Συνέντευξη στον Γεώργιο Πισσαλίδη
Συνεχίζεται μέχρι τις 18 Μαϊου 2017, η ενδιαφέρουσα έκθεση του Σάκη Παπαγιάννη στην Chalkos Gallery (Iουστινιανού, 21, Θεσσαλονίκη) που καταγράφει σε μια σειρά γλυπτών με μικτά υλικά τις αρετές και τα μειονεκτήματα των Ελλήνων από την αρχαιότητα μέχρι τώρα. Εμείς βρεθήκαμε στην συμπρωτεύουσα και του πήραμε μια συνέντευξη
Κύριε Παπαγιάννη πως ξεκινήσατε να ασχολείστε με τα εικαστικά;
Η δουλειά μου είναι γραφίστας. Την έχω δημιουργήσει εδώ και 25 χρόνια και η δουλειά μου είναι να δημιουργώ σύμβολα, να οπτικοποιώ μηνύματα. Αυτή είναι η δουλειά μου. Αυτό ακριβώς που κάνω το πρωί στην διαφημιστική εταιρεία που έχω τα τελευταία 25 χρόνια, αυτό κάνω στο εργαστήριο μου, όταν μετά την δουλειά και δημιουργώ χωρίς να έχω τους περιορισμούς του πελάτη. Ο πελάτης σου λέει “Θέλω να σου κανω το μισό πράσινο και το μισό κόκκινο γιατί εγώ είμαι Παναθηναϊκός και η γυναίκα μου είναι Ολυμπιακός και θέλω το σαμπουάν να βγει έτσι”. Εγώ τους εξηγώ δεν ταιριάζει να έχει ταυτόχρονα κόκκινο και πράσινο. Όμως αυτός λέει “Εγώ πληρώνω και το θέλω”. Όμως για να βγάλω εγω την δημιουργικότητα μου, δίνω την άποψη μου πρέπει να γίνει αυτό η δεν πρέπει να γίνει. Μετά πηγαίνω εγώ στο δικό μου εργαστήριο όπου έχω πια την ελευθερία και πρέπει να δημουργήσω τα δικά μου εικαστικά, πηγαίνω, τα κοπανάω, τα λυγίζω, τα καίω, τα επεξεργάζομαι και έτσι δημιουργώ τα δικά μου εικαστικά. Μέσα στον χρόνο εξελίσσονται σιγά- σιγά . Στην αρχή ήταν έργα που ήταν απλώς συνδυασμός από ready made υλικά, δηλαδή με δικό τους χαρακτήρα από εδώ και από εκεί και εγώ άρχιζα και τους έδινα μια εικόνα. Και καθώς περνούσαν τα χρόνια, άρχιζαν να ωριμάζουν και να ταιριάζουν ακόμα καλύτερα και να μην είναι μόνο υλικά που απλώς τα συναρμολογώ, αλλά να είναι υλικά στα οποία επεμβαίνω πιο δυναμικά. Αυτή είναι η πέμπτη ατομική μου έκθεση, έχουν προηγηθεί δύο στο Ίδρυμα Μιχάλη Κακογιάννη στην Αθήνα και δύο ακόμα εδώ στην Θεσσαλονίκη.
Aυτές οι αξίες, οι οποίες σκιαγραφούν τις μορφές μου έχουν τα ίδια αρνητικά και τα ίδια θετικά, μειονεκτήματα και πλεονεκτήματα από τότε μέχρι τώρα μέσα στην αιωνιότητα για αυτό και λέγεται και eternity.
Τι υλικά χρησιμοποιείται σε αυτήν την έκθεση;
Σε αυτήν την έκθεση είναι 70% υλικά δικής μου δημιουργίας που είναι μέταλλο, ορείχαλκος, ασήμι ύφασμα, και ένα 30% κάποια άλλα υλικά που είναι έτοιμα. Παλιότερα ήταν ακριβώς το αντίθετο.
Τι διαπραγματεύεται η καινούργια έκθεση σας Eternity;
H έκθεση Eternity (αιωνιότητα) διαπραγματεύεται αξίες, μειονεκτήματα, αρετές, προτερήματα, τα οποία είχαν οι αρχαίοι Έλληνες. Είμαι επηρεασμένος από την Μυθολογία και την λαϊκή παράδοση, ήρωες με τους οποίους έχουμε μεγαλώσει και έχουν κάποια ανθρώπινα χαρακτηριστικά Και αυτές οι αξίες, οι οποίες σκιαγραφούν τις μορφές μου έχουν τα ίδια αρνητικά και τα ίδια θετικά, μειονεκτήματα και πλεονεκτήματα από τότε μέχρι τώρα μέσα στην αιωνιότητα για αυτό και λέγεται και eternity.
