ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΑΡΘΡΑ

Δεν βρέθηκαν άρθρα

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Ακολουθήστε μας:
10 February, 2025
ΚεντρικήΙΣΤΟΡΙΑ - ΙΔΕΕΣ - ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣΛoγική, παράδοση και πολιτική στο έργο του εγγλέζου φιλοσόφου Μάικλ Όουκσοτ. Μέρος Β!

Λoγική, παράδοση και πολιτική στο έργο του εγγλέζου φιλοσόφου Μάικλ Όουκσοτ. Μέρος Β!

Συνεχίζουμε με το δεύτερο μέρος του άρθρου (το πρωτο μέρος εδώ) για τον πολιτικό θεωρητικό και φιλόσοφο Μάικλ Όουκσοτ (1900- 1990) , ένα μεγάλο στοχαστή του μεταπολεμικού κόσμου, που στην Ελλάδα μπορεί να μην είναι τόσο γνωστός, αλλά που η Daily Telegram στον επικήδειο της  αποκάλεσε  ως τον “ μεγαλύτερο πολιτικό φιλόσοφο της Αγγλο-σαξωνικής παράδοσης από την εποχή του Μίλλ η ακόμα του Έντμουντ Μπερκ” (Άβαλον των Τεχνών).   

Κείμενο τῆς Μαρίας Κορνάρου* 

Βλέπουμε λοιπὸν ὅτι ἡ ἴδια ἡ ὕπαρξη καὶ ἡ διαιώνιση τοῦ ὀρθολογιστικοῦ τρόπου σκέψης ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὴν ὕπαρξη ἐρωτήσεων καὶ ἀπαντήσεων, προβλημάτων καὶ λύσεων. Χωρὶς αὐτὰ δὲν ὑπάρχει τίποτα νὰ ἀναλυθεῖ, τίποτε νὰ ἐξηγηθεῖ καὶ νὰ μεταρρυθμιστεῖ. Οἱ μέρες μας στὸν κόσμο εἶναι ἄδειες καὶ μακρόσυρτες, διότι ἔχουμε ἐντωμεταξὺ ἀπαγορεύσει στὸν ἐαυτό μας νὰ ἐκτιμήσει τὴν πρακτική, καὶ δὲν ἔχουμε πλέον τίποτε νὰ σκεφτοῦμε…

Ὑπὸ αὐτὲς τὶς συνθῆκες, τὸ πιὸ εὔκολο γιὰ τὸν πεισματωμένο ὁρθολογιστὴ εἶναι νὰ φροντίσει νὰ ὑπάρχουν προβλήματα, ὥστε καὶ αὐτὸς νὰ συνεχίσει νὰ ὑπάρχει, καὶ νὰ μὴν ἀναγκαστεῖ νὰ ἐγκαταλείψει τὴν ὀρθολογιστικὴ του περιπέτεια. Καὶ προβλήματα εἶναι πραγματικὰ εὔκολο νὰ βρεῖ κανείς, δυσλειτουργίες ὑπάρχουν πλῆθος, ἐλλείψεις ποὺ εἶναι ἀδύνατον νὰ ἀναπληρωθοῦν, καὶ ὁ ὀρθολογιστὴς ὁλοένα δουλεύει σὲ αὐτὰ καὶ ἀπὸ τὴν ἐπιτυχία του θεωρεῖ ὄτι προόδευσε καὶ παίρνει κουράγιο γιὰ τὰ νέα προβλήματα. Δὲ συνειδητοποιεῖ βεβαίως ὅτι εἶναι ὁ ἴδιος τὸ πρόβλημα, ἡ βδέλλα ποὺ ρουφᾶ ἀπὸ τὴν κοινωνία τὴ ζωτικότητα καὶ ἀπ’τὴν ὕπαρξη τὴ χαρά.

