Του Γεώργιου Πισσαλίδη
Στις 4 Μαρτίου 2018 η Αμερικάνικη Ακαδημία Κινηματογράφου ετοιμάζεται για να απονείμει τα βραβεία στην 90η Τελετή των Όσκαρς. Το προοδευτικό Χόλλυγουντ ετοιμάζεται να κτυπήσει τον Τραμπ με την ταινία “Τhe Post: Απόρρητα Μυστικά», ενώ τα τελευταία χρόνια βραβεύει ταινίες πολιτικής ορθότητος και αντιπαραδοσιακών αξιών. Βέβαια και φέτος υπάρχουν παραδοσιοκρατικές ταινίες, όπως η «Πιο Σκοτεινή Ώρα» με τον Γκάρυ ¨Όλντμαν και η «Ladybird» της Γκρέτα Γκέργουίνγκ με την Σαόιρσα Ρόναν, που πολύ θα θέλαμε να δούμε να βραβεύονται.
Ladybird: η πιο παραδοσιοκρατική ταινία της χρονιάς
Με αφορμή λοιπόν το κλείσιμο εννιά δεκαετιών, σκεφθήκαμε να δούμε την ιστορία των Όσκαρς μέσα από την οπτική των εθνικών και παραδοσιακών αξιών από τις ταινίες του Τζων Φόρντ και του Τζων Γουαίην στο σήμερα με τους Ρεπουμπλικάνους ξανά στην εξουσία. Σε αυτό το αφιέρωμα έχουμε συμπεριλάβει ταινίες που εξυμνούν την ελευθερία, την ιδέα της ιδιοκτησίας και του προσωπικού οράματος, οριοθετημένων όμως πάντα από τις αιώνιες αξίες του Έθνους, της Οικογένειας, της Πίστης, και της Παράδοσης, ώστε μια κοινωνία να μην ξεπέφτει σε ατομοκρατία, οικονομική ασυδοσία και κοσμοπολιτισμό. Επίσης έχουμε συμπεριλάβει ταινίες που διέπονται από ηρωικά/ πατριωτικά ιδεώδη και μια ηθική στάση ζωής, που συμπεριλαμβάνει την απονομή δικαιοσύνης και την επιβολή του Νόμου, κόντρα σε συμφέροντα και γραφειοκρατίες. Μια ηθική στάση ζωής, όμως που δεν βλέπει τον άνθρωπο γενικά καλό και την κοινωνία ως κακή, αλλά που απαιτεί μια ηθική βελτίωση σε καθημερινή βάση.
Τέλος ταινίες που κριτικάρουν τόσο τον κομμουνισμό, όσο και την ηθική και κοινωνική παρακμή της φιλελεύθερης κοινωνίας. Με άλλα λόγια είναι μια ματιά στα Όσκαρ που κάποιοι θα αποκαλούσαν από τα «Δεξιά». Εμείς όμως θα τις αναφέρουμε ως παραδοσιοκρατικες γιατί πολλές τέτοιες ταινίες έγιναν και από Δημοκρατικούς, όπως ο Σπίλμπεργκ («Η Διάσωση του Στρατιώτη Ράυαν») και η Μπινγκέηλ (Hurt Locker).
Από την άποψη των εθνικών και παραδοσιακών ιδεών, η καλύτερη περίοδος για το Χόλυγουντ, ήταν ανάμεσα στο 1930 και το 1966, όταν αυτές οι αξίες όχι μόνο κυριαρχούσαν, αλλά υποβοηθούντο και από τον αντίστοιχο ηθικό κώδικα του σινεμά. Τα δε Όσκαρ που παίρνουμε υπ’ όψιν μας είναι αυτά της Καλύτερης Ταινάις, Καλύτερης Σκηνοθεσίας, Καλύτερου Πρώτου Ανδρικού και Γυναικείου Ρόλου και Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας. Έχουμε λοιπόν και λέμε:
Η δεκαετία του ’20
«Αυγή» (Sunrise: Α Song of Two Humans, 1927) του Φ. Μουρνάου. Με τους Τζάνετ Γκέινορ, Τζορτζ Ο’Μπράιεν και Μάργκαρετ Λίβινγκστον.
“Αυγή”
Μια πλούσια γυναίκα από την πόλη (Λίβινγκστον) είναι ο πειρασμός για ένα αγρότη που ζει με την σύζυγο του και το γιό τους. Και ενώ αποφασίζει σε συνεννόηση με την δεύτερη γυναίκα να σκοτώσει την σύζυγο του παρακολουθούμε μέσα από μια εξπρεσιονιστική σκηνοθεσία την ηθική πάλη του ατόμου και την νίκη του θεσμού της οικογένειας. Βραβεύθηκε με Όσκαρ Καλλιτεχνικής Παραγωγής (μετέπειτα Καλύτερης Ταινίας) στην πρώτη Τελετή των Όσκαρς το 1929. Βραβείο Καλύτερου Γυναικείου Ρόλου για την Τζάνετ Γκέινορ και Όσκαρ Φωτογραφίας.
Η δεκαετία του 30.
«Καλκαβάντι» (Calcavade, 1932) του Φρανκ Λόυντ.
Σκηνή από το πατριωτικό “Καλκαβάντε”
Βασισμένη σε ένα θεατρικό έργο του Νόελ Κόουαρντ, η ταινία δείχνει μέσα από την ζωή μιας εγγλέζικης αριστοκρατικής οικογένειας, τον Πόλεμο των Μπόερς, τον Πρωτο Παγκόσμιο Πόλεμο και την εποχή της Τζάζ. Μια στυλάτη ταινία πατριωτισμού που κέρδισε Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας, Καλύτερης Σκηνοθεσίας και Καλλιτεχνικής Διεύθυνσης.
“Ο Πρίγκιπας των Δολλαρίων” (Mr Deeds Goes To Town, 1936) του Φρανκ Κάπρα. Με τους Γκάρυ Κούπερ και Τζην Άρθουρ.
Ο Γκάρυ Κούπερ και η Τζην Άρθουρ στον “Πρίγκηπα των Δολλαρίων”
Κλασσική κωμωδία όπου ένας καλοκάγαθος αγρότης κληρονομεί μια τεράστια κληρονομιά και μετακομίζει στην μεγαλούπολη. Εκεί γίνεται στόχος αρπακτικών, αλλά και μιας πονηρής δημοσιογράφου, που παριστάνει την φτωχή για να ανακαλύψει σκάνδαλα στην ζωή του. Αηδιασμένος θα τα χαρίσει όλα σε άπορούς αγρότες, προκαλώντας την μήνη των άπληστων συγγενών του. Όμως στο τέλος ο καλός ήρωας βγαίνει νικητής. Όσκαρ Σκηνοθεσίας στον Φρανκ Κάπρα.
Δαίμονες των Θαλασσών (Captains Courageous, 1937) του Βίκτωρ Φλέμινγκ. Με τους Φρέντυ Μπορθολομέου, Σπένσερ Τρέησυ, Μίκυ Ρούνεϊ.
O Σπένσερ Τρεησυ και ο νεαρός Φρέντυ Μπορθολόμεου στους “Δαίμονες των Κυμάτων”
Οικογενειακή περιπέτεια, βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Ράγιαρντ Κίπλινγκ, όπου ένας παλιός ναυτικός στην θάλασσα του Καναδά σώζει τον κακομαθημένο γιο ενός μεγιστάνα των σιδηροδρόμων και τον μεταμορφώνει σε συνετό και ώριμο έφηβο. Όσκαρ Καλύτερης Ανδρικής Ερμηνείας για τον Σπένσερ Τρέησυ.
Δεν θα τα πάρεις μαζί σου (You Canʼt Take It With you, 1938) του Φρανκ Κάπρα. Με τους Τζην Άρθουρ, Τζέημς Στιούαρτ, Λάιονελ Μπάρυμορ και Έντουαρντ Άρνολντ.