Ποιες είναι αυτές οι αξίες, που αξίζει να επιβιώσουν σε μια εποχή παρακμής, όπως η σημερινή;
Πρέπει να γυρίσουμε στις αξίες των αρχαίων προγόνων μας και να μην μένουν μόνο στα βιβλία , τα οποία έχουν να κάνουν με την εφευρετικότητα και την εργατικότητα, να ψάξουμε να βρούμε λύσεις στα δύσκολα, να μην λειτουργούμε σαν κοπάδι, να μάθουμε να αμφισβητούμε. Έχω ήρωες σαν τον Ίκαρο. Ο Ίκαρος είναι μια φιγούρα που πετάει στον ήλιο και ξέρει αν πάει στον ήλιο, υπάρχει περίπτωση να λιώσουν τα φτερά του και να πέσει, αλλά αυτός πρέπει να πέσει, να προσπαθήσει , να λειτουργήσει στο επιχειρείν και μετά να ξανασηκωθεί, να ξαναφτιάξει τα φτερά του και να απογειωθεί.
Υπάρχει επίσης η μεγαλομανία που είναι ο Οδυσσέας, ο οποίος περηφανεύεται στον Πολύφημο, ότι τον τύφλωσε. Έχω τον Αρχάγγελο Μιχαήλ, που σου δίνει την ματαιοδοξία και να σου θυμίσει ότι είσαι άνθρωπος, ότι είσαι φθαρτός. Υπάρχουν διάφοροι χαρακτηρισμοί στα έργα και όπως ανάφερα και πριν τα ίδια πράγματα που μας χαρακτήριζαν ως έθνος , τα ίδια μας χαρακτηρίζουν και μέχρι σήμερα.
Η Ιστορία δείχνει ότι όταν ενώνονται οι Έλληνες, ξεπερνούν την κάθε κρίση. Είμαι αισιόδοξος , θα ξεπερασθεί η κρίση.
Που σημαίνει βέβαια ότι είμαστε πρόγονοι τους
Πρέπει να είμαστε απευθείας απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων γιατί βλέπω να κάνουμε τα ίδια καλά και τα ίδια κακά με εκείνους. Είμαστε ικανοί για το χειρότερο αλλά και για το καλύτερο, κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες.
Πως δημιουργείτε τις φυσιογνωμίες των έργων σας για την συγκεκριμένη έκθεση;
Πρώτα ξεκινάνε με χαρτιά, με μορφές που παίρνω κάρβουνο, πινέλο, σινική μελάνη και μουτζουρώνω άπειρα χαρτιά μέχρι να βγάλω τις φόρμες. Μετά φτιάχνω κάποια μικρότερα πρωτοπλάσματα τρισδιάστατα και όταν δώ ότι η φόρμα είναι έτσι όπως την είχα φανταστεί, γίνεται στην πιο μεγάλη της μορφή, καλύπτεται ολόκληρη με μέταλλο, οξειδώνεται με φυσικό τρόπο με οξείδια για να αποκτήσει και αυτό την αίσθηση του χρόνου. Οξειδώνεται σιγά -σιγά. Με παίρνει μέρες για να γίνει η οξείδωση και να δώσει αυτό το αποτέλεσμα και φτάνει μέχρι την σημερινή του μορφή. Από τα προσχέδια μέχρι την σημερινή μορφή σε τρισδιάστατες φόρμες από αυτά που εκθέτουμε αυτήν την στιγμή στην φιλόξενη γκαλερί Chalkos
Σε όλα τα έργα βλέπει κανείς τα ελατήρια του ρολογιού που δίνει την αίσθηση του χρόνου
Ο Χρόνος είναι καταλυτικός Επειδή αυτές οι αξίες ήταν και τότε και είναι και τώρα μέσα στην διάρκεια του χρόνου, τα γρανάζια μετράνε τον χρόνο. Είναι μηχανισμοί από ρολόγια, τα οποία και αυτά μετρούσαν τον χρόνο και συμμετέχουν στην μέτρηση του χρόνου μέσα στην αιωνιότητα.
Το ρολόι βοηθάει να πείτε ότι ένα πράγμα είναι αρχέτυπο από παλιά;
Έχει αρχή που είναι η ιστορία από παλιά και που αρχίζει να ξεδιπλώνεται το έλασμα που είναι κουρδισμένο και σιγά σιγά ξεδιπλώνονται τα γρανάζια και περνάει ο χρόνος. Τα γρανάζια είναι κύκλος, η ζωή κάνει κύκλους, τα γρανάζια το ένα επηρεάζει το άλλο. Όλες αυτές οι καταστάσεις επηρεάζουν η μία την άλλη. Υπάρχει μεγάλη σχέση της ζωής μας με τους μηχανισμούς ενός ωρολογιού που από καλοκουρδισμένος σιγά – σιγά ξεκουρδίζεται, Πολλές φορές πρέπει να βρούμε από μέσα μας την δύναμη να ξανακουρδίσουμε τους μηχανισμούς μας – και αυτή είναι μια συμβουλή που θα ήθελα να δώσω και να αρχίσει να ξαναλειτουργεί σαν καλολαδωμένος μηχανισμός του ρολογιού και να πάμε ξανά από την αρχή.
