ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΑΡΘΡΑ

Δεν βρέθηκαν άρθρα

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Ακολουθήστε μας:
9 February, 2025
ΚεντρικήΙΣΤΟΡΙΑ - ΙΔΕΕΣ - ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣΟ Έζρα Πάουντ και η οικονομική θεωρία της Κοινωνικής Πίστωσης

Ο Έζρα Πάουντ και η οικονομική θεωρία της Κοινωνικής Πίστωσης

του Γεωργίου Πισσαλίδη

Κλείνουν φέτος 10 χρόνια από την κατάρρευση της επενδυματικής τράπεζας των Lehman Brothers, που σηματοδώτησε την σημερινή οικονομική κρίση.

Με τον  Πρόεδρος Μπους να ζήτάει να πληρώσει ο λαός την απληστία των τοκογλύφων της Γουόλ Στρητ και τον Ομπάμα να τους προστατεύει από ποινικές κυρώσεις, είναι ευκαιρία να δούμε μια αντίθετη άποψη για την θέση του χρήματος και της πίστωσης σε μια υγιή κοινωνία. Αυτή του μεγάλου ποιητή Έζρα Πάουντ.
Ο Έζρα Πάουντ (30 Οκτωβρίου 1885 – 1 Νοεμβρίου 1975)  -δεν υπήρξε μόνο ο μέγιστος,
μαζί με τον Τ.Σ. Έλιοτ, ποιητής του 20ου αιώνα. Ούτε μόνο ο μέντορας του Έλιοτ, του
 Τζόϋς, του Γέητς και του Xέμινγουαίη. Υπήρξε επίσης o συγγραφέας λιγότερο γνωστων
 οικονομικών προκηρύξεων, που μας προσφέρουν μια λύση για την οικονομική κρίση,
πέρα από τον διχασμό Καπιταλισμού- Κομμουνισμού.

Ο Πάουντ θεωρούσε ότι πίσω από την κυριαρχία της δημοκρατίας και του κομμουνισμού, που μιλούσαν για την «ευτυχία του μεγαλύτερου γενικού όρου» κρυβόταν η τυραννία των τραπεζιτών. Αυτή η κυριαρχία του χρήματος είχε δημιουργήσει μία καινούργια τάξη πραγμάτων, όπου η αριστοκρατία του χρήματος είχε αντικαταστήσει την αριστοκρατία του πνεύματος, που μέχρι τότε «υπήρξε ο οδηγός και ο φάρος του πολιτισμού».

Ενάντια σε μία κυριαρχία των τραπεζιτών, ο Έζρα Πάουντ οραματιζόταν ένα τραπεζικό σύστημα που να ανήκει στην κυβέρνηση και κατά συνέπεια στον λαό. Σε οικονομικό επίπεδο υπήρξε οπαδός της οικονομικής θεωρίας της Κοινωνικής Πίστωσης (Social Credit) του Μέητζορ Ντάγκλας. Σύμφωνα με αυτήν, η κακή διανομή του πλούτου οφείλεται σε ανεπαρκή αγοραστική δύναμη και αποτελεί την αιτία των οικονομικών κρίσεων.

Ο θεωρητικός της Κοινωνικής Πϊστωσης, Μέητζορ Ντάγκλας

Η θεραπεία αυτών των κρίσεων είναι η έκδοση πρόσθετου χρήματος για τους καταναλωτές ή η χορήγηση επιδοτήσεων στους παραγωγούς, ώστε να απελευθερωθεί η παραγωγή από το σύστημα τιμών. Αφαιρώντας την πολιτική της παραγωγής από τα τραπεζιτικά ιδρύματα, την κυβέρνηση και την βιομηχανία, η Κοινωνική Πίστωση οραματιζόταν μια «αριστοκρατία των παραγωγών που θα υπηρετεί και θα πιστώνεται από μια δημοκρατία των καταναλωτών».

