και άλλα κρουστά, είναι επίτιμος καλεσμένος ο πατέρας τους, ο Ντζαμσίντ, ο οποίος και παίζει αλλά κυρίως απαγγέλει κλασική περσική ποίηση του Μεσαίωνα.
Djamchid Chemirani
Εννοείς σούφικη ποίηση όπως αυτή του Τζαλαλουντίν Ρουμί;
Ναι, Ρουμί και Χαφέζ. Επίσης συμμετέχουν ορισμένοι από τους σημαντικότερους μουσικούς εκτελεστές κρουστών οργάνων από την Ευρώπη, ο Prabhu Edouard (Πραμπχού Εντουάρ) που παίζει ινδικές τάμπλες και κατάγεται από την Ινδία, ο Stéphane Galland (Στέφαν Γκαλάντ) που είναι ένας σπουδαίος ντράμερ. Υπάρχει και ένας beatboxer μέσα σε όλα τα κρουστά, ο Julien Stella (Ζυλιέν Στελλά), ο οποίος παίζει και μπάσο κλαρινέτο.
Κάπως έτσι φθάνουμε στα μελωδικά όργανα, παρόλο που είναι κυρίως κρουστά, μου έχει ζητήσει ο Κεϋβάν –επειδή ξέρει πόσο αγαπώ τα κρουστά και το ρυθμό και πόσο με ενδιαφέρει η προσέγγιση των κρουστών– να υποστηρίξω το μελωδικό κομμάτι. Είμαστε δηλαδή δύο μελωδικά όργανα, εγώ και ένας τσελίστας επίσης Γάλλος, ο Vincent Ségal (Βινσέντ Σεγκάλ), που είναι ένας από τους σημαντικότερους τσελίστες στο χώρο της world music με πολύ σημαντικές συνεργασίες και με μουσικούς από την Αφρική κ.λπ.
Stephan Galland
Είναι μία πολύ δυνατή ομάδα θα έλεγα και χαίρομαι γιατί όταν παίζω με τέτοιους μουσικούς αισθάνομαι ότι με πηγαίνουν μπροστά. Φυσικά είναι διπλή η χαρά γιατί έχουμε παίξει πολύ στο εξωτερικό, κυρίως στη Γαλλία και αλλού, αλλά χαίρομαι πολύ που θα το παρουσιάσουμε και στο Φεστιβάλ Αθηνών αυτό το project.
Prabhu Edouard
Στο κράμα αυτό, εσύ τι βάζεις, την πολίτικη μουσική ή την τζαζ πλευρά σου; Ποια πλευρά σου θα δούμε στο Μικρό Θέατρο Επιδαύρου;
Λίγο από όλα κάνουμε. Καταρχάς να πω ότι τα κομμάτια είναι κυρίως νέες συνθέσεις και του Κεϋβάν και του Μπιζάν. Παρόλα αυτά υπάρχουν και κάποια κομμάτια παραδοσιακά, ένα από τη Σενεγάλη ας πούμε, ένα αφρικάνικο, έντονα ρυθμικό. Εγώ εκεί, λειτουργώντας με το ένστικτο, έχω αισθανθεί την ανάγκη να βάλω και κάποια περάσματα που είναι πολύ συνδεδεμένα και με τις παραδόσεις εδώ, λίγη πεντατονία ηπειρώτικη και κάποιους ήχους γκάιντας σε άλλο κομμάτι, αλλά κατά τα άλλα πράγματι συνδυαστικά δοκιμάζω πράγματα, δεν θα έλεγα ότι είναι το πολύ τζαζ κομμάτι, είναι το πιο μελωδικό. Έχει ένα λόγο αυτό, το ότι όλο το κομμάτι, το πιο ακραίο αυτοσχεδιαστικά, το έχουν αναλάβει τα κρουστά, άρα κάποιος πρέπει να κρατήσει λίγο την ισορροπία.
Θα ήθελες να μου πείς για τον δίσκο που φτιάξατε μαζί, το Rhythm Alchemy;
Ναι. Αυτό το project, το Rhythm Alchemy έχει κυκλοφορήσει εδώ και δύο-τρία χρόνια στη Γαλλία, δεν θυμάμαι την εταιρία, πάντως έχει κυκλοφορήσει σε CD.
Εγώ συμμετέχω στο group αλλά σαν guest. Όμως ειδικά για αυτές τις συναυλίες που γίνονται στο σπίτι μας, με βγάζουν μπροστά.
Θυμάσαι τίποτα από την ηχογράφηση του δίσκου; Πότε είχαν γίνει και πώς είχε ξεκινήσει η ιδέα;
Η ιδέα ξεκίνησε από τον Kεύβάν, το συζητήσαμε και μαζί, βέβαια κάποιος που μένει στη Γαλλία και έχει τέτοιες ιδέες, ευτυχώς για αυτούς, δυστυχώς για εμάς, έχει και την υποστήριξη από διάφορα ιδρύματα.
Γενικώς το να υποστηρίξεις την ιδέα σου και να την υλοποιήσεις στη Γαλλία, ευτυχώς για αυτούς, ξαναλέω, είναι πολύ πιο εύκολο. Είχε λοιπόν την υποστήριξη του αββαείου του Royaumont που είναι ένα πρώην μοναστήρι κοντά στο Παρίσι που τώρα πια είναι ένα κέντρο πολιτισμού. Αυτοί χρηματοδότησαν την πρώτη μας συναυλία και την πρώτη μας συνάντηση, κάναμε δηλαδή αυτό που λέμε residency, μείναμε δηλαδή κάποιον καιρό εκεί με τη βοήθειά τους φυσικά. Μας φιλοξένησαν μία εβδομάδα για να δουλέψουμε επάνω σε αυτό το project απερίσπαστοι.
Αυτό έχει έξι χρόνια που έχει γίνει και από τότε –οι ηχογραφήσεις έγιναν στο Παρίσι– και προχωρήσαμε βήμα-βήμα. Είχαμε αρκετές συναυλίες είναι η αλήθεια την περασμένη χρονιά που δεν πραγματοποιήθηκαν, όλες έχουν μετακινηθεί για φέτος και ελπίζουμε ότι θα συνεχίσουμε να παίζουμε.
Τι άλλο ετοιμάζεις τώρα;
Τον Ιούλιο για εμένα έχει την τιμητική της η Πελοπόννησος αλλά και τα αρχαία μνημεία. Διότι μετά την αρχαία Επίδαυρο, θα παίξουμε στο μικρό θέατρο, με τον Keyvan και την Rhythm Alchemy. Στις 17 και 18 Ιουλίου παρουσιάζουμε στην αρχαία Ολυμπία, μέσα στον αρχαιολογικό χώρο, τη μουσική παράσταση «Θνητοί Θεοί», η οποία υποστηρίζεται από το πρόγραμμα του Υπουργείου Πολιτισμού «Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός».
Αυτό ήταν να γίνει πέρυσι.
Ναι, που θα γίνει φέτος σε αρχαιολογικούς χώρους. Είναι, ουσιαστικά, επιλογές από αποσπάσματα ποιημάτων από την Παλατινή Ανθολογία σε μετάφραση του Μίνωα Βολανάκη. Τη σκηνοθεσία έχει αναλάβει η Ελπίδα Σκούφαλου, διαβάζουν, απαγγέλουν, παίζουν δύο ηθοποιοί, που είναι πολύ σημαντικοί ηθοποιοί για το ελληνικό θέατρο, η Ρένη Πιττακή και ο Περικλής Μουστάκης, και από εμένα έχει ζητηθεί να γράψω μουσική για αυτή την παράσταση, η οποία επίσης θα παρουσιαστεί δύο ημέρες, για το φόβο του ιού. Είναι μία πρόκληση αυτή, γιατί με ενδιαφέρει πάντα να γράφω μουσική και ο λόγος πάντα με ενδιέφερε πολύ.
Οπότε θα είμαστε εκεί και θα παίξουμε αυτή τη μουσική τρεις μουσικοί, εγώ, ο Χάρης Λαμπράκης που θα παίξει νέι και κάποια πλήκτρα που τελευταία παίζει και μου αρέσουν πολύ σαν εφέ, και ο Βασίλης Παπαβασιλείου που είναι ένας πολύ σπουδαίος κοντραμπασίστας από την ορχήστρα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και με πολλά άλλα σημαντικά επιτεύγματα στο βιογραφικό του. Οπότε αυτό είναι το επόμενο και αυτά είναι τα δύο πράγματα που με απασχολούν αυτό τον καιρό.
