του Στέφεν Μ. Κλούγκεβιτζ
Παρόλο που ο “Μεσσίας” του Χέντελ κυριαρχεί και δίκαια ως ο βασιλιάς της Μουσικής του Πάσχα, υπάρχουν και άλλα αριστουργήματα για την περίπτωση που αξίζουν να ακουγονται περισσότερο συχνά. Εδώ είναι δέκα λιγότερα γνωστά έργα κλασσικής μουσικής που απεικονίζουν με εκπληκτικό τρόπο τα γεγονότα της Μεγάλης Εβδομάδος και της Κυριακής του Πάσχα.
- “Resurrexit” από την Messe Solennelle του Έκτωρ Μπερλιόζ (1824)
Είναι το μόνο μέρος μιας δυνατής Λειτουργίας, που ο εικοσι ενός χρόνων συνθέτης θεώρησε αξίο προς διάσωση (η υπόλοιπη Λειτουργία ανασκευάσθηκε από παρτιτούρες που ανακαλύφθηκαν σε μια σοφίτα στο Βέλγιο στην αρχή της δεκαετίας του ‘90). Η “Resurrexit” (“Ανάσταση”) του Μπερλιόζ είναι σίγουρο η πιο συναρπαστική απόδοση της Ανάστασης του Ιησού στην ιστορια της μουσικής. Επίσης κάνει κάποιον να αντιληφθεί το πόσο επαναστατική ήταν η μουσική του Μπερλιόζ. Η Λειτουργία γράφηκε 3 χρόνια πριν από τον θάνατο του Μπετόβεν και αρόλα αυτά ήδη ακούγεται σαν ένα έργο μετα-Μπετοβενικού Ρομαντισμού. Παρόλο που είναι έργο του Μπερλιόζ, δεν μοιάζει με κανένα άλλο έργο του συνθέτη.
- Stabat Mater του Αντόνιο Βιβάλντι (1712)
Εχουν υπάρξει πολλές όμορφες συνθεσεις που απεικονίζουν την σκηνή της Μητέρας του Θεού να στέκεται θλιμμένη στην βάση του Σταυρού, αλλά κανένα πιο όμορφο από αυτό που δημιουργήθηκε από τον “Κόκκινο Ιερέα”. Ακόμη μια απόδειξη ότι τα περίφημα κονσέρτα του συνθέτη είναι στην ουσία οι πιο ελάσσονες από τις δημιουργίες του.
- Stabat Mater του Τζιοάκιμο Ροσσίνι (1841)
Η σύνθεση του Ροσσίνι της σκηνής του Stabat Mater, του οποίου το κείμενο προ΄ρχεται από έναν ύμνο του 13ου αιώνα, πιθανόν γραμμένο από Πάπα Ιννοκέντιο Γ! , έρχεται ένα αιώνα και ΄25 χρόνια μετα την απόδοση του από τον συμπατριώτη του Βιβάλντι και απέχει πασάγκας τόσο σε στυλ, όσο και σε χρόνο. Εμπνευσμένος από την παράδοση του “μπελ κάντο”, το οποίο βοήθησε να γίνει διάσημο, η προσπάθεια του Ροσσίνι είναι οπερατική σε πολλά σημεία, όμως δεν υπήρξε πιο πολύ από την δεύτερη κίνηση, το “Cuius animam gementem” (“Μέσα από την δακρύζουσα ψυχή της), στην οποία ο τενόρος τραγουδά σε ένα πρόσχαρο σκοπό , λόγια του μεγαλύτερου πάθους .
- Οι “Σονάτες του μυστηρίου η του Ροζάριου” του Χέινριχ Ίγκναζ Φραντζ Μπίμπερ (1676)
Μια σειρά από δεκαπέντε σύντομες σονάτες για βιολί και κοντίνουο, βασιμένες στα μυστήρια του Ροζαρίου (Καθολικό προσευχητάρι), αυτό το έργο του Αυστριακού συνθέτη του 17ου αιώνα Φραντζ Μπίμπερ ήταν άγνωστο μέχρι το 1905.
- “Οι Επτά Τελευταίες Λέξεις του Σωτήρα μας επί του Σταυρού “ του Τζόσεφ Χέυδν (1787)
Ενορχηστρωμένο κατά καιρούς για κουαρτέτο εγχόρδων, για ορχήστρα και για ορχήστρα και φωνές, το Seven Last Words του Χέυδν είναι μια σειρά από διαλογισμούς στις επτά τελικές δηλώσεις που ειπώθηκαν από τον Ιησού πάνω στον Σταυρό.
- ‘Πασχαλινό Ορατόριο” του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ (1725)
Παρόλο που δεν είναι τόσο γνωστο όσο το “Κατά Ματθαίον Πάθη” η τα “Κατά Ιωάννη Πάθη”, το “Πασχαλινό Ορατόριο” είναι ένα αριστούργημα από μόνο του.
- “Ο Χριστός στο ‘Όρος των Ελαίων” του Λούντβιχ Βαν Μπετόβεν (1803)
Tο μοναδικό ορατόριο του μεγάλου δασκάλου της μουσικής χρονολογείται από την ίδια χρονιά που γράφτηκε η επική “Ηρωϊκή” συμφωνία του.
- “Η Ανάσταση” του Γκέοργκε Φρήντιχ Χαίντελ (1708)
Επισκιαζόμενο την περίοδο του Πάσχα από τον “Μεσσία”, το ορατόριο του Χαίντελ αξίζει να γίνει καλύτερα γνωστό, όπω ς αποδεικνύει η συναρπαστική άρια “Disserratevi porte d’averno”.
- “Ο Βασιλεύς των Ιουδαίων” του Αλεξάντερ Γκλαζούνωφ
Ο Ρώσος συνθέτης δημιούργησε αυτή την μουσική για ένα βιβλικό δράμα του 1908, όπου χρησιμοποιούσε ορχήστρα και χορωδία και εμπνεόταν από την παράδοση της Ρωσσικής Ορθόδοξης εκκλησιαστικής μουσικής.
- “Θρήνος της Μητέρας του Θεού” του Τζων Τάβενερ (1988)
Ο ίδιος ο συνθέτης έγραψε: “Στην Ορόδοξη Εκκλησία, ο Θρήνος της Μητέρας του Θεού” (ένα ρωσσικο αντίστοιχο των Εγκωμίων του Τάφου του Κυρίου” και της “Ζωής εν Τάφω” ) τραγουδιέται κανονικά την Μεγάλη Παρασκευή. Η διάρκεια του είναι μιάμιση ώρα και απαγγέλεται από τον ιερεά η τον Επίσκοπο ενώ ο κ΄σομος προσκυνά τον Επιτάφιο, που βρίσκεται στο κέντρο της εκκλησίας και στολισμένος με λουλούδια. Ο θρήνος πρέπει να τραγουδιέται με βυζαντινή αυστηρότητα και μεγάλη καθαρότητα. Μεγαλώνει σε ένταση και φτάνει στην αποκορύφωση των φωνητικών δυνατοτήτων χωρίς να υπάρχει κάτι ούτε κατά ιδεά μελοδραματικό στην ερμηνεία. Για την Ορθόδοξη Εκκλησία δεν υπάρχει ποτέ η αίσθηση της απόλυτης tαποξένωσης που νοιώθει κανείς στην Δυτική Εκκλησία την Μεγάλη Παρασκευή . Από εδώ προέρχεται το κλάμα της Μητέρας του Θεού” “Θα αλλάξεις την θλίψη μου σε χαρά με την Ανάσταση σου; “ που ακολουθείται τραγουδισμένο με όλη την δύναμη “ Ανάστα ο Θεός, κρίνων την Γην”
O Στέφεν Κλούγκεβιτζ (Stephen Klugewicz) είναι συντάκτης του The Imaginative Conservative. Έχει Ph.D. στην Αμερικάνικη Ιστορία με εξειδίκευση στις περιόδους ίδρυσης και των πρώτων χρόνων της Αμερικάνικης Δημοκρατίας. Είναι συνεπιμελητής των συλλογικών έργων History, on Proper Principles: Essays in Honor of Forrest McDonald (Ιστορία βασιμένη σε σωστές αρχές: Δοκίμια προς Τιμή του Φόρεστ Μακ Ντόναλντ) και Founders and the Constitution: In Their Own Words (Οι Πατέρες του Αμερικάνικου Έθνους και το Σύνταγμα: Με τα δικά τους λόγια” Υπήρξε ο πρωην Γενικός Διευθυντής Κολλεγιακού Δικτύου στο Intercollegiate Studies Institute , Πρόεδρος στο Franklin’s Opus, Διευθυντής Εκπαίδευσης στο Εθνικό Κέντρο Συνταγματικών Σπουδών και διευθυντής στην Regina Luminis Academy.