Ο Λάιονελ Μπάρυμορ, ο Τζέημς Στιούαρτ, η Τζην Άρθουρ και ο Έντουαρντ Άρνολντ στο “Δεν θα τα πάρεις μαζί σου”
Η Άλις Σύκαμορ, το μοναδικό φυσιολογικό άτομο μιας οικογενείας εκκεντρικών, αλλά καλοκάγαθων ανθρώπων θα ερωτευτεί τον Τόνυ Κίρμπυ, τον γιο δύο σνομπ και πολύ πλούσιων γονέων. Όταν παρά την αντίρρηση των δεύτερων, αποφασίσουν να παντρευτούν, η συνάντηση των μελλοντικών συμπεθέρων δεν θα είναι αυτή που περιμένουν. Αριστουργηματική κωμωδία, όπου το αληθινό νόημα της ζωή δεν είναι το χρήμα, αλλά οι φίλοι και οι μικρές απολαύσεις της ζωής. Ενώ ρίχνει τα βέλη της στην εφορία που απειλεί να καταστρέψει την ζωή των Σύκαμορ. Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας και Καλύτερης Σκηνοθεσία για τον δεξιό Φρανκ Κάπρα (το τρίτο μέσα σε πέντε χρόνια).
Αδέσποτα Παιδιά (Boys Town, 1938) του Νόρμαν Τόρονγκ. Με τους Σπένσερ Τρέησυ, Μίκυ Ρούνεϊ.
Σπένσερ Τρέησυ και Μίκυ Ρούνεύ στα “Αδέσποτα Παιδιά”
Η αληθινή ιστορία του ιερέα Φλάνγκαν, που είχε κτίσει μία κοινότητα για πτωχά και παραβατικά παιδιά. Εδώ προσπαθεί να σώσει ένα ανήλικο του σωφρονιστηρίου από την εγκληματική επιρροή του μεγαλύτερου αδελφού του. Όσκαρ Καλύτερης Ανδρικής Ερμηνείας στον Τρέησυ για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά.
Όσα Παίρνει ο Άνεμος (Gone with the Wind, 1939) του Βίκτορ Φλέμινγκ. Με τους Κλαρκ Γκέημπλ, Βίβιαν Λη, Λέσλι Χάουαρντ και Ολίβια ντε Χάβιλαντ.
Η Ντέημ Βίβιαν Λή και ο Κλάρκ Γκέημπλ στο “¨Οσα Παίρνει ο Άνεμος”
Η απόλυτη χολιγουντιανή ταινία, βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο της Μάρκαρετ Μίτσελ, που εξυμνεί τον Αμερικάνικο Νότο κατά την διάρκεια του Εμφυλίου και των επακόλουθων του. Δέκα Όσκαρ για αυτήν την αξέχαστη ιστορία αγάπης και ένα πρότυπο δυναμικής αλλά θηλυκής γυναίκας στον αντίποδα των σύγχρονων φεμινιστριών.
Αντίο, Ωραία Νιάτα (Goodbye, Mr Chips, 1939) του Σαμ Γουντ (1939) Με τους Ρόμπερτ Ντόνατ, Γκρήρ Γκάρσον, Τέρρυ Κίλμπερν.
Ο Ρόμπερτ Ντόνατ ως καθηγητής Τσίπς στο “Αντίο Ωραία Νιάτα”
Η καριέρα ενός συνεσταλμένου καθηγητή σε ένα αριστοκρατικό κολλέγιο της Αγγλίας, ο οποίος έγινε ήρωας για γενιές μαθητών. Καλύτερη σκηνή εκείνη που διαβάζει την λίστα με τους μαθητές και καθηγητές που σκοτώθηκαν στην μάχη, συμπεριλαμβανομένου του πρώην καθηγητή των Γερμανικών και φίλου του, που πολέμησε στην αντίπαλη πλευρά. Όσκαρ Καλύτερης Ερμηνείας στον Ρόμπερτ Ντόνατ.
Τα χρόνια του πολέμου
Λοχίας Γιορκ (Sergeant York, 1941) του Χάουαρντ Χωκς. Mε τους Γκάρυ Κούπερ, Γουώλτερ Μπέναν.
O Γκάρυ Κούπερ στον “Λοχία Γιόρκ”
Η αληθινή ιστορία του Άλβιν Γιορκ, που ξεπέρασε τις πασιφιστικές θρησκευτικές του απόψεις για να γίνει ο πιο παρασημοφορημένος στρατιώτης του Αʼ Παγκοσμίου Πολέμου. Το πρώτο από τα δύο Όσκαρ Ερμηνείας για τον Γκάρυ Κούπερ.
Η κοιλάδα της κατάρας (How Green was My Valley, 1941) του Τζων Φορντ.