Εδώ πρέπει να πούμε ότι την θεωρία της Κοινωνικής Πίστωσης προωθούσε η σοσιαλίζουσα English Revue, όπου αρθρογραφούσε ο Πάουντ, όσο έμενε στην Αγγλία. Όμως ο ίδιος ο Ντάγκλας αρνιόταν οποιαδήποτε σύνδεση με το Εργατικό Κόμμα, αλλά και με κάθε κόμμα. Θα διαφωνούσε τόσο με τον Άνταμ Σμιθ που διαχώριζε τους παράγοντες της παραγωγής σε γη, εργασία και κεφάλαιο, όσο και με τον Καρλ Μαρξ, που θεωρούσε ότι η εργατική τάξη δημιούργησε όλον τον πλούτο.

Το βιβλίο του Πάουντ για την Κοινωνική Πίστωση

Αντίθετα πίστευε ότι η πνευματική κληρονομιά της κοινωνίας ήταν ο βασικός παράγοντας της παραγωγής. Για αυτόν το χρήμα δεν είναι αγαθό, αλλά μέσο για διανομή της παραγωγής. Κατηγορούσε δε το υπάρχον τραπεζιτικό σύστημα  για δύο λόγους : 1) ότι ήταν μια μορφή κυβερνήσεως που επί αιώνες δημιουργούσε ως κέντρο την εξουσία της και 2) οι τραπεζίτες θεωρούσαν ότι τα χρήματα που δημιουργούσαν τους ανήκαν, που  σήμαινε ότι τους ανήκε και το ίδιο το κράτος.

Το χρήμα για τον Ντάγκλας ήταν μια αφηρημένη απεικόνιση της πραγματικής πίστης της κοινότητας, που είναι η δυνατότητα να παρέχει αγαθά και υπηρεσίες, όταν και όποτε χρειασθεί. Ένα μέσο για ανταλλαγή αυτών των αγαθών και υπηρεσιών και όχι κέρδος καθ’ αυτό. Με άλλα λόγια ζητούσε το χρήμα και η πίστωση να υπάρχουν για το όφελος της κοινωνίας και όχι κάποιων ανεξέλεγκτων τραπεζιτών. Έτσι η Κοινωνική Πίστη υπήρξε η Τρίτη Εναλλακτική Λύση για την Οικονομία.

Ανάμεσα στους οπαδούς της Κοινωνικής Πίστωσης  συγκαταλεγόταν οι μεγάλοι ποιητές Τ. Σ. Έλιοτ και Ουϊλλιαμ Κάρλος Ουϊλλιαμς, ο Όσβαλντ Μόσλεϋ, ο Τσάρλυ Τσάπλιν, ο συγγραφέας  Άλντους Χάξλεϋ και ο αναρχικός κριτικός τέχνης, Χέμπερτ Ρηντ. Tο 1935 ιδρύθηκε στην Αλμπέρτα του Καναδά το Κόμμα Κοινωνικής Πίστης, που συνδύαζε κοινωνική πίστωση και χριστιανικές αξίες και που επηρέασε τα πολιτικά πράγματα της χώρας μέχρι το 1971. Tα δε αντίστοιχα κόμματα στην Αυστραλία και την Νέα Ζηλανδία, υπήρξαν φοβερά δημοφιλή για δεκαετίες. Και τα τρία κόμματα ανήκαν στην Λαϊκή Δεξιά.  

Ο πιο διάσημος όμως οπαδός της Κοινωνικής Πίστης παρέμενε ο Έζρα Πάουντ. Στην διάρκεια της δεκαετίας του ’30 και του ’40,ο Πάουντ θα έγραφε μια σειρά από σύντομα βιβλία οικονομίας, όπως «Η Αλφαβήτα της Οικονομίας», «Τζέφερσον και / ή Μουσσολίνι» και «Κοινωνική Πίστωση: Μια Επίδραση». Σε αυτά είχε ενστερνισθεί την θεωρία της Κοινωνικής Πίστωσης που για αυτόν  εκπροσωπούσε το πραγματικό πνεύμα της Αμερικάνικης Επανάστασης. Ήδη πριν την Αμερικάνικη Επανάσταση οι αποικίες είχαν τυπώσει δικό τους χρήμα, το αποικιακό χρήμα. Έτσι υπήρχε  ευημερία με την διάθεση πίστης, που ήταν ανεξάρτητη του ιδιωτικού τραπεζικού συστήματος. Όμως η Τράπεζα της Αγγλίας επενέβη για να υποχρεώσει τους αποίκους να αποσύρουν το αποικιακό χρήμα με αποτέλεσμα την υποτίμηση του χρήματος που δημιούργησε  ανεργία και οικονομική κρίση. Αυτή η επέμβαση ήταν που πυροδότησε την Αμερικάνικη Επανάσταση, και όχι όπως έχει λεχθεί το φόρος του τσαγιού.

