
Μία από τις αγάπες μας εδώ στο “Άβαλον των Τεχνών” είναι το μουσικά ψαγμένο “προγκρέσιβ ροκ” της δεκαετίας του 70 με Genesis,Yes, Pink Floyd, Jethro Tull αλλά και τους δικούς μας “Ακρίτας” και Aphrodite’s Child. Αυτός ο ήχος εδώ και 25 χρόνια επηρεάζει εκ νέου τα μουσικά πράγματα και υπάρχουν σε όλο τον κόσμο φοβερά συγκροτήματα “νεο-προγκρέσιβ” η “προγκρέσιβ μεταλ”.
Έτσι χαιρόμαστε πολύ που ελληνικά συγκροτήματα του είδους, όπως οι Ciccada γίνονται γνωστά στο εξωτερικό. Με αφορμή την κυκλοφορία τους Harvest στην εγλλέζικη εταιρεία Bad Elephant αποφασίσαμε να κάνουμε μια συνέντευξη μαζί τους, την πρώτη από μια σειρά με έλληνες καλλιτέχνες του είδους (ΑτΤ)
Συνέντευξη και αποκλειστική φωτογράφιση: Χρήστος Κισατζεκιάν
Είναι εξαιρετικά δύσκολο για κάθε καλλιτέχνη να παραμένει δημιουργικός σε συνθήκες σαν κι αυτές που βιώνει όλη η Υφήλιος εδώ και ένα χρόνο. Θέλει οκάδες τσαγανό και πηγαίο χάρισμα ώστε να μπορείς να γεννάς κάτι τόσο εμπνευσμένο όσο το ολόφρεσκο “Harvest” των γηγενών “προοδευτικάριων” Ciccada, εν τω μέσω μιας τόσο «ανέραστης» πραγματικότητας. Κι όμως, εν τέλει, η Ελπίδα πεθαίνει πάντα τελευταία.
Καταρχάς να σας δώσω συγχαρητήρια για την ένταξη σας στην ανεξάρτητα ανερχόμενη και άκρως εξειδικευμένη Αγγλική δισκογραφική εταιρία Bad Elephant. Είστε οι μοναδικοί εκπρόσωποι της Ελλάδας ανάμεσα στα διεθνή της σχήματα και αυτό σας τιμά, τιμώντας συνάμα και το μουσικό κοινό της χώρας μας που από τη μεταπολίτευση και μετά ψάχνει και ψάχνεται όσο ελάχιστα ακόμη, κι ας υπολείπεται αριθμητικά. Ο τρόπος που άνοιξε αυτή η «πόρτα» το λοιπόν μας ενδιαφέρει πολύ.
Το rooster της Bad Elephant είναι συνειδητά πολυεθνικό, «πολύχρωμο», έως και «διαπλανητικό». Έχεις ξεχωρίσει μήπως κάποιους από τους νέους σας «συγγενείς» σε τούτη τη στέγη; Και αν ναι, ποιους και πες μας το λόγο για το κάθε σχήμα που σε κέρδισε.
Αυτό που μας κέρδισε στην Bad Elephant είναι η μεγάλη και ποιοτική γκάμα από καλλιτέχνες με διαφορετικά στυλ, αισθητικές και ήχο. Έχω ξεχωρίσει τους Γερμανούς Αrgos, συγκρότημα με πολύ ωραίες μελωδίες και ενορχηστρώσεις, σε πιο retro ήχο, τους Άγγλους Lost Crowns οι οποίοι ακολουθούν τα χνάρια «δύσκολων» συγκροτημάτων όπως οι Henry Cow, Cardiacs, καθώς και τους επίσης Άγγλους Sanguine Ham με πολύ προσεγμένες συνθέσεις και έναν εξαιρετικό τελευταίο δίσκο, το: A Trace Of Memory (2020)
Eπειδή είναι η πρωτη σας συνέντευξη στο “Άβαλον των Τεχνών” να ξεκινήσουμε με κάποιες βασικές ερωτήσεις. Πές μας λοιπόν αν θες την ιστορία πίσω από την επιλογή του ονόματος σας ως συγκρότημα.
Μας άρεσε η λέξη αυτή σαν ήχος και την υιοθετήσαμε. Σημαίνει «τζιτζίκι» σε μια Ισπανική διάλεκτο, απλά εμείς προσθέσαμε ένα δεύτερο c στην μέση…
Τι ήταν αυτό που τους τράβηξε στο progressive και όχι στο new wave της εποχής, η σε κάποιο άλλο είδος του κλασσικού ροκ;
Οι σπουδές μας ήταν κλασικές και ταίριαξαν απόλυτα με τα 70’ς προοδευτικά ακούσματα που είχαμε…. Οπότε, ο ήχος που προέκυψε ήταν αβίαστα βασισμένος σε πλούσιες ενορχηστρώσεις με ακουστικές κιθάρες, πλήκτρα, και πνευστά όργανα, και σε πολύπλοκες φόρμες, με πολλά μέρη.
Είναι πολύ ενδιαφέρον να μάθουμε το μουσικό υπόβαθρο του καθενός σας (προηγούμενα σχήματα). Όπως και το πώς συναντηθήκατε / γνωριστήκατε μεταξύ σας.
Εγώ σπούδασα κλασικό φλάουτο στο Ωδείο Αθηνών, και έκανα πολλές συναυλίες και ηχογραφήσεις με ρεπερτόριο μουσικής δωματίου, με ορχήστρες, αλλά έπαιζα και με τζαζ ή crossover σχήματα όπως οι Ad Libitum και η μπάντα του κιθαρίστα Στέφανου Ανδρεάδη.
Ο Γιώργος Μούχος, με κλασικές σπουδές και αυτός, έπαιζε σε ροκ μπάντες όπως επίσης και ο Άγγελος ο οποίος είναι ενεργός και σε κάποια metal σχήματα παράλληλα με τους Ciccada.
O Γιάννης Ηλιάκης δραστηριοποιείται και με τους Outward Bound, Strovili και κάνει πολλές συνεργασίες με διάφορους αυτοσχεδιαστές.
Η Μαριέττα Τσακμακλή και οι Ευαγγελία Κοζώνη έχουν και αυτές κλασικές σπουδές, ενώ η Δήμητρα Σπέλα τραγουδάει, μεταξύ άλλων, στην Pink Floyd tribute band, LUNATICS.
Ο Γιώργος ήταν μαθητής μου στο Ωδείο, στη μουσική δωματίου, από το 2003. Ανακαλύψαμε κοινές μουσικές προτιμήσεις και οι κουβέντες άρχισαν… !
Πρώτες πρόβες την Άνοιξη του 2005… και λίγο μετά, η Ευαγγελία Κοζώνη θα γίνει η φωνή των Ciccada και αυτός θα είναι ο πυρήνας του σχήματος για αρκετά χρόνια με διάφορους μουσικούς να τον πλαισιώνουν κατά καιρούς σε όργανα όπως τσέλο, κλαρινέτο, βιολί, τρομπέτα, πιάνο, μπάσο και ντραμς.
Ως πολυοργανίστας χαρισματικός του λόγου σου τολμώ να πω με το δίκιο μου (μα λέμε τα αυτονόητα), πες μου κάποιους διεθνείς συνάδελφους σου που θεωρείς μέντορες σου. Καταρχάς αναφέρσου ή δυνατόν σε multi instrumentalists.
O Thijs Van Leer (Tάις Βαν Λέερ) των Focus, μαγευτικός και στο φλάουτο και στο hammond, νομίζω, είναι κορυφαίος! Ο Ian Anderson των Jethro Tull, απολαυστικός σε όλα του!… Επίσης ο Kerry Minnear των Gentle Giant, πολυοργανίστας σε keyboards, vibraphone, cello, recorders αλλά και φανταστικός συνθέτης και o Alex Harvey των Gryphon με τις πολλές φλογέρες και κρομόρνες του. Μεγάλοι και ξεχωριστοί ο καθένας στο είδος του ο Rick Wakeman των Yes, o Κeith Emerson των Emerson, Lake & Palmer, o Mel Collins των King Crimson, ο David Jackson των Van Der Graaf Generator, o κιθαρίστας των Yes, Chris Squire και ο Tim Smith των Cardiacs.