Ὁ ὀρθολογισμὸς προτείνει μία ἠθικὴ στάση τοῦ αὐτοδίδακτου, ποὺ καθοδηγείται ἀπὸ τὸν ἐαυτό του καὶ τὴ λογικὴ καὶ μόνον. Πρόκειται γιὰ μιὰ ἠθικὴ ποὺ παλαιότερα, ἀκόμη καὶ στὴν εἰδωλολατρικὴ ἀρχαιότητα, τὴν ἀποκαλούσαν εἰδωλολατρία, ἔπαρση. Τὸ χειρότερο εἶναι, πῶς ὁ ὀρθολογιστὴς ἔχει πλέον πείσει καὶ ὅλους τοὺς ἄλλους νὰ σκέφονται σὰν αὐτόν. Ὄχι ἀκριβῶς πείσει: τοὺς ἔχει ἐκπαιδεύσει.

Boλταίρος και Ντιντερώ

Ὁ ἐνθουσιασμὸς τοῦ ὀρθολογιστὴ μὲ τὴν ἐκπαίδευση, ποὺ φτάνει σὲ ἐπίπεδα μανίας, ἦταν ἀνέκαθεν διακριτικὸ χαρακτηριστικό του. Δὲν περιορίζεται ὅμως στὸ ἴδιο τὸ γεγονὸς τῆς ἐκπαιδεύσεως, τὸ ὁποῖο ἔχει πλέον γίνει καθολικὰ ἀποδεκτὸ ὡς ἀπαραίτητο καὶ ὑποχρεωτικὸ γιὰ κάθε ἄτομο.

Πρόκειται καὶ γιὰ ἕναν συγκεκριμένο τρόπο ἐκπαιδεύσεως, ὁ ὁποῖος ἀποσκοπεῖ στὴν ἐκκαθάριση τοῦ νοὸς ἀπὸ κάθε τὶ τὸ προηγούμενο, κάθε τὶ τὸ ἀποκτηθὲν δι’ἄλλου τρόπου, ὥστε νὰ καταστεῖ αὐτὸς δεκτικὸς τῶν λύσεων καὶ τῶν πορισμάτων τῆς λογικῆς μεθόδου. Ἡ ἐκπαίδευση τοῦ ὁρθολογιστὴ εἶναι οὐσιαστικὰ ἕνας ἀναπρογραμματισμός, καθὼς ἐπιδιώκει νὰ ἐμφυτεύσει ἕναν τρόπο τοῦ σκέπτεσθαι καὶ νὰ ἀποκλείσει τοὺς ἄλλους, ἤδη ἀπὸ τὴν πολὺ μικρὴ ἡλικία.

Ἔτσι, ὅπως προειδοποιεῖ – ἴσως πολὺ ἀργὰ – ὁ Ὄουκσοτ, ὁ ὀρθολογισμὸς δὲ χρειάζεται παρὰ λίγες δεκαετίες κυριαρχίας στὴν πνευματικὴ ζωὴ ἑνὸς τόπου γιὰ νὰ κυριαρχήσει πλήρως καὶ νὰ ἐξαλείψει κάθε μελλοντικὴ πιθαντότητα ἀντιστάσεως. Αὐτὸ ἔχει συμβεῖ καὶ στὶς σύγχρονες Δυτικὲς κοινωνίες, στὶς ὁποῖες σήμερα κυριαρχοῦν «ὁρθολογιστὲς πολιτικοί, ποὺ κηρύττουν μία ἰδεολογία ἀνιδιοτέλειας καὶ κοινωνικῆς προσφορᾶς στὸν ἴδιο λαὸ ποὺ αὐτοὶ καὶ οἱ προκάτοχοί τους ἔχουν προσπαθήσει μὲ κάθε τρόπο νὰ τοῦ καταστρέψουν τὴν μόνη ζωντανὴ ρίζα ἠθικῆς διαγωγῆς, καὶ ἀντίπαλοί τους εἶναι μιὰ ἄλλη ὁμάδα πολιτικῶν ποὺ προσπαθοῦν νὰ μᾶς μεταπείσουν ἀπὸ τὸν ὀρθολογισμὸ καὶ νὰ μᾶς ἐμπνεύσουν μὲ ἕναν φρέσκο ἐξορθολογισμὸ τῆς πολιτικής μας παράδοσης.» (Rationalism in Politics, Methuen & Co 1962, p. 36)