Ο Πάουντ θεωρούσε την Αμερικάνικη Επανάσταση θέμα ελέγχου χρήματος και κυριαρχίας των τραπεζών

O Μπένζαμιν Φράνκλιν έγραφε ότι οι ίδιοι οι άποικοι θα μπορούσαν να είχαν δημιουργήσει οι ίδιοι τον φόρο στο τσάϊ, αν δεν υπήρχε η ανεργία, που προκάλεσαν οι τραπεζίτες. Οι Πατέρες του Αμερικάνικου Έθνους δεν ξέχασαν την καταστροφική δύναμη των τραπεζιτών. Έτσι πρόσθεσαν ένα άρθρο  στην Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας όπου δηλωνόταν ότι είναι το Κογκρέσο που πρέπει να τυπώνει το νόμισμα και να καθορίζει την αξία του. Όμως ο Αλεξάντερ Χάμιλτον, υποτακτικός των τραπεζικών  κύκλων έπεισε τον Τζωρτζ Ουάσινκτον για την δημιουργία μίας Ομοσπονδιακής Τράπεζας, ιδιωτικών συμφερόντων. Έτσι η  ανεξάρτητη πλέον Αμερική θα βρισκόταν ξανά υπό τον έλεγχο του ιδιωτικού τραπεζιτικού συστήματος. Ο Αβραάμ Λίνκολν θα τύπωνε τα δικά του Greenbacks ως μορφή αντίστασης σε αυτήν την τυραννία, αλλά δολοφονήθηκε πριν μπορέσει να πολεμήσει την δύναμη των τραπεζιτών.  

Ο Λίνγκολν προσπάθησε μέσω των “Γκρήμπακς” την κυριαρχία των τραπεζιτών αλλά δολοφονήθηκε

Ο ποιητής των Cantos θεωρούσε τα οικονομικά προγράμματα της Εθνικιστικής Ιταλίας και  Γερμανίας ως τις καλύτερες εκφράσεις της Κοινωνικής Πίστωσης, και κατά συνέπεια του πνεύματος της Αμερικανικής Επαναστάσεως. Ενώ έβλεπε παράλληλες πορείες ανάμεσα την τραπεζιτική μεταρρύθμιση του Μουσσολίνι και το οικονομικό σύστημα που αναζητούσαν ο Τζέφερσον και ο Τζάκσον. Ένα σύστημα, όπου σύμφωνα με το σύνταγμα η κυβέρνηση είχε το προνόμιο να δημιουργεί πίστωση και να τυπώνει δικό του νόμισμα.  Απέτρεπε έτσι την τοκογλυφία και την κυριαρχία των τραπεζιτών.

Τα κόμματα της Κοινωνικής Πίστωσης ανήκαν στην Λαίκή Δεξιά και ήταν ιδιαίτερα πετυχημένα στα 70s

Αυτή η κυριαρχία νομιμοποιήθηκε το 1913 με ένα νόμο που σύμφωνα με αυτόν η εκτύπωση του χρήματος περνούσε στα χέρια της Ομοσπονδιακής Τράπεζας, που μόνο ομοσπονδιακή δεν ήταν, αλλά ιδιωτικών συμφερόντων. Αυτή η απόφαση μετέτρεπε τον εκάστοτε διευθυντή της Ομοσπονδιακής Τράπεζας, όπως πρόσφατα ο Γκρήνσπαν, σε πραγματικό πρόεδρο της χώρας. Ενώ η απληστία και τοκογλυφία των τραπεζιτών της Γουώλ Στρητ ήταν που οδήγησε την υπόθεση των στεγαστικών δανείων σε παγκόσμια κρίση.

Στην Ελλάδα, όπου τα μισά νοικοκυριά είναι χρεωμένα στις τράπεζες, μήπως η οικονομική λύση που θα έπρεπε να αναζητήσουμε είναι τελικά η Κοινωνική Πίστωση του Έζρα  Πάουντ και του Μέητζορ Ντάγκλας;   

Μοιραστείτε