του Δημήτρη Τριανταφυλλίδη*
Όταν ο Σεργκέι Παρατζάνωφ σκηνοθέτης λίγων μα εξαιρετικά σημαντικών ταινιών στην ιστορία του παγκόσμιου σινεμά, ήταν φυλακισμένος στη «Ζώνη» – αυτή ήταν η επίσημη και ανεπίσημη ονομασία των στρατοπέδων καταναγκαστικών έργων – πολλοί ομότεχνοί του διεθνώς τον στήριξαν. Ανάμεσα σε αυτούς οι σκηνοθέτες Μπερτολούτσι, Φελίνι, Αντονιόνι, ο ηθοποιός Ρόμπερτ Ντε Νίρο και πολλοί άλλοι.
Έγινε έρανος και συγκεντρώθηκαν 40.000 δολάρια, ποσό ιλιγγιώδες την εποχή εκείνη, ιδιαίτερα στην Ε.Σ.Σ.Δ.
Οι δυτικοί κινηματογραφιστές, ηθοποιοί κ.λπ. έστειλαν αυτά τα χρήματα στην Κρατική Εταιρεία Κινηματογράφου της Ε.Σ.Σ.Δ. την γνωστή Σογιουζκινό με την παράκληση να διατεθούν για τη βελτίωση των συνθηκών κράτησης του πολύπαθου μα και ταλαντούχου σκηνοθέτη. Η Σογιουζκινό απάντησε πως «Στη χώρα μας, όλοι οι κρατούμενοι πρέπει να ζουν υπό τις ίδιες συνθήκες».
Ο Φελίνι, σε τακτά χρονικά διαστήματα έστελνε δέματα με τρόφιμα στον Παρατζάνωφ.
Ο διευθυντής της φυλακής, ήταν περίεργος να μάθει ποιος είναι αυτός ο Φεντερίκο. Ο Παρατζάνωφ, ψύχραιμος κάποια φορά του απάντησε: «Είναι ο Φιόντορ, ο αδελφός μου. Ήταν μικρό παιδί, μέλος στα Οκταμπριάτα (την παιδική οργάνωση της Κομμουνιστικής Νεολαίας στην Ε.Σ.Σ.Δ.) και πήγε στην Ιταλία να επισκεφτεί την επαναστάτρια γιαγιά μας. Γι’ αυτό και πήρε το επίθετό της, τον λένε Φελίνι, που στα Ιταλικά σημαίνει: «ανίκητος».
Κάποια στιγμή, οι δεσμοφύλακες πήραν τα μολύβια που είχε ο Παρατζάνωφ και του απαγόρευσαν να ζωγραφίζει. Τότε εκείνος άρχισε να σχεδιάζει τα πορτραίτα μεγάλων αντρών στα καπάκια από τα μπουκάλια κεφίρ, τα κάλυπτε με ρητίνη και έφτιαχνε τα περίφημα «Μετάλλια Παρατζάνοφ».
Ένα τέτοιο «μετάλλιο» με την μορφή του Πούσκιν, έφτασε στα χέρια του Φελίνι κι εκείνος το πήρε κι έφτιαξε ένα ασημένιο μετάλλιο, το οποίο ήταν και το μεγάλο βραβείο στο Φεστιβάλ κινηματογράφου του Ρίμινι.
Με αυτό το μετάλλιο τιμήθηκαν, μεταξύ των άλλων ο Μαρτσέλο Μαστρογιάννι, η Σοφία Λώρεν και πολλοί άλλοι μεγάλοι και τρανοί της κινηματογραφικής οθόνης.
* O Δημήτρης Τριανταφυλλίδης είναι μεταφραστής από τα Ρώσσικα και διευθυντής του περιοδικού “Στέπα”