“O Oρθολογισμός στην Πολιτική” του Μάικλ Όουκσοτ

Τὸ αἴτημα γιὰ ἕνα καθαρὸ μυαλό, δηλαδὴ ἕνα μυαλὸ ἀπαλλαγμένο ἀπὸ προκαταλήψεις καὶ προσωπικὰ συμπεράσματα, εἶναι ἄμεσα συνδεδεμένο μὲ τὸ αἴτημα γιὰ «περισσότερη λογική». Ὅπως ἀναφέρθηκε προηγουμένως, ὁ ὀρθολογισμὸς κουτσαίνει, γιατὶ πατᾶ σὲ μία μόνο ἀπὸ τὶς μορφὲς γνώσεως, καὶ χρειάζεται τὴν ἀδιαλλαξία γιὰ νὰ ἰσορροπήσει. Δὲν μπορεῖ, λοιπόν, νὰ συνυπάρξει μὲ κάποιον ἀντίθετο τρόπο δράσης, εἰδικὰ μὲ κάποιον τρόπο ποὺ δὲ βασίζεται στὸ «ἀνώτερο» στοιχεῖο τῆς λογικῆς. Τὸ ἄδειασμα αὐτό, ποὺ ἀπαιτεῖ ὁ νοὺς νὰ ἀποκτήσει μία ψευδαίσθηση παγκοσμιότητας, μία ἀποκόλληση ἀπὸ τὸ περιστασιακό καὶ μία παράδοση στὸ λογικό, τὸ ὀρθὸν καὶ ἀληθὲς ποὺ θὰ τοῦ ἀποκαλυφθεῖ, ἀπηχεῖ γιὰ τὸν Ὄουκσοτ μαγικὲς ἀντιλήψεις.

Πράγματι, ὁ νοῦς μετατρέπεται ἔτσι σὲ ἐργαλεῖο τὸ ὁποῖο «συντονίζεται» μὲ κάτι τὸ ὑψηλὸ καὶ τὸ ἀπρόσιτο στοὺς ἀμύητους. Τὸ κυριότερο, ὅμως, εἶναι ὅτι τὸ «ἄδειο μυαλὸ» ἀποστασιοποιεῖται ἀπὸ τὸ ἐγὼ καὶ μετατρέπεται σὲ ἕνα ἐργαλεῖο ποὺ μπορεῖ νὰ ἐξυπηρετήσει τὶς ἐπιθυμίες, ἐὰν μόνο καταφέρει νὰ ρυθμιστεῖ σωστά.

Ὁ ὀρθολογισμὸς καταλήγει ἔτσι νὰ διδάσκει ὅτι ἡ δύναμη βρίσκεται μέσα μας, συγκεκριμένα στὴ λογική μας, τὴν ὁποία καὶ πρέπει νὰ ἀφυπνίσουμε καὶ νὰ τὴν ἀφήσουμε νὰ μᾶς καθοδηγήσει. Τότε θὰ ἐλευθερωθοῦμε ἀπὸ κοινωνικὲς ἀντιλήψεις, ἀπὸ προσωπικὲς συμπάθειες, ἀπὸ μαθήματα ζωῆς, καὶ θὰ δοῦμε τὸν κόσμο στὴν πραγματική του μορφή, ἀκολουθώντας τὶς αἰχμηρὲς γωνίες τῆς λογικῆς ποὺ πλαισιώνει πλέον ἀνεπανόρθωτα τὴ σκέψη μας. Ὅπως οἱ μαγικὲς ἀντιλήψεις, ἔτσι καὶ ὁ ὀρθολογισμὸς γίνεται ἔτσι φυλακὴ τοῦ νοός.