O Νικος Νικολόπουλος των Ciccada Φωτογραφία: Χρήστος Κισατζεκιάν
Το νεογέννητο κύημα σας που μόλις κυκλοφόρησε καταρχάς σε μορφή cd και ψηφιακά, έχει για γενικό τίτλο το όνομα μιας από τις θεμελιώδεις δισκογραφικές εταιρίες στο χώρο του προοδευτικού ρόκ – και όχι μόνο. Η Harvest φταίει για αμέτρητα ταξίδια μας σε τόπους άλλους, ονειρικούς, μέσα από μνημειώδεις δίσκους όπως τα “Atom Heart Mother” (Pink Floyd), “First Base” (Babe Ruth), “Floating” (Eloy), “Live Tapes” (Barclay James Harvest), “Third” (Soft Machine)… θα μπορούσα να γράψω βιβλίο όπως ξέρεις! Εύλογο το ερώτημα λοιπόν νομίζω: υπήρξε συνειδητή η όποια υπόνοια ή πέφτω έξω;
Όχι ,καμία υπόνοια. Μαζέψαμε απλά την σοδειά μας μετά από 6 χρόνια… σποράς!!
Θα ακολουθήσει με το καλό όπως διάβασα στις 28 Μαΐου και η έκδοσή του σε δίσκους βινυλίου για τους πιο μερακλήδες από εμάς! Και τούτο από την Sound Effect Records του ομώνυμου δισκάδικου που εδώ και χρόνια επιμένει να στηρίζει το «διαφορετικό», ότι πιο «περιπετειώδες». Εύγε! Θα είναι μονός ή διπλός δίσκος λόγω διάρκειας; Θα διαφοροποιείται στο περιεχόμενό του καθόλου από το τωρινό CD ώστε να δώσει άλλο ένα «κίνητρο» στους πιο ένθερμους οπαδούς σας, ή όχι;
Ναι! Θα είναι μονός δίσκος και θα υπάρχουν αλλαγές στην σειρά των κομματιών σε σχέση με το cd!
Αν σου ζητούσα να περιγράψεις τις διαφορές του με τα προηγηθέντα σας έργα ως ένας από τους βασικούς συνθέτες των Ciccada, και ειδικά με τα δυο πρώτα που υπήρξαν όπως και τούτο μεγάλης διάρκειας, το πλέον ιστορικό “A Child In The Mirror” (2010) και το “The Finest Of Miracles” (2015), τι θα ανέφερες;
Ναι, είναι πιο ώριμα ηχογραφημένο και η μουσικότητα του σχήματος είναι πολύ πιο έντονη από πριν. Στυλιστικά κινούμαστε στον ίδιο χώρο με τα προηγούμενα άλμπουμ. Και εδώ, όπως και στα άλλα , υπάρχουν πολύ καλά κομμάτια… και καθόλου fillers!

Φωτογράφηση: Χρήστος Κισατζεκιάν
Το Harvest, όπως και οι δύο προηγούμενοι δίσκοι σας είναι σε ξένες εταιρείες. Ένα πολύ καλό συγκρότημα του είδους γιατί δεν βρίσκει εταιρία στην Ελλάδα και πρέπει να στραφεί στο εξωτερικό; Θεωρείται αντιεμπορικό το είδος στην Ελλάδα ή υπάρχει άλλος λόγος;
Πιστεύουμε (και έχει αποδειχθεί) ότι εταιρείες σαν και αυτές που επιλέξαμε είναι εξειδικευμένες στη μουσική που παίζουμε και κάνουν πολύ καλή προώθηση. Φιγουράρουμε με κριτικές και άρθρα στα πιο σπουδαία περιοδικά του είδους , όπως το Αγγλικό PROG, κάτι που δεν θα μπορούσαμε να διανοηθούμε με μια ελληνική εταιρεία με πολύ περιορισμένο βεληνεκές προώθησης. Οπότε, ένα καλό συγκρότημα όπως λες, οφείλει να κάνει ό, τι καλύτερο μπορεί για να διαφημίσει τη δουλειά του!

