Του Robert E. Merry
Παρόλο που μόνο το ένα τρίτο των κειμένων του Πόε ως κριτικός ασχολείται με Αμερικανούς συγγραφείς, τα δύο τρίτα των κριτικών ασχολούνται με Βρετανικά η Ευρωπαϊκά βιβλία. Μόνο οι μισές σχεδόν ιστορίες αναφέρονται σε σύγχρονα θέματα και μόνο ένας μικρός αριθμός από αυτές αντανακλούν την ζωή στην Αμερική. Οι ιστορίες που είναι τοποθετημένες στην Ευρώπη είναι τριπλάσιες αυτών που είναι τοποθετημένες στην Αμερική
Η επιτυχία του μεταφρασμένου Πόε είναι ενδεικτική του ότι κατείχε μια οικουμενική οπτική να βλέπει τα πράγματα. Η αναγνώριση που είχε λάβει στην Γαλλία, στην Ρωσσία, στην Ιταλία, την Γερμανία, την Ισπανία και την Βρεταννία δεν είχε αντίστοιχο ανάμεσα στους υπόλοιπους Αμερικανούς συγγραφείς της εποχής του. Ο Πόε έγινε συγγραφέας του κόσμου και αυτό σε μεγάλο μέρος εξαρτάται από την οικουμενικότητα της δημοτικότητας του. “Ο Πόε είναι ο πνευματικός και λογοτεχνικός πατέρας μου” δήλωνε ο Ισπανός Βινσέντε Μπλάσκο Ιμπανέζ. Ο Μπώντλαίρ προσευχόταν στον Πόε ως λογοτεχνικό άγιο. Οι Γερμανοί τον θεωρούν ως τον πιο σημαντικό συγγραφέα. Οι Ρώσοι ξεκίνησαν να τον μεταφράζουν ήδη από την δεκαετία του 1830, πριν ακόμα γίνει γνωστός στην Αμερική.
Ο πρώτος υπερασπιστής του έργου του και βιογράφος υπήρξε ο Άγγλος Ίνγκραμ. Τόσο δυνατή ήταν η πνευματική συγγένεια του Πόε με την ζωή στην Ευρώπη που ο θρύλος τον μετέφερε εκεί εις πείσμα της πραγματικότητας και είναι με κάποια αναποτελεσματικότητα που οι βιογράφοι εξηγούν ότι δεν είχε καιρό να επισκεφθεί την Ιρλανδία, την Ελλάδα, την Γαλλία η την Ρωσία .
Ως κριτικός ο Πόε εξέφραζε εθνικά συναισθήματα. Παρότρυνε τους Αμερικανούς να κτίσουν την δικιά τους λογοτεχνία, να αποφύγουν την τυφλή λατρεία η δουλική μίμηση των Ευρωπαίων απλώς επειδή ήταν Ευρωπαίοι. Αλλά την ίδια στιγμή ο Πόε προειδοποιούσε εναντίον του λογοτεχνικού σωβινισμού, ο οποίος έτεινε να εκθειάζει σε υπερβολικό βαθμό κάθε βαρετό Αμερικανό, απλώς και μόνο επειδή έτυχε να είναι Αμερικανός. Η αποστασιοποιημένη και αντικειμενική άποψη του Πόε θα μπορούσε να γίνει και πολλές φορές έγινε επικριτική σε υψηλό βαθμό της Αμερικάνικης κοινωνίας και των Αμερικάνικων ιδανικών. Σε μια συζήτηση για το αμερικάνικο γούστο έγραψε:
“Δεν έχουμε αριστοκρατία του αίματος και έτσι θεωρώντας το ως κάτι φυσικό, και στην πραγματικότητα ως αναπόφευκτο, φτιάξαμε για τους εαυτούς μας μια αριστοκρατία των δολλαρίων, όπου η επίδειξη του πλούτου παίρνει την θέση και εκτελεί την δουλειά που κάνει η εραλδική απεικόνιση στις μοναρχικές χώρες. Με μια μεταβίβαση που γίνεται εύκολα κατανοητή και η οποία μπορεί εύκολα να προβλεφθεί έχουμε φτάσει στο σημείο να συγχωνεύσουμε σε ένα απλό σώου τις ίδιες τις απόψεις μας περί γούστου.”
Όλα αυτά, πρόσθετε ο Πόε είναι “ένα κακό που δημιουργήθηκε από τους δημοκρατικούς θεσμούς μας.” Στο “Μερικές κουβέντες με μια μούμια”, στην “Μελλόντα Τάουτα” και σε άλλες ιστορία, ο Πόε απαρνήθηκε με σθένος το Τζεφερσονικό ιδεώδες της δημοκρατίας . Δεν είχε καμιά συμπάθεια για αφηρημένα πολιτικά ιδανικά, όπως αυτά που μετά τον Λόκ δημιούργησαν την φιλελεύθερη δημοκρατική θεωρία στην Αμερική και αλλού. Παρόλο που του ΄λειπε το εύρος και η πολιτική κατανόηση του Έντμουντ Μπέρκ, ο Πόε, όπως και ο Μπέρκ ήταν καχύποπτος απέναντι στην “καλοκατασκευασμένη Δημοκρατία.” Στην “Μέλλοντα Ταύτα,” μαθαίνουμε ότι οι παλιοί Αμερικανοί”
“ξεκίνησαν την πιο παλαβή ιδέα που μπορεί να συλλάβει ο ανθρώπινος νους , ότι δηλαδή όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται ελεύθεροι και ίσοι. Μια ιδέα απευθείας ενάντια στον νόμο της διαβάθμισης, που επιβλήθηκε σε όλα τα πράγματα στο ηθικό και φυσικό σύμπαν. Ο κάθε άνθρωπος “ψήφιζε”, όπως το αποκάλεσαν, που σημαίνει ότι αναμίχθηκε με τις δημόσιες υποθέσεις σε σημείο που ανακαλύφθηκε ότι αυτό που είναι υπόθεση του καθενός στην ουσία δεν είναι κανενός και ότι η Δημοκρατία (όπως αποκαλέσθηκε αυτό το πιο ασυνάρτητο πράγμα από όλα) ήταν εντελώς χωρίς καμιά κυβέρνηση.
Είναι σχετικό βέβαια, ότι η πρώτη περίπτωση που ενόχλησε και πολύ ιδιαίτερα την αυταρέσκεια των φιλοσόφων που κατασκεύασαν αυτήν την “Δημοκρατία” ήταν η ανησυχητική ανακάλυψη ότι η γενική ψηφοφορία ήταν ευκαιρία για δόλιες μηχανορραφίες ….Ένας μικρός στοχασμός πάνω σε αυτή την ανακάλυψη ήταν αρκετό να κάνει προφανείς τις συνέπειες, οι οποίες ήταν ότι η φαυλότης θα πρέπει να κυριαρχήσει- με άλλες λέξεις ότι μία δημοκρατική κυβέρνηση δεν μπορεί να είναι τίποτα εξόν από φαύλη. Ενώ οι φιλόσοφοι ήταν ασχολημένοι με το να κοκκινίσουν από την βλακεία τους που δεν είχαν προβλέψει όλα αυτά τα αναπόφευκτα κακά και έτειναν να ανακαλύψουν καινούργιες θεωρίες, το θέμα πήρε απρόβλεπτη έκβαση όταν ένας τύπος ονόματι Όχλος πήρε τα πάντα στα χέρια του και επέβαλε έναν δεσποτισμό. … Όσο για τον δημοκρατισμό, δεν θα μπορούσε να βρεθεί καμιά αναλογία στο πρόσωπο της γης -εκτός και εξαιρέσουμε την υπόθεση των σκύλο των λειμώνων (κυνόμυς), μια εξαίρεση που φαίνεται να δηλώνει, αν όχι τίποτα άλλο, ότι η δημοκρατία είναι μια θαυμαστή μορφή διακυβέρνησης- αλλα για σκυλιά”.
Σε μια κριτική του 1836, ο Πόε αναφερόταν στον “αμφιλεγόμενο εραστή της αφηρημένης Δημοκρατίας” και απευθυνόταν στους Αμερικανούς να αποσπάσουν την σκέψη τους “από αυτήν την μόνιμη και ανθυγιεινή έξαψη για τις μορφές και τους μηχανισμούς” της κυβέρνησης που θα φροντίζει για τα αποτελέσματα της διακυβέρνησης – “της ευτυχίας των ανθρώπων”
Πράγματι , ο Πόε μοιάζει περισσότερο ένας Νότιος παρά ένας Γιάνκης και δεν είναι δύσκολο να μαντέψει κανείς ποιο μονοπάτι θα είχε διαλέξει έτσι και ζούσε στην δεκαετία του 1860. Ένας πρέπει να είναι πολύ σίγουρος ότι ο Έντγκαρ Πόε, αν και από σύμπτωση γεννήθηκε στην Βοστώνη θα αποδεικνυόταν ένας από πιο διαπρεπείς και παθιασμένους επαναστάτες της Συνομοσπονδίας. Άν επανεξετάσουμε τους διάφορους παράγοντες που πιστεύουμε ότι διαμόρφωσαν την νεανική του σκέψη, θα περιμέναμε να βρούμε στον Πόε και επανεξετάζοντας τις απόψεις του όντως βρίσκουμε ένα κοσμοπολίτη παρά κάποιον τοπικιστή. Και παρόλα αυτά ξέρουμε ότι ο Πόε σοβαρολογούσε όταν δήλωνε “Είμαι Βιρτζινιανός!” Και μπορεί να δικαιωθούμε όταν κοιτάξουμε στις γενικές επιδράσεις των χρόνων που διαμορφώνουν την σκέψη και τον χαρακτήρα κάποιου ως παράγοντες που συνετέλεσαν στην ανάπτυξη δυνατών τάσεων προτίμησης προς την Ευρώπη, την Μεγάλη Βρετανία και τον Αμερικάνικο Νότο παρά προς την Ένωση.
Tο παρόν άρθρο αναδημοσιεύεται για λόγους πρωτοτυπίας και βατότητσς και όχι επειδή συμφωνούμε απαραίτητα με τα συμπεράσματα του αρθρογράφου