Oυίλλιαμ Μπλέηκ : “Νιούτον”

Στὸ πολιτικὸ πεδίο, ὁ ἄνθρωπος ποὺ θέτει ὁ Ὄουκσοτ ὡς ὑγιὲς πρότυπο, δηλαδὴ ὁ ἄνθρωπος τῆς παράδοσης καὶ ὄχι τῆς λογικῆς, εἶναι ἕνας ἄνθρωπος συντηρητικός. Στὴν ἰδανικὴ κοινωνία, κυριαρχεῖ ἡ παράδοση, ἡ ὁποία τοποθετεῖ τὴ δύναμη στὰ χέρια τῶν ἀνθρώπων, οἱ ὁποίοι μόνοι ρυθμίζουν καὶ κατανοοῦν τὴ ζωή τους, γιατὶ ἡ ρύθμιση καὶ ἡ κατανόηση εἶναι προϊόντα τῆς ἴδια τῆς ζωῆς. Στὴν ὀρθολογιστικὴ κοινωνία, οἱ ἄνθρωποι εἶναι ἐξαρτημένοι ἀπὸ τοὺς διδασκάλους, ἀπὸ τοὺς φωτισμένους, ἀπὸ τοὺς κατέχοντες τὴν μέθοδο, καὶ σὲ περιόδους κρίσεως δὲν ἔχουν παρὰ νὰ ἀπρακτήσουν καὶ νὰ στραφοῦν ἀπελπισμένοι πρὸς τοὺς σωτῆρες τους.

Ἐκεῖ λοιπὸν δὲν ὑπάρχει ἐλευθερία. Ἀπὸ αὐτὴ τὴν ἀμυδρὴ εἰκόνα γιὰ τὴν ἐλευθερία παίρνουν σιγὰ – σιγὰ τὸ σχήμα τους τὰ χαρακτηριστικὰ γνωρίσματα κάθε συντηρητικῆς ἀλλὰ καὶ φιλελεύθερης πολιτικῆς θεωρίας γιὰ ἕνα περιορισμένο κράτος, γιὰ τὴν ἀτομικὴ ἰδιοκτησία, τὴν ἐλεύθερη ἀγορά, τὴν ἐλευθερία τοῦ συνέρχεσθαι καὶ τοῦ συνεταιρίζεσθαι, ἐν ὁλίγοις γιὰ ὅλες τὶς συνθῆκες ποὺ ἐπιτρέπουν σὲ ἕνα λαὸ νὰ εἶναι ἐλεύθερος καὶ ὄχι ἐξαρτημένος ἀπὸ τοὺς ἐξουσιαστές τους, καὶ συνάμα τοῦ καλλιεργοῦν κι αὐτὴ τὴν ἐπιθυμία καὶ τὴ διάθεση νὰ μὴν εἶναι ἐξαρτημένος ἀπ’αὐτούς. Ὅλες οἱ ἐλευθερίες αὐτὲς δὲν πηγάζουν ἀπὸ τὴν ἀνθρώπινη φύση καὶ ἔτσι δὲν ἀποτελοῦν ἐγγυήσεις τῶν φυσικῶν δικαιωμάτων, ἀλλὰ θεσμοθετοῦνται ἀκριβῶς γιὰ νὰ καλλιεργήσουν τὴν ἐλευθερία ποὺ εἶναι ἕνας καλύτερος τρόπος πολιτικῆς ζωῆς ἀπὸ τὴν ἀπολυταρχία.

