Εισαγωγή του Χρήστου Κισατζεκιάν
Είναι τόσο πολλά τα πρόσφατα ειδησεογραφικά νέα του αστείρευτου και αειθαλή Peter Joseph Andrew Hammill, που μια αναδρομή στην κατ’ ιδίαν συνέντευξη μας που πραγματοποιήθηκε στις 16 Ιανουαρίου του 1999 είναι έως και… επιβεβλημένη.
Εσύ αγαπητέ αναγνώστη που κοντοστάθηκες λοιπόν σε τούτο το αφιέρωμα ως οπαδός του, πάρε μια βαθιά ανάσα και ενημερώσου για τα εξής:
- Εξαιρουμένης της πάρα πολύ πρόσφατης εμφάνισης των θρυλικών Van der Graaf Generator στα πλαίσια του “Beautiful Days Festival” στο Ντέβον της Αγγλίας στις 20-22 Αυγούστου, όλες οι υπόλοιπες συναυλίες του πρωτοποριακού σχήματος μεταφέρθηκαν στην επόμενη χρονιά. Έτσι η Βρετανική περιοδεία προγραμματίστηκε για τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο του 2022, ενώ η προγραμματισμένη στο Λουξεμβούργο ορίστηκε πλέον για τις 29 Απριλίου του 2022 στο “Rockhal Club”.
- Στις 13 Αυγούστου κυκλοφόρησε το νέο, πολυαναμενόμενο άλμπουμ του βετεράνου με γενικό τίτλο “In Translation” και σε λευκό βινύλιο 180 γραμμαρίων με ένθετο στίχων, ακολουθώντας την κυκλοφορία του του cd τον περασμένο Μάιο.
“Η γκάμα των τραγουδιών εδώ μέσα είναι πολύ ευρεία” δηλώνει στην επίσημη ιστοσελίδα του ο ξερακιανός ήρωάς μας, “…Έργα του Mahler και του Fauré, δύο συνθέσεις του Astor Piazzolla και μια σειρά από μερικά σοβαρά τραγούδια της pop, παλιά και πρόσφατα, Αμερικάνικα μα και Ευρωπαϊκά. Τρία από αυτά ήταν ήδη στα Αγγλικά. Όλα τα υπόλοιπα τα μετέφρασα εγώ ο ίδιος. Πιστεύω πως πρόκειται για μια πολύ ενδιαφέρουσα συλλογή την οποία απήλαυσα τα μάλα, θεωρώντας το όλο εγχείρημα άκρως προκλητικό. Και τούτο διότι έκανα ότι περνούσε από το χέρι μου ώστε να σταθώ αληθινός απέναντι στους δημιουργούς μα και τους ερμηνευτές τους, ενώ παράλληλα έφτιαχνα ένα δικό μου δίσκο. Τέλος να ομολογήσω πως όλα τους, και από πλευράς θεματολογίας μα και συναισθηματικά, είναι απόλυτα επίκαιρα με όσα βιώνουμε πρόσφατα… Αναμένω αγωνιωδώς τις αντιδράσεις σας. Όμως από πλευράς μου νιώθω πως παρά τις αντιξοότητες, δημιούργησα κάτι που ταιριάζει απόλυτα με όλη την υπόλοιπη δουλειά μου”
- Μόλις ανακοινώθηκε ακόμη μια νέα συνεργασία του πολυμήχανου μουσικοσυνθέτη με τους Σουηδούς Isildurs Bane με γενικό τίτλο “In Disequilibrium”, η οποία αναμένεται να κυκλοφορήσει σε λίγες μέρες, μες τον Σεπτέμβριο.