H Mώρην Ο’ Χαρα στην “Κοιλάδα της Κατάρας”
Η ιστορία μιας οικογένειας σκληρά εργαζομένων ανθρακωρύχων στην Ουαλία των αρχών του 20ου αιώνα, μέχρι την αποσύνθεση της. Φοβερή περιγραφή της ομογενούς μικρής κοινωνίας από ένα από τους κορυφαίους πατριώτες του Χόλυγουντ.
Η Κυρία Μίνιβερ (Mrs Miniver, 1942) του Γουίλιαμ Γουάιλερ. Με τους Γκρηρ Γκράσον, Ουώλτερ Πίντζεον, Τερέζα Ράιτ.
H Γκρην Γκάρσον και ο Γουώλτερ Πίνττζετ στην “Κύρια Μίνιβερ”. την αγαπημένη ταινία του Τσώρτσιλ
Στην διάρκεια του Βʼ Παγκόσμιου Πολέμου, η κυρία Μίνιβερ, σύζυγος ευκατάστατου αρχιτέκτονα και μητέρα στρατιώτη, προσπαθεί να κρατήσει την οικογένεια ενωμένη και να εμπνέει αισιοδοξία στην μικρή κοινότητα. Ενώ αντιμετωπίζει με επιτυχία έναν Γγερμανό σαμποτέρ. Η ταινία, την οποία ο Ουίνστον Τσώρτσιλ θεωρούσε αποτελεσματικότερη από 100 μάχες. Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας και Καλύτερης Γυναικείας Ερμηνείας στην Γκρήρ Γκάρσον.
O Ουρανός της Δόξας (Yankee Doodle Dandy, 1942) του Μάικλ Κέρτιζ. Με τους Τζέημς Κάγκνεϋ, Τζόαν Λέσλι, Γουώλτερ Χιούστον.
“O Oυρανός της Δόξας”: η ιδανική ταινία για 4η Ιουλίου στις ΗΠΑ
Η απόλυτη ταινία της 4ης Ιουλίου και Όσκαρ ερμηνείας για τον Τζέημς Κάγκνεϋ στον ρόλο του πατριώτη συνθέτη μιούζικαλ Τζωρτζ Κόχαν.
Καζαμπλάνκα (Casablanca, 1943) του Μάικλ Κέρτιζ. Με τους Χάμφρεϋ Μπόγκαρντ, Ίνγκριντ Μπέργκμαν, Πωλ Χενρέιντ, Κόνραντ Βέιν, Κλωντ Ράινς.
Χάμβρεύ Μπόγκαρτ και ϊνγκριντ Μπέργκμαν στην “Καζαμπλάνκα”
Μια αξεπέραστη ιστορία ανομολόγητης αγάπης, μεταμφιεσμένη σε πολεμικό δράμα. Ενώ ο ρόλος του «Μπόγκυ» αποδεικνύει ότι οι καλύτεροι στρατιώτες δεν φορούν πάντα στολή. Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας.
Ουράνια Οπτασία (The Song of Bernadette, 1943) του Χένρυ Κινγκ.
Η Τζένιφερ Τζόουνς στην “Ουράνια Οπτασία”
Η αληθινή ιστορία της Μπερναντέτ Σουμπίρους, μιας αγράμματης έφηβης, που το 1858 έβλεπε σε όραμα την Παναγία, αλλάζοντας θετικά τις ζωές των απλών ανθρώπων. Την ίδια στιγμή οι πολιτικοί την θεωρούσαν τρελή και η Εκκλησία την απέρριπτε. Όσκαρ Καλύτερης Ερμηνείας για την Τζένιφερ Τζόουνς.
Ο δρόμος της Αγάπης (Going My Way, 1944) του Λήο Μακ Κάρεϊ.
O Mπίνγκ Κρόσμπυ στον “Δρόμο της Αγάπης”
Με τους Μπίνγκ Κρόσμπυ, Μπάρυ Φιτζέραλντ. Ο ερχομός ενός νέου αντισυμβατικού ιερέα αλλάζει θετικά μια ενορία της Νέας Υόρκης. Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας και Καλύτερης Ανδρικής Ερμηνείας για τον Μπίνγκ Κρόσμπυ, που τραγουδά πέντε τραγούδια σε αυτό το μιούζικαλ.