Ἐκεῖ ποὺ διαφοροποιεῖται ὁ Ὄουκσοτ ἀπὸ τὴ φιλελεύθερη πολιτικὴ θεωρία καὶ στρέφεται πρὸς τὴν συντηρητικὴ εἶναι στὴ χρήση καὶ τὸ στόχο τῆς πολιτικῆς. Δὲν εἶναι ἡ ἐπίτευξη ἑνὸς ἰδανικοῦ, δὲν εἶναι ἡ πλήρωση τοῦ φυσικοῦ δικαίου, δὲν εἶναι ἡ προστασία τῶν ἀτομικῶν δικαιωμάτων, δὲν εἶναι ἡ ἄντληση ἀπὸ τὴν ἀστείρευτη πηγὴ δυνάμεως ποὺ εἶναι τὸ σύγχρονο κράτος γιὰ τὴν ἐπιβολὴ τοῦ καλοῦ καὶ τῆς εἰρήνης στὴ γή. Καὶ βεβαίως δὲν εἶναι. Διότι ὅλες αὐτὲς οἱ αἰτήσεις εἶναι αἰτήσεις ἑνὸς ὀρθολογιστή, ὁ ὁποῖος ἐντόπισε ἕνα μεγάλο πρόβλημα ποὺ λέγεται ἀνθρώπινη κατάσταση, καὶ κοιτᾶ στὴν πολιτικὴ ὡς λύση στὸ μεγάλο αὐτὸ καὶ ἐξαιρετικὰ ἐνδιαφέρον πρόβλημα.

Ἀπὸ τὴν ὀρθολογιστικὴ ὄρεξη γεννᾶται κάθε εἴδους κοινωνικὴ μηχανικὴ ποὺ ἔχει ταλανίσει τὸν πλανήτη ἀπὸ τὸν 20ο αἰώνα ἕως σήμερα. Ὁ στόχος τῆς πολιτικῆς εἶναι ἡ ρύθμιση τῆς ζωῆς, καὶ τίποτε περισσότερο ἀπὸ αὐτό. Αὐτὴ εἶναι ἡ πολιτικὴ τῆς παραδοσιακῆς κοινωνίας, ἠ ὁποία δὲν γνωρίζει παρὰ τὴ ζωὴ ποὺ ζεῖ, τὶς συνήθειες καὶ τὶς ἀνάγκες ποὺ ἔχει, τοὺς ἐχθροὺς ποὺ τὴν ἔχουν βλάψει καὶ τοὺς φίλους ποὺ τὴν ἔχουν ἐνισχύσει. Δὲν ἀκολουθεῖ κάποιο μεγαλύτερο ὄραμα γιὰ τὴ συλλογικὴ ζωή της, ποὺ νὰ εἶναι λιγότερο εὔκολο νὰ κατανοηθεῖ ἀπὸ τὶς φυσικὲς ἐπιθυμίες γιᾶ εὐημερία, γιὰ εἰρήνη καὶ γιὰ βελτίωση.

H κοινωνική μηχανική ως ρασιοναλισμός και ως αποδόμηση ταλανισε τον 20ον αιώνα

Ὁ ἄνθρωπος σὲ μία τέτοια κοινωνία δὲ θὰ ἦταν κάτι παραπάνω ἀπὸ μέλος τῆς κοινότητας, ποὺ ἐνδιαφέρει τὸ νόμο ὅταν οἱ πράξεις του βλάπτουν ἢ θέτουν σὲ κίνδυνο τοὺς ἄλλους. Δὲν θὰ ἦταν ἀνυπεράσπιστο ἄτομο ποὺ χρήζει προστασίας, οὔτε ἀλληλέγγυος ποὺ πρέπει νὰ συμβάλλει σὲ κάποια κοινὴ προσπάθεια γιὰ νὰ ἐπιτευχθεῖ κάτι τὸ ἐξωπραγματικὸ καὶ οὔτοπικό. Οἱ θεσμοὶ στὴν κοινωνία αὐτὴ ἀναπτύσσονται μέσα ἀπὸ τὴν ἐμπειρία τοῦ χρόνου ποὺ περνᾶ, κατὰ τὸν ὁποῖο αὐτὰ ποὺ βλάπτουν ἀπαγορεύονται καὶ αὐτὰ ποὺ ὠφελοῦν ὁλοένα ρυθμίζονται γιὰ νὰ γίνουν καλύτερα.