Η κριτική της βίβλου του “προγκρέσιβ” PROG για το Harvest των Ciccada
Όπως θυμάσαι ήμουν εκεί ώστε να ανταποκριθώ της συμμετοχής σας εκ μέρους του «Άβαλον των Τεχνών» στο μίνι φεστιβάλ “Progressive Rock Days Vol 2” που έγινε το 2019 και έτσι πήρα μια πρώτη γεύση από το “Harvest”, αφού είχατε συμπεριλάβει κάποια τραγούδια του από σκηνής. Βράζοντας κι εγώ στο ίδιο το καζάνι, αυτό δηλαδή που θέλει την πανδημία να μας έχει τουλάχιστον αποσβολώσει, δε θεωρώ με τίποτα πολλά τα τρία χρόνια που χρειάστηκαν ώστε να ολοκληρωθεί!… Εσύ;
Όχι, δεν είναι πολλά… κάπου εκεί βρίσκεται ο ρυθμός δουλειάς μας… μάλλον τα χτενίζουμε τα κομμάτια και λίγο παραπάνω, στο τέλος! Η πανδημία δεν μας επηρέασε ευτυχώς έως τώρα… Ελπίζουμε μόνο σε μια παρουσίαση όσο πιο γρήγορα γίνεται!
Ο βασικός πυρήνας της μπάντας αποτελείται από εσένα, τον συνοδοιπόρο σου Γιώργο Μούχο στις κιθάρες και τις Ευαγγελία Κοζώνη και Δήμητρα Σπέλα στο μικρόφωνο. Και η Μαριέτα Τσαμακλή φυσικά, πάντα στα εναλλασσόμενα σαξόφωνα (άλτο, σοπράνο και βαρύτονο). Ποιοι από εσάς συνθέτουν, ποιοι στιχουργούν, και ποιοι κάνουν και τα δυο;
Εγώ και ο Γιώργος συνθέτουμε και στιχουργούμε, με συνεισφορές στη σύνθεση από τον Γιάννη.
Έλαβα δυο δελτία τύπου Νίκο μου. Το ένα αναφέρει ως rhythm section τους Όμηρο Κομνηνό (μπάσο) και Χρήστο Ζελείδη (τύμπανα), όπως και τον Παναγιώτη Γιαννακάκη στο πιάνο. Το άλλο καταγράφει τον Άγγελο Μαλίσοβα στο μπάσο και τον Γιάννη Ηλιάκη στα τύμπανα. Ποιο από τα δυο line-up ακούμε στο “Harvest”;
Το δεύτερο. Και είναι σταθερό από το 2016! Από το 2015-16 η μπάντα έχει αποκτήσει μια σταθερή σύνθεση, αυτή που ηχογράφησε το HARVEST. Πρώτος δίσκος λοιπόν, δίχως guests!!
Θερμή παράκληση, ένα μικρό ιστορικό τώρα πίσω από τη γέννηση κάθε τραγουδιού από τα έξη στο δίσκο. Επιτρέποντάς μου ταυτοχρόνως να μοιραστώ μαζί σου πώς εγώ προσέλαβα το κάθε ένα από αυτά…
“Eniania” – Όταν οι Camel συνάντησαν τους Socrates
Ξεκίνησε σαν αυτοσχεδιασμός σε ένα ρυθμικό-μελωδικό “mantra”.
Η λέξη Eniania έχει ένα δυναμικό μυστηριακο-τελετουργικό χαρακτήρα, μια δόνηση… Ύστερα αναπτύχθηκε στο κομμάτι που παρουσιάζουμε στον δίσκο.
“Open Wings” – Magna Carta παρέα με Jethro Tull, με επίτιμη καλεσμένη την Annie Haslam
Η απελευθερωτική δύναμη του έρωτα, της αγάπης που γεμίζει τη ζωή του ανθρώπου και της δίνει αξία. Έγινε το «χίπικο hit» του δίσκου !
“Butterfly And The Wise Man”- Να και οι αγαπημένοι Strawbs
Παλιότερα μουσικά θέματα συνθέτουν αυτό το τραγούδι. Η σοφία στη ζωή έγκειται στην προσπάθεια του ανθρώπου από κάμπια να γίνει πεταλούδα και να πετάξει. Σημασία έχει το πέταγμα όσο κι αν αυτό ειναι σύντομο, όχι το σύρσιμο που διαρκεί πολύ και αφορά τον μέσο άνθρωπο. Η αυτογνωσία και ο συντονισμός με τη φύση αποτελούν τη κινητήριο δύναμη για αυτό το ταξίδι.
“No Man’s Land” – Πες στο Μούχο πως “ζωγράφισε” πάλι!
Ένα δραματικό τραγούδι που περιγράφει την φρίκη των χαρακωμάτων του 1ου Παγκοσμίου πολέμου.
“Who’s To Decide?” – Να το βάλω στο Steve Hackett να το ακούσει στην επόμενη συνέντευξη που θα του κάνω;
Αυτοσαρκασμός! Μιλάει για όσους δυσκολεύονται να πάρουν υπεύθυνες αποφάσεις για την ζωή! Ήθελα να φτιάξω ένα πολύπλοκο αντιστικτικό κομμάτι με πολλές διάφωνες συνηχήσεις για να τονίσω την ένταση που βιώνουν οι μπερδεμένοι άνθρωποι.
“Queen Of Wishes” – Τι όμορφος λυρικός μα και περιπετειώδης επίλογος…
Εμπνευσμένο από το μυθιστόρημα του Michael Ende “ Ιστορία δίχως τέλος”. Όταν η φαντασία πεθαίνει, η ζωή γίνεται επίπεδη, και γεμίζει από ένα γκρίζο άχρωμο κενό.
Να’σαι καλά! Λοιπόν, μετράτε ήδη πλάκα-πλάκα δεκαέξι χρόνια στο κουρμπέτι! Χειροκροτώ. Άλλωστε οι του βασικού πυρήνα δεν είστε νεανίες! Έτσι λοιπόν θα ρωτήσω πόσα είναι τα περιθώρια που έχει τώρα πια κατά την άποψή σου κάποιος ανήσυχος δημιουργός εν έτει 2021 ώστε να «προοδεύσει», να πάει ένα βήμα μπρος το όλο σκηνικό με την μουσική του πρόταση, τη στιγμή που όλα πλέον μοιάζουν να έχουν… «ειπωθεί»;
Το σημαντικό είναι να κάνεις καλή μουσική με χαρακτήρα και προσωπικότητα. Να θέλεις να παρουσιάσεις μια ειλικρινή άποψη και να ξεπερνάς τον εαυτό σου κάθε φορά…
Πράγματι! Ανέφερε μου τώρα και κάποια άλλα εγχώρια σχήματα που θεωρείς συγγενικά των Ciccada και πιστεύεις πως έχουν για σένα κάτι παραπάνω να πουν ως μουσική πρόταση.
Συγγενικά δεν θα σου πω… δεν βρίσκω να έχουμε ομοιότητες με κάποιο άλλο σχήμα. Ποιοτικά, θα σου πω όμως: O Nikitas Kissonas (Methexis) κάνει ιδιαίτερα εμπνευσμένη μουσική με έντονη προσωπικότητα. Οι Verbal Delirium, με την υπέροχη δραματική φύση του Jargon, ο οποίος παρασέρνει την μπάντα σε ξέφρενα και παθιασμένα rock παραληρήματα.
Συμφωνώ απόλυτα Νικόλα μου και για τα δυο σχήματα! Με τους Will-O-The-Wisp αλήθεια δε βρίσκεις ομοιότητες;
Προσωπικά δε νομίζω πως υπάρχει τόσο μεγάλη ομοιότητα, αν και δε μπορώ να αγνοήσω τόσους και τόσους συναδέλφους σου που στις παρουσιάσεις τους μας κατατάσουν μαζί, ως συγγενικά εγχώρια σχήματα.