Τι συμβολίζουν για εσάς ο Άη Γιώργης και οι Αρχάγγελοι Μιχαήλ και Γαβριήλ;
Ο Αη Γιιώργης και οι αρχάγγελοι είναι αρχέτυπες μορφές, οι οποίες μας έχουν επηρεάσει από την παιδική μας ηλικία μέχρι τώρα. Ο Άη Γιώργης σκοτώνει ένα δράκο. Πολλές φορές έχουμε ένα δράκο μέσα μας, μια φοβία που πρέπει να την καταπολεμήσουμε και όταν ο Άη Γιώργης σκοτώνει το θεριό, πολλές φορές προσπαθούμε να σκοτώσουμε και πρέπει να σκοτώσουμε τις φοβίες που έχουμε μέσα μας.
Από την άλλη, ο Αρχάγγελος Μιχαήλ και ο Αρχάγγελος Γαβριήλ είναι αρχέτυπες μορφές, που με αυτές μεγαλώσαμε. Ο Γαβριήλ έφερε το κρίνο στην Παναγία, που γέννησε τον Χριστό. Ενώ ο Αρχάγγελος Μιχαήλ στο συγκεκριμένο έργο που έχω κάνει εγώ κρατάει μια ασπίδα και μια ρομφαία φτιαγμένες από ρολόγια σου υπενθυμίζει την ανθρώπινη μορφή σου και έχει να κάνει με την ματαιοδοξία, που πολλές φορές έχουμε. Αγοράζουμε συνέχεια πράγματα και ξεχνάμε ότι είμαστε άνθρωποι, είμαστε φθαρτοί και δεν είμαστε αθάνατοι.
Και οι άνεμοι;
Είναι δύο γλυπτά. Έχω ένα βόρειο άνεμο και ένα νότιο άνεμο. Η Τραμουντάνα πολλές φορές μας παρασύρει. Μπορείτε να κάνετε μόνο σας τον παραλληλισμό τι σημαίνει ένας βόρειος άνεμος που έρχεται από πάνω και μας παρασύρει. Βέβαια εμείς πρέπει να καταλαβαίνουμε πότε πρέπει να λάβουμε τα μέτρα μας. ¨Όταν έχει πολύ μεγάλο άνεμο πρέπει να κατεβάζουμε τα πανιά μας, πρέπει να μην τα έχουμε φουσκωμένα για να μην σκισθούνε. Πρέπει να κριμάρουμε τα πανιά μας, όπως λέγεται ιστιοπλοϊκά για να μπορέσουμε να έχουμε το όχημα η την βάρκα μας να περάσει λίγο ο άνεμος , να κοπάσει και ξανά όταν δούμε ότι είναι πιο κατάλληλος ο καιρός, πιο νότιος, πιο ήπιος άνεμος, μια Όστρια, όπως είναι ένα άλλο εικαστικό που έχω, να μπορέσουμε να αλλάξουμε την ιστιοφορία μας, να κάνουμε τα πανιά μας πιο πολλά και να κινηθούμε με ταχύτητα και να κερδίσουμε τον χρόνο που έχουμε χάσει.
Τον Έλληνα και τον Ελληνισμό πως τους βλέπετε σήμερα;
Ο Έλληνας είναι όπως ένα έργο που έχω στην έκθεση που λέγεται «Σειρήνες», όπου ο Οδυσσέας είναι δεμένος σε ένα κατάρτι και είναι περιτριγυρισμένος από πειρασμούς. Έχει αποπροσανατολιστεί. Είναι βέβαια δεμένος με τις δικές του αξίες, τι πρέπει να κάνει και να μην κάνει- και προσπαθεί να κρατηθεί σε ένα κατάρτι για να μην ακολουθήσει τις Σειρήνες και τους πειρασμούς, αλλά νομίζω έχει πλανηθεί πολλάκις.
Από την άλλη έχει δημιουργηθεί μια κρίση και όταν ο Έλληνας έχει πιεσθεί , υπάρχει ένα ξέσπασμα. Η Ιστορία δείχνει ότι όταν ενώνονται οι Έλληνες, ξεπερνούν την κάθε κρίση. Είμαι αισιόδοξος , θα ξεπερασθεί η κρίση. Όμως έχουμε το κακό ότι ξεχνάμε γρήγορα και μετά σε πολύ λίγα χρόνια, όταν δημιουργηθεί κάτι ανάλογο, δεν έχουμε μάθει κάτι από αυτό που έχουμε περάσει. Και καλά θα κάναμε να μελετάγαμε την Ιστορία σαν λαός, ώστε να μην κάνουμε τα ίδια λάθη.