- Στις 3 Σεπτεμβρίου αναμένεται από την Universal η κυκλοφορία του ονειρικού Box Set των Van der Graaf Generator που θα περιέχει είκοσι δίσκους ακτίνας με νέα μίξη και μάστερινγκ, όπως και ένα πλουσιότατο βιβλιαράκι εξηνταοκτώ σελίδων με ανέκδοτες φωτογραφίες! Ήτοι τα δεκαεπτά τους έργα την εποχή που ηχογραφούσαν για την ιστορική δισκογραφική εταιρία Charisma (1970-1978), συν τρία DVD που μεταξύ άλλων προσφέρουν όλες τις τηλεοπτικές εμφανίσεις του κουαρτέτο του “προγκρέσιβ ροκ” . Και τέλος,
- Για να αποκτήσει κανείς άμεσα όλα τα παραπάνω, το εδώ και σαράντα χρόνια ιδιωτικό κατάστημα “Sofa Sound” σταματά να υφίσταται λόγω Brexit (και όχι μόνο), και τη θέση του παίρνει η ηλεκτρονική σελίδα www.burningshed.com
O Peter Hammill για όσους αγαπάμε το προοδευτικό ροκ όπως αυτό συντάραξε τη σύγχρονη μουσική στα τέλη της δεκαετίας του ‘60 και μεγαλούργησε έως τα τέλη της δεκαετίας του ‘70 είναι ένας ζωντανός θρύλος! Οι Van der Graaf Generator τους οποίους ίδρυσε το 1968 ήταν από γεννησιμιού τους ακόμη πιο μπροστά από όσους ήταν συνοδοιπόροι πειραματιστές. Και το μεγαλύτερο ποσοστό ευθύνης ανήκει ξεκάθαρα σε τούτο τον ατόφιο gentleman που συνάντησα το Γενάρη του 1999 στο lobby του ξενοδοχείου “Zafolia” της Λεωφόρου Αλεξάνδρας. Και γράφω gentleman, αφού δε θα ξεχάσω ποτέ την υποδοχή που μου επιφύλαξε, υποκλινόμενος. Ποιος; Ο ευφυής, ύψιστος Peter Hammill!
Και είναι φορές σαν κι αυτή που τα εκάστοτε έντυπα στα οποία θήτευσα για ένα τέταρτο του αιώνα (1991-2016) δεν είχαν επιπλέον “χώρο” από μια πρώτη δημοσίευση που αφορούσε μονάχα σε ένα μέρος της μακροσκελούς συνέντευξης που είχα στα χέρια μου. Και ήταν μπόλικες αυτές.
Ιδού λοιπόν το πρώτο, αδημοσίευτο μέρος της συνομιλίας μου που έλαβε χώρα στις 16 Ιανουάριο του 1999 με τον αστείρευτο μουσικοσυνθέτη:
Συνέντευξη – φωτογραφίες 1989-2019: Χρήστος Κισατζεκιάν
Όντας πρωτοπόρος εξερευνητής του αβάν-γκαρντ κινήματος της προγκρέσιβ ροκ, θα ήθελα τη δική σου εμπεριστατωμένη άποψη για τους λόγους που συνέβηκε αυτή στα τέλη της δεκαετίας του ‘60 και όχι άλλοτε, πριν ή μετά. Θέλω να πω, ποιες κατά τη γνώμη σου ήταν οι ευνοϊκές συνθήκες που γέννησαν κείνο το διάστημα αυτή την περιπετειώδη, υπέρλαμπρη έκφανση της σκληρής, ηλεκτροδοτούμενης μουσικής; Βλέπεις, δε μπορώ να φανταστώ πολλούς ακόμη που να είναι εξίσου κατάλληλοι με εσένα για αυτό το θέμα!
“Νομίζω πως… Α, να ξεκαθαρίσω καταρχάς πως θα αναφερθώ φυσικά στις προσωπικές μου εμπειρίες. Νομίζω λοιπόν πως η συντριπτική πλειοψηφία των μουσικών που ξεκίνησαν να ασχολούνται με τα μουσικά δρώμενα της εποχής στη χώρα μας ήταν άνθρωποι που εμπνεύστηκαν από τα μπλουζ. Αρχικά προφανώς από τα αυθεντικά μπλουζ της Αμερικής και στη συνέχεια από τα Βρετανικά σχήματα. Μιλώ φυσικά για τους The Beatles, The Rolling Stones, The Who, Kinks, Animals, για αυτή την κατηγορία. Όμως παράλληλα την ίδια στιγμή υπήρχε και μια άλλη μεγάλη κάστα ανθρώπων που σπούδαζαν σε κολέγια και πανεπιστήμια Τέχνης και Πολιτισμού, όπως εγώ για παράδειγμα. Άνθρωποι που ενώ δεν αποποιούνταν όλα τα παραπάνω, ενδιαφερόντουσαν και για άλλα ήδη μουσικής… Ξέρεις τι εννοώ. Του λόγου μου δεν θα μπορούσα ποτέ να είμαι ένας μπλουζ μαν του Σικάγο όντας ένας δεκαεννιάχρονος σπουδαστής, γόνος Αγγλικής μεσοαστικής οικογενείας!… Έτσι λοιπόν έπρεπε να ανακαλύψω/ανακαλύψουμε μια ενδιαφέρουσα εναλλακτική. Από κει και πέρα η αβάν-γκαρντ και η προοδευτική μουσική ναι μεν ξεκίνησαν από αυτή την ίδια “πτέρυγα” αναζήτησης, μα εξαρχής υπήρξαν πολλοί και διάφοροι βαθμοί πειραματισμού για να επιλέξεις. Ένα μεγάλο φάσμα που εμπεριείχε εν τω γενέσθαι πολλές και διαφορετικές προσεγγίσεις. Μέσα σε όλα αυτά συνυπήρχε λοιπόν και μια βαθιά γνώση της κλασικής μουσικής. Όπου και πάλι υπήρχαν διαφορετικά ηχοχρώματα. Από την αριστερή πτέρυγα είχες τον Stockhausen, τον Ligeti, τον Stravinsky, και από τη δεξιά πτέρυγα τον Beethoven.
Εν κατακλείδι, υπήρξε μια φυσιολογική σύντηξη των δυο παραπάνω κινημάτων. Από τη μια η Ενέργεια και από την άλλη ο Περφεξιονισμός. Με μια γερή δόση και από τα μονοπάτια της τζαζ θα έπρεπε να προσθέσω η αλήθεια είναι… Άρα, η αδρή ενεργητικότητα των συγκροτημάτων της ρυθμ’ν’μλπουζ, παρέα με ιχνοστοιχεία της τζαζ και αρκετή δόση κλασικής μουσικής. Τέλος, ανάλογα με τη προσέγγιση αυτού του νέου φάσματος δημιουργικής μουσικής, ο καθένας κατέληγε είτε σε μια πιο χαοτική εκδοχή της μουσικής αυτής, είτε σε μια πιο ελεγχόμενη προοδευτικότητα”
Πράγματι! Να όμως που η σημερινή πραγματικότητα θέλει αυτό το αγαπημένο μουσικό ιδίωμα “συρρικνωμένο” σε πολύ μικρότερο χώρο… Παρόλα αυτά όμως, στη Μεγάλη Βρετανία κυρίως παρατηρείται εδώ και κάποια χρόνια ένα μικρό “πισωγύρισμα” με νέα ανερχόμενα σχήματα όπως οι Porcupine Tree, οι Ozric Tentacles κ.λ.π. Να ρωτήσω λοιπόν αν θεωρείς κάποιο από αυτά που έχουν υποπέσει στην αντίληψή σου ως πολλά υποσχόμενο.
“Στην πραγματικότητα δεν ακούω ροκ μουσική, σχεδόν καθόλου…”
…Ακόμη και την “προγκρέσιβ”;
“Ναι, επί τω πλείστων τίποτα. Πολύ σπάνια. Και αυτό διότι αφοσιώνομαι το ελάχιστον πέντε μέρες την εβδομάδα, δέκα με δώδεκα ώρες την ημέρα στη μουσική που εγώ δημιουργώ. Οπότε το τελευταίο πράγμα που μου έρχεται στο μυαλό είναι να ακούσω τις δουλείες άλλων συναδέλφων. Άλλωστε είναι θεμελιώδες το γεγονός όπως ίσως θα γνωρίζεις πως, άπαξ και γίνεις επαγγελματίας μουσικός ή ακόμη κι όταν ξεκινήσεις να το αποφασίζεις, σταματάς να ακούς μουσική όπως την άκουγες παλιά ως απλός ακροατής!… Αυτό άλλωστε συμβαίνει με ότι πραγματεύεσαι σοβαρά. Από τη στιγμή που ξεκινάς να γνωρίζεις το πώς γίνεται το κάθε τι που ακούς, δεν μπορείς πλέον να το ακούσεις “από έξω”, το ακούς “από μέσα”… Άρα δεν ακούω πλέον ροκ μουσική. Όμως ακόμη και να άκουγα, θα βρισκόμουν σε άβολη, ανορθόδοξη θέση. Πόσο μάλλον από τη στιγμή που υπήρξα μέρος και μέλος της συγκεκριμένης περιόδου παλιά… Προφανέστατα η μουσική του σήμερα φτιάχνεται από νέους ανθρώπους του σήμερα και προορίζεται σε νέους ανθρώπους του σήμερα, όχι σε ανθρώπους – ή έστω για να εντυπωσιάσει ανθρώπους – της δικής μου ηλικίας που χρησιμοποιούμε άλλου είδους μουσικές ώστε να λειτουργούμε ως δημιουργοί…”
Κατανοητότατο. Τις ελάχιστες λοιπόν φορές που ακούς μουσική, τι επιλέγεις να ακούσεις;
“Επί τω πλείστων ακούω κλασική μουσική. Και μάλιστα τις περισσότερες φορές, πρώιμη κλασική μουσική. Τα μπλουζ τώρα τελευταία τα ξανά ακούω, και αυτό λόγω και της επανακυκλοφορίας σημαντικών έργων σε CD. Ακούω και ταγκό πολλές φορές. Όμως μη ξεχνάς και κάτι άλλο. Κάθε μέλος της οικογενείας μου πρέπει να ανταγωνίζεται σε καθημερινή βάση τις επιλογές και τα ακούσματα των υπολοίπων μελών, έτσι λοιπόν και εγώ ο ίδιος (γελά).”
“Η Λειτουργία για 3 φωνές” του Γουίλλιαμ Μπέρντ που ο Χάμμιλ πολύ θα ήθελε να είχε γράψει ο ίδιος
Λογικό. Πάμε τώρα λιγάκι στο αντίκτυπο της επανάστασης της πανκ μουσικής. Και τούτο διότι κάποιοι από εσάς το θεωρείτε καταστροφικό για την προοδευτική μουσική που γεννήσατε
“Για μένα δεν ήταν έτσι!”
Αλήθεια;
“Ναι, ναι, για μένα δεν ισχύει αυτό. Δεν είχα την παραμικρή αντιπαλότητα, εξαρχής”
Μάλιστα! Πες μας λοιπόν ποια ακριβώς ήταν η αντίδρασή σου απέναντι της τότε, όπως και τι σκέφτεσαι τώρα για αυτό το κίνημα
“Η αντίδρασή μου ήταν απολύτως σωστή στα δικά μου τα μάτια. Μα σκέψου. Ανέκαθεν αναζητούσα όσο περισσότερη διαφοροποίηση ως μουσικός δημιουργός. Για μένα στην τελική, υπάρχουν μονάχα δυο είδη μουσικής: η Καλή Μουσική και η Κακή Μουσική! (σημ: άλλος ένας μαζί με τον Frank Zappa που λέει τα πράγματα με το όνομά τους!). Η μοναδική διαφορά των δυο είναι απλά και μόνο αν κάποιος το κάνει με όλη του την καρδιά ή όχι! Έτσι λοιπόν όταν κάποιος το κάνει με όλη του την καρδιά, όποια κι αν είναι τα προσωπικά μου γούστα, δεν έχει καμία σημασία. Είναι καλή μουσική.
Έτσι λοιπόν η προσωπική μου αντίδραση με το που έσκασε η πανκ στο προσκήνιο ήταν “εύγε, τέλεια”. Και τούτο γιατί εκείνη τη συγκεκριμένη περίοδο της παντοκρατορίας της προγκ-ροκ έμοιαζε φύσει αδύνατον για ένα συγκρότημα δεκαεξάχρονων να μαζευτεί για να φτιάξει ένα σχήμα, αφού έπρεπε να έχεις ένα σκασμό μηχανήματα για αρχή: εβδομηντατρία λέιζερ επί σκηνής, σαραντατρία είδη πλήκτρα και άλλα τέτοια…”
…Και επιπλέον, χρειαζόσουν αν όχι μια ακαδημαϊκή παιδεία στο όργανο της επιλογής σου, τουλάχιστον μια θεμελιώδη γνώση…
“Ακριβώς! Καμία τύχη. Και όλο αυτό ήταν φυσικά λάθος. Δεν υπήρχε η παραμικρή πιθανότητα ώστε να βρίσκεστε και να παίζετε με την παρέα σου στο γκαράζ της γειτονιάς, και όλα αυτά μάλιστα δίχως την παραμικρή ιδέα του τι μέλλει γενέσθαι. Γεγονός που ανέτρεψε η πανκ μονομιάς, καθιστώντας το πραγματοποιήσιμο! Βέβαια ευθύς αμέσως όπως κάθε τι, έτσι και η πανκ καταβροχθίστηκε από τη μουσική βιομηχανία… Πράγμα που είχε ως άμεσο αντίκτυπο την δημιουργία πανκ μουσικής που δεν ήταν γέννημα της καρδιάς, οπότε αυτομάτως ήταν κακή. Υπήρχε κι εδώ λοιπόν μουσική που είχε γίνει από καρδιάς και ήταν πολύ καλή, και μουσική κακή. Και όλα αυτά παρακαλώ σε μια ισχνή περίοδο χρόνου.
Τώρα όσον αφορά το τι σκέφτομαι τώρα πλέον για όλο αυτό είναι πως ουσιαστικά, κατά κάποιο τρόπο, αυτή ήταν η τελευταία φορά που κατέστη δυνατόν να γεννηθεί ένα (μουσικό) κίνημα από το πουθενά και να μην το κατατροπώσει η μουσική βιομηχανία μονομιάς!…
Συνολικά όμως, οι αξίες αυτές καθαυτές που γέννησαν την έκρηξη του πανκ ήταν φανταστικές!”
Η αλήθεια είναι πως από ένα τόσο ανήσυχο πνεύμα σαν κι εσένα, θα έπρεπε να περιμένω μια τέτοια τοποθέτηση, μα…
“…Ξέρω, μα έπρεπε να ρωτήσεις για κάθε περίπτωση…”
Ακριβώς! Πάμε τώρα στη στιχουργική. Είναι γνωστό τοις πάσι πως ανέκαθεν έδινες ρόλο πρωταγωνιστικό στους στίχους των τραγουδιών σου. Παραμένοντας συγχρόνως φυσικά και γεννήτορας ορχηστρικών συνθέσεων…
“Ναι, πράγματι, και τα δυο”
Έτσι. Υπάρχει λοιπόν πιθανότητα να απολαύσουμε κάποια στιγμή και ένα βιβλίο εκ μέρους σου πέρα από το “Killers, Angels, Refugees”; Ποιήματα για παράδειγμα…
“Μα ναι, υπήρξαν ήδη δυο με επτά χρόνια διαφορά μεταξύ τους. Το πρώτο κυκλοφόρησε πριν καμιά εικοσαριά χρόνια και περιείχε στίχους της πρώτης επταετίας παρέα με μερικές μικρές ιστορίες. Και το δεύτερο όπως ανέφερα επτά χρόνια αργότερα. Όσο για το μέλλον, ναι, θα υπάρξει σίγουρα κι άλλο ένα, μα θα εμπεριέχει πάλι στίχους. Βέβαια επειδή θα περιέχει έως και εκατό τραγούδια, δεν ξέρω κατά πόσον θα μεταφραστεί στα Ελληνικά για σας…
Όσον αφορά την Ποίηση τώρα, έγραψα κάποια ποιήματα πολύ νωρίς στο ξεκίνημά μου… Μα από τότε δεν επιχείρησα να ξαναγράψω έτσι εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Και τούτο διότι όποτε γράφω τέτοιου είδους πληροφοριών και πνεύματος γραπτά, τελικά καταλήγουν ως στίχοι για κάποιο νέο μου τραγούδι.