Ακόμη κι αν και τα δυο σχήματα χρησιμοποιούν παρόμοια μουσικά όργανα όπως το φλάουτο και το όργανο, άρα και οι ενορχηστρώσεις κάποιες στιγμές συγγενεύουν, θεωρώ πως οι Will-O-The-Wisp παραπέμπουν περισσότερο στο rock των 60’ς με έντονα στοιχεία ψυχεδέλειας (π.χ.early Caravan, East of Eden και Eloy), ενώ εμείς πατάμε περισσότερο στο προοδευτικό rock των 70’ς.
Αλήθεια, είμαι πολύ περίεργος να δω αν είσαι και συ και εσύ “δικός” μας ,από αυτούς που θεωρούμε τους Socrates άκρως “προοδευτικούς” για την εποχή τους, εξίσου με τους Aphrodite’s Child, όχι μονάχα για την διαρκή Περιπέτεια που προσέφεραν ως παικταράδες όλοι τους μέσα από όλες αυτές τις δαιδαλώδεις συνθέσεις των Σπάθα/Τουρκογιώργη, μα και ως πρωτοπόροι στο πάντρεμα του σκληρού ροκ με την Ελληνική παραδοσιακή μουσική, τα ηχοχρώματα και τις κλίμακές της.
Βεβαίως και θεωρώ την δουλειά των Socrates αξιόλογη και προοδευτική! “On The Wings” και “Phos”, κορυφαίες προτάσεις στο πάντρεμα ροκ και παράδοσης!! Όπως και ο «Ντάμης ο σκληρός» του Σιδηρόπουλου.
Μια χαρά λοιπόν. Στη διεθνή αρένα όμως; Ξεχωρίζεις κάποιους καλλιτέχνες που τιμούν υπέρ το δέον την υπέρβαρη σκυτάλη του prog rock… πέρα από τον Steven Wilson; (γελώ) Αν και με το φετινό του κύημα το έβαλε σκοπό να δοκιμάσει οριακά τις ανοχές μας, αφού ως αμετανόητα ανατρεπτικός, φέτος ανέτρεψε και αυτό καθαυτό το προοδευτικό προφίλ του κάνοντάς μας να μοιάζουμε… αρτηριοσκληρωτικοί!…
Δεν θα αναφερθώ σε καμιά αρένα, αλλά μάλλον στην μικρή αλλά ασφυκτικά γεμάτη σκηνή από τους φανατικούς οπαδούς της καλής μουσικής. Θα αναφέρω τους Σκανδιναυούς Wobbler και Anglagaard οι οποίοι συνεχίζουν επάξια την παλιά `70`ς σχολή του progressive και τους Γερμανούς Argos. Από Αγγλία ξεχωρίζω την underground εκπροσώπηση από τους ανατρεπτικούς Lost Crowns και Stars in Battledress με την avant -garde μεγαλοφυία τους, τον Kavus Torabi με τους pop-arty Knifeworld, τον William Drake και τους Sanguine Ham. Από την παλιά φουρνιά αξιόλογη μουσική βγάζουν ακόμη οι Gryphon.
Εύγε. Προσωπικά θα κλείσω υπενθυμίζοντας ακούσια τη μαυρίλα της εποχής που βιώνουμε, αφού θα ήθελα να ενημερωθεί ο κόσμος αν έχετε σκοπό να προωθήσετε αυτή τη νέα, πεντάμορφη δουλειά σας καταφεύγοντας σε κάποια ηλεκτρονική μορφή συναυλίας. Ή θα περιμένετε κι εσείς υπομονετικά το άνοιγμα των αγαπημένων μας συναυλιών που ΤΟΣΟ πολύ μας έχουν λείψει;
Mάλλον θα περιμένουμε να ανοίξουν τα πράγματα… Έχουμε εξ`άλλου πολλή δουλειά να κάνουμε όσον αφορά στις πρόβες για να είμαστε έτοιμοι.