Ἀκόμη καὶ μία κρατικὴ θρησκεία θὰ ἦταν ἀποδεκτὴ στὴν κοινωνία τῆς παράδοσης ὡς μέσο ποὺ διατηρεῖ τὴν κοινωνικὴ εἰρήνη. Τὸ κράτος θὰ ἦταν αὐστηρὰ ρυθμιστικό, ποτὲ πρωταγωνιστής, ποτὲ κοινωνικὸς παράγοντας, ἀλλὰ πάντοτε διοικητὴς καὶ θεματοφύλακας τῆς ἀσφάλειας ποὺ ἐπιτρέπει στὴν κοινωνία νὰ ἐπιβιώσει. Ὁ δημόσιος διάλογος δὲν κατευθύνεται οὔτε περιορίζεται, ἡ κοινωνικὴ ζωὴ δὲν κατακλύζεται ἀπὸ καμία τάση, καμία ἠθικὴ ἢ ἰδεολογικὴ προτεραιότητα. Τὸ μόνο ποὺ ζητοῦν οἱ πολίτες αὐτοῦ τοῦ κράτους εἶναι ὁ καθένας νὰ κάνει ὅ,τι κάνει χωρὶς νὰ γίνεται φασαρία.

Φυσικὴ ἀπόρροια αὐτῆς τῆς πολιτικῆς ζωῆς εἶναι μία ἀρνητικὴ στάση πρὸς τὴν ἀλλαγή, ἡ ὁποία ἐκδηλώνεται ὡς προσήλωση στοὺς κανόνες καὶ τὶς παραδοχὲς τοῦ πολιτικοῦ πολιτισμοῦ ὅπως εἶναι τώρα, καὶ σὲ μία δυσπιστία πρὸς τὰ ὀράματα ποὺ θέλουν νὰ βάλουν στὴ θέση του μία νέα καὶ καλύτερη ἐκδοχή.

Σὲ μία συντηρητικὴ πολιτικὴ ζωή, ἐκεῖνος ποὺ προτείνει τὴν μεταρρύθμιση φέρει τὸ βάρος ἀπόδειξης ὅτι τὰ πράγματα πρέπει νὰ ἀλλάξουν, γιατὶ τὸ αὐτονόητο εἶναι ὅτι θὰ πρέπει νὰ συνεχίσουν νὰ εἶναι ὅπως εἶναι. Άλλωστε, ἡ προτεινόμενη μεταρρύθμιση συνήθως θὰ προέρχεται ἀπὸ κάποιο στόχο ποὺ ἔχουμε συλλάβει καὶ θέλουμε νὰ πετύχουμε, ἀπὸ κάποια συνήθεια ποὺ θέλουμε νὰ ἀντικαταστήσουμε μὲ μία ἄλλη, ἀπὸ κάτι ποὺ μᾶς φαίνεται καλύτερο ἀπὸ αὐτὸ ποὺ ἔχουμε τώρα.

Ὁ συντηρητικὸς ποτὲ δὲν θὰ θεωροῦσε ὅτι κάτι ἐντελῶς ἄγνωστο καὶ ἐξωπραγματικὸ εἶναι καλύτερο ἀπὸ αὐτὸ ποὺ γνωρίζει καὶ ἔχει, γι’αὐτὸ καὶ εἶναι δύσπιστος πρὸς αὐτὴ τὴν μεταρρύθμιση. Ἡ ἄρνηση τῆς ἀλλαγῆς ὅμως δὲν εἶναι ἀπόλυτη, γιατὶ ὁ συντηρητικὸς δὲν ἔχει αὐτοκαταστροφικὲς ἢ οὐτοπικὲς τάσεις. Δὲν ἔχει τὴν ψευδαίσθηση ὅτι βιώνουμε ἕνα ἀέναο παρόν, ἔτσι δὲν καταβάλλει τὴν προσπάθεια γιὰ νὰ τὸ διατηρήσει ἀπαράλλαχτο. Ὅμως ἀντιστέκεται στὴν ἀλλαγή, κι ὅταν τὴ δέχεται, τὴ δέχεται γιατὶ εἶναι ἀλλαγὴ ἀπαραίτητη γιὰ τὴν ἐπιβίωση. Μὲ ἄλλα λόγια, ὁ πιστεύει στὴ βελτίωση, ἀλλὰ δὲν πιστεύει στὴν μεταρρύθμιση, τὴν ἀνακαίνιση. Τὸ ἀντίθετό του εἶναι ὁ ριζοσπαστικός.

Ὁ συντηρητικὸς ἀλλάζει αὐτὸ ποὺ χρειάζεται, γιὰ νὰ διατηρήσει αὐτὸ ποὺ ἔχει. Αὐτὴ ἡ ἀντίσταση βέβαια γίνεται ἀπτὴ στὸν χῶρο τῆς ἐκπεφρασμένης ἐπιλογῆς, δηλαδὴ τῆς πολιτικῆς καὶ τῆς νομοθεσίας. Ὅπως προανεφέρθη, ἡ παράδοση ἀλλάζει συνεχῶς καὶ χωρὶς κανεὶς νὰ γνωρίζει πρὸς τὰ ποὺ πηγαίνει ἢ νὰ τὴν ἀλλάζει ἐπίτηδες, προσαρμοζόμενη στὶς τωρινὲς ἀνάγκες. Ἀντιθέτως ἡ πολιτικὴ ἐπιλογὴ συνεπάγεται μία ἐσκεμμένη κατεύθυνση, γι’αὐτὸ καὶ προβάλλεται ἀντίσταση ὅταν αὐτὴ θέλει νὰ ἀλλάξει τὸ στάτους κβό, χωρὶς σοβαρὸ λόγο.

Όπως ο Ράσελ Κέρκ, έτσι και ο Όουκσοτ θεωρούσε τoν συνδυασμό μονιμότητας και αλλαγής αναγκαίο για τον συντηρητικό κόσμο Images by Florian Olivo and Dave Herring

Ἀντιστέκομαι στὴν ἀλλαγὴ σημαίνει προστατεύω τὴν ταυτότητά μου. Δὲν ξεχνῶ αὐτὸ ποὺ εἶμαι. Διότι αὐτὸ ποὺ εἶμαι ἐκφράζεται σὲ αὐτὰ ποὺ κάνω, σὲ αὐτὰ ποὺ κάνει ἡ κοινότητά μου, στοὺς κοινούς μας στόχους καὶ τὶ κοινό μας παρελθόν. Αυτὸ ποὺ εἶμαι καθορίζεται ἀπὸ τὴν παράδοση, ὅπως τὸ εἶναι τοῦ ὁρθολογιστὴ καθορίζεται ἀπὸ τὴν λογική. Γιὰ τοῦτο τὸ λόγο δὲ θέλω νὰ ἀλλάξω τὰ πράγματα μόνος μου. Τ’ἀφήνω νὰ τ’ἀλλάξει ὁ χρόνος, τ’ἀφήνω νὰ τὰ πλάσουν τὰ ἐκατομμύρια χέρια τῶν γενεῶν τῶν ἀνθρώπων ποὺ περνοῦν, κι ἀκουμποῦν, καὶ ὀνειρεύονται. Εἶμαι κι ἐγὼ ἕνας ἀπ’αὐτούς, καὶ προστατεύω τὸ κοινὸ ἐργο ποὺ ὀνομάσαμε ζωή μας, τὸ κοινὸ ἔργο ποὺ ἔχτισε τὸ ἑμεῖς ποὺ ὅλοι κουβαλᾶμε στὶς πλάτες μας ἀπ’ὅταν γεννηθήκαμε.

 

*Η Μαρία Κορνάρου είναι φοιτήτρια της Νομικής και αρθρογραφεί τακτικά στην “Εστία”  

Μοιραστείτε