Μικρές ιστορίες; Προφανώς έγραψα και τέτοιες παλιά. Μάλιστα αν με ρωτούσες όταν ξεκίνησα τι νομίζω πως θα απογίνω στα πενήντα μου χρόνια, θα σου απαντούσα πως θα γίνω συγγραφέας παρά μουσικός. Όμως! Σε σχέση με τη συγγραφή μουσικής, η συγγραφή κειμένων είναι μια πολύ πιο αργή και βασανιστική διαδικασία… Επίσης άπαξ και διαμορφώσεις τη βασική σου ιδέα ως συγγραφέας, δεν υπάρχουν πλέον πολλά περιθώρια “έκπληξης”. Και ένα τελευταίο πράγμα που με αποπλανεί στη Μουσική είναι το εξής καταπληκτικό: άπαξ και ολοκληρώσω μια ηχογράφηση μου και κάτσω να την ακούσω για πρώτη φορά, είναι σε πολύ μεγάλο βαθμό σαν να την ακούει κάποιος άλλος κι όχι εγώ!!! Πράγμα που δε μπορεί να συμβεί – τουλάχιστον για μένα προσωπικά- αν διαβάσω κάτι που μόλις έγραψα δημιουργώντας μου συναισθήματα σαν να ήμουν ένας αναγνώστης που δεν ξέρει κάθε μια λέξη που γράφτηκε διαβάζοντάς την για πρώτη φορά. Τη στιγμή που ξέρω την αρχή, τη μέση και το τέλος… Άρα για την ώρα δε προβλέπω να γράφω κάτι καινούργιο. Όμως το Αύριο είναι μια άλλη, μεγάλη μέρα…”
Φυσικά. Άλλωστε η Μουσική από τη φύση της αποτελεί μια Παγκόσμια γλώσσα επικοινωνίας που ενώνει τους ανθρώπους μέσα από νότες και μελωδίες. Έτσι ακόμη και αυτός που δε γνωρίζει Αγγλικά, μπορεί να “διαβάσει” όσα έχεις να πεις ως μουσικός!
“Ακριβώς αυτό. Όπως και αυτό καθαυτό το ηχόχρωμα κάθε στίχου, κάθε λέξης! Ο Ήχος. Είναι πάρα πολύ σημαντικός για μένα όσον αφορά στη συγγραφή στίχων. Ειδικά στα Αγγλικά, αφού η γλώσσα αυτή είναι τόσο γεμάτη με αξίες και νοήματα από τις οποίες μπορείς να επιλέξεις αυτό που σου ταιριάζει… Ο Ήχος. Ο ήχος των τελικών στίχων ενσαρκώνει το νόημα του τραγουδιού σε ένα μεγάλο βαθμό κατά την άποψή μου. Έτσι λοιπόν κατά μια έννοια, είχα ανέκαθεν το αντίθετο πρόβλημα!… Διότι από τη μια πλευρά υπάρχει στις συναυλίες μια άμεση αντίδραση και αντιμετώπιση του κοινού στις χώρες που δε γνωρίζουν την Αγγλική γλώσσα, οπότε αντιλαμβάνονται καταρχάς το όλο νόημα από τον ήχο των λέξεων μου, ώστε σε δεύτερη φάση να ενδιαφερθούν και να μπουν στη διαδικασία να δουν τι ακριβώς γράφω μεταφράζοντάς το αυτοί ή κάποιος φίλος τους. Από την άλλη σε χώρες όπως η Αγγλία και η Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής υπάρχει αντίστοιχα μια αντίδραση του στυλ “όπα, εδώ κάτι πολύ περίπλοκο παίζει και δε μπορώ να μπω στη διαδικασία να το κατανοήσω”…
Άρα λοιπόν συμφωνώ απόλυτα πως η Μουσική αποτελεί μια Παγκόσμια Γλώσσα, αφού να, ο ήχος εμπεριέχει το όλο νόημα. Για αυτό και είναι πολύ πιθανό να ακούσεις μουσική με στίχους από κάθε γλώσσα του πλανήτη μας και παρόλα αυτά να σε αγγίξει βαθύτατα. Κι ας υπάρχει πάντοτε και μια μικρή περίπτωση βεβαίως να απολαύσεις μια ξεδιάντροπα φασιστική στιχουργική δίχως να καταλάβεις τίποτα, νομίζοντας πως πρόκειται για ένα γοητευτικό τραγούδι (σημ: στο σημείο αυτό ξεσπά σε γέλια). Όμως αυτός είναι ο μοναδικός κίνδυνος αυτής της ομορφιάς που αξιωματικά προσφέρει αυτή η παγκόσμια γλώσσα: όπως κάθε γλώσσα, έτσι κι αυτή μπορεί να ψεύδεται!…”
Δε θα μπορούσα να συμφωνήσω περισσότερο! Υπάρχουν λοιπόν κάποια σχέδια για το άμεσο μέλλον, όπως π.χ. ένα ορχηστρικό έργο;
“Ειλικρινά δε ξέρω τίποτα ακόμη. Εργάζομαι πάνω σε δυο – τρία σχέδια αυτό τον καιρό μεταξύ των οποίων και την ηχογράφηση ενός νέου δίσκου που θα ξεκινήσει σε κάνα δυο μήνες από τώρα (σημ: πλέον ξέρουμε πως αναφέρθηκε στο “None Of The Above” που κυκλοφόρησε από τη Fie! Το 2000). Όμως στην πραγματικότητα δε γνωρίζω ειλικρινά τι θα κάνω πρώτα…”
Κατανοητό. Να ρωτήσω όμως “καταχρηστικά” αν μπορούμε να προσμένουμε σε κάτι και από τους Van der Graaf Generator;
“Αμφιβάλω σε μεγάλο βαθμό. Ειλικρινά αμφιβάλω. Όχι πως… Βλέπουμε ακόμη ο ένας τον άλλον, μιλάμε φιλικά, τα λέμε, μα αποκτήσαμε μια εντελώς διαφορετική ζωή από κει και πέρα. Μάλιστα θα έλεγα πως σταματήσαμε τους Van der Graaf Generator με τέτοιο τρόπο που μας επέτρεψε να παραμείνουμε φίλοι αν με αντιλαμβάνεσαι… Οπότε για όσο δεν προκύπτει λόγος να δημιουργήσουμε κάτι ως Van der Graaf, πράγμα που δεν το βλέπω, ποιος ο λόγος; Με άλλα λόγια είμαι απόλυτα σίγουρος πως αν κάναμε κάτι καινούργιο έτσι που να πρέπει να περιοδεύσουμε παίζοντας φυσικά και τα παλιά μας τραγούδια λες και είμαστε ακόμη δεκαεννιά χρονών, ενώ ΔΕΝ είμαστε πια δεκαεννιά, όσο κι αν υφίσταται η μουσική αυτή ακόμη και σε CD, δε θα το έκανα.”
Καταλαβαίνω. Δυο ερωτήσεις ακόμη αν έχεις την καλοσύνη. Πρώτα, μια που συνηθίζω αφού τη θεωρώ ενδιαφέρουσα. Ανέφερε μου κάποια άλμπουμ που θα ήσουν περήφανος να έχεις ηχογραφήσει πέρα από τα δικά σου φυσικά
“(σημ: σιγή εκ μέρους του έξη δευτερολέπτων) Το “Sketches Of Spain” του Miles Davis σε ενορχήστρωση του Gil Evans. Του William Byrd, το “Mass Of Three Voices”. Και ένα τρίτο, ε; Και μάλιστα από την “περιοχή” τη δική μου; Χμμ… Ναι. Νομίζω ένας δίσκος των Steely Dan. Ναι, το “The Royal Scam” είναι ένας πολύ καλός δίσκος. Όχι πως ήθελα ποτέ να κάνω έναν τέτοιο δίσκο, μα ξέρεις, θα ήμουν περήφανος, αφού πρόκειται για πολύ αξιόλογους καλλιτέχνες. Άλλωστε επέλεξα μια αυθόρμητη τριάδα της στιγμής ώστε να σου απαντήσω, θα μπορούσα την επόμενη στιγμή να επιλέξω τρία διαφορετικά έργα…”
Φυσικά, ναι, καταλαβαίνω. Για το τέλος να σε ρωτήσω κάτι που έχω απορία καιρό. Θυμάσαι τη σύνθεση της μπάντας με την οποία ήρθες Ελλάδα για πρώτη φορά στην περιοδεία του “Enter K”; (σημ: ήμουν στο Σπόρτινγκ θεατής, 15 Οκτωβρίου του 1982). Διότι έχω από τότε την εντύπωση πως στις κιθάρες ήταν ο Ronnie Montrose…
“Όχι, ήταν ο Guy Evans στα τύμπανα, ο John Ellis στις κιθάρες που μάλιστα τράβηξε και τη φωτογραφία του εξωφύλλου του “Enter K” κι ας μη θυμάμαι πού ακριβώς, και ο Nic Potter μπάσο. Επονομαζόμενοι The K Group.”
