Με τα ταμπούρλα πολέμου να ακούγονται στην Ουκρανία, εμείς παρόλο που δεν είμαστε πολιτικό περιοδικό, θυμούμαστε τι είχε πει για αυτό το θέμα δεκαετίες πριν μια μεγάλη μορφή της Ρωσσίας: ο Αλεξάντερ Σολζενίτσυν. Μεταφράζουμε δε ένα άρθρο που είχε γράψει ο βιογράφος του και μελετητής του Τζόσεφ Πηρς. Το κείμενο του Πηρς είχε γραφεί το 2014 για την τότε Ουκρανική Κρίση, αλλά πιστεύουμε ότι ταιριάζει και στο σήμερα (Άβαλον των Τεχνών)
του Τζόσεφ Πηρς, βιογράφου και μελετητή του Αλεξάντερ Σολζενίτσυν
Ο Aλεξάντερ Σολζενίτσυν ήταν πολλά πράγματα: Ένας γενναίος υπερασπιστής της ελευθερίας την εποχή του ολοκληρωτισμού, ένας ατρόμητος επικριτής του κομμουνισμού, ένας άφοβος επικριτής της σύγχρονης ηδονιστικής Δύσης, ένας μεγάλος ιστορικός, ένας σημαντικός μυθιστορηματογράφος, ένας Νομπελίστας και τέλος ένας προφήτης.
Σχετικά με αυτό το τελευταίο, ο Σολζενίτσυν είχε προφητέψει, στο αποκορύφωμα της δύναμης της Σοβιετικής Ένωσης, ότι ο ίδιος θα επιζούσε ενώ η ΕΣΣΔ θα είχε πεθάνει και θα επέστρεφε στην πατρίδα του την Ρωσία μετά από την διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης. Όπως συμβαίνει συχνά με τους προφήτες, δεν τον πήρανε στα σοβαρά. Όλοι οι “ειδικοί” υπέθεταν ότι η Σοβιετική Ένωση θα υπήρχε για πάντα και θα ήταν μέρος του παγκόσμιου γεωπολιτικού τοπίου για όλο το προβλέψιμο μέλλον. Και όπως επιβεβαίωσε η ιστορία, ο προφήτης είχε δίκιο και οι “ειδικοί” είχαν λάθος
Eίναι ξεκάθαρο ότι ο Σολζενίτσυν αξίζει να τον πάρεις στα σοβαρά. Πουθενά δεν είναι αυτό πιο προφανές από την αξιόλογη πρόβλεψη του για την παρούσα κρίση στην Ουκρανία.
Ήδη από το 1968, κατά την διάρκεια της συγγραφής αυτού που αργότερα εκδόθηκε ως “Αρχιπέλαγος Γκουλάγκ”, έγραφε για τους φόβους του σχετικά με μια μελλοντική σύγκρουση ανάμεσα σε Ρωσσία και Ουκρανία : “Με προκαλεί πόνο να το γράφω αυτό, καθώς η Ουκρανία και η Ρωσία είναι ανάμεικτες στο αίμα μου, στην καρδιά μου και στις σκέψεις μου. Όμως έχοντας επί μακρόν εμπειρία φιλίας με Ουκρανούς στα στρατόπεδα συγκεντρώσεως με έχουν δείξει πόσο οδυνηρή μνησικακία έχουν μέσα τους. Η γενιά μας δεν θα αποφύγει να πληρώσει το αντίτιμο για τα λάθη των πατεράδων μας.”
Προβλέποντας την άνοδο του εθνικισμού και τις εδαφικές διεκδικήσεις του, ο Σολζενίτσυν θρηνούσε για το γεγονός ότι ήταν πιο εύκολο να πατήσει κανείς με δύναμη το το πόδι του στο χώμα και να φωνάξει “Αυτό είναι δικό μου” παρά να αναζητήσει κατανόηση και συνύπαρξη με τον άλλο:
“Όσο και να προκαλεί έκπληξη, η πρόβλεψη του Μαρξισμού ότι ο εθνικισμός ξεφτίζει αποδείχθηκε ψέμμα. Το αντίθετο, σε μια εποχή πυρηνικής έρευνα και κυβερνητικής, για κάποιον λόγο αυτός έχει ανθίσει. Και έρχεται ο καιρός για εμάς, μας αρέσει είτε όχι να ξεπληρώσουμε όλα τα γραμμάτια αυτοδιάθεσης και ανεξαρτησίας και καλύτερα να το κάνουμε εμείς οι ίδιοι παρά να περιμένουμε να τιμωρηθούμε αυστηρά, να ριχθούμε σε ποτάμι η να αποκεφαλισθούμε. Πρέπει να αποδείξουμε ότι είμαστε μεγάλο έθνος όχι εξαιτίας της απεραντοσύνης των εδαφών μας η του αριθμού των ανθρώπων που είναι στην φροντίδα μας, αλλά εξαιτίας του μεγαλείου των πράξεων μας”.
Η Ρωσσία θα έπρεπε να είναι ευχαριστημένη με “το να εκχιονίζει αυτό που θα μας μείνει μετά από όταν όσες χώρες δεν θα θέλουν να μείνουν με έμάς, αποσκιρτήσουν”. Στην περίπτωση της Ουκρανίας, ο Σολζενίτσυν προέβλεψε ότι “τα πράγματα θα γίνουν υπερβολικά επώδυνα” Παρόλα αυτά ήταν αναγκαίο για τους Ρώσσους “να κατανοήσουν τον βαθμό έντασης” που νοιώθουν οι Ουκρανοί.
Με τον συνήθως οξύνου τρόπο που αντιλαμβανόταν την ιστορία, ο Σολζενίτσυν θρήνησε για το γεγονός ότι αποδείχθηκε αδύνατο όλους αυτούς τους αιώνες να λυθούν οι διαφορές ανάμεσα στους Ρώσσους και τους Ουκρανούς, κάνοντας αναγκαίο για τους Ρώσσους “να κάνουν λογικές αποφάσεις”: “Πρέπει να τους παραδώσουμε την λήψη αποφάσεων: σε φεντεραλιστές η αυτονομιστές, όποιος από αυτούς κερδίσει. Να μην τους την παραδώσουμε θα είναι τρελλό και απάνθρωπο. Όσο περισσότερο επιεικείς, υπομονετικοί και λογικοί είμαστε τώρα, τόσο περισσότερο ελπίδα έχουμε να αποκαταστήσουμε την ενότητα στο μέλλον. ”
Η μεγαλύτερη δυσκολία προήλθε από το εθνολογικό ανακάτεμα στην ίδια την Ουκρανία στην οποία σε διαφορετικές περιοχές της χώρας, υπήρχαν διαφορετικές αναλογίες πληθυσμών από αυτούς που θεωρούσαν τους εαυτούς τους Ουκρανούς, από αυτούς που θεωρούσαν τους εαυτούς τους Ρώσσους και αυτούς που δεν θεωρούσαν τους εαυτούς τους τίποτα από όλα αυτά. “Ίσως θα ήταν αναγκαίο να έχουμε δημοψήφισμα σε κάθε περιοχή και μετά να εξασφαλίσουμε προνομιακή και διακριτική μεταχείριση αυτών που θέλουν να φύγουν.”
Για να συμβεί αυτό, η Ουκρανία θα πρέπει να επιδείξει την ίδια συγκράτηση και λογική προς περιοχές στις οποίες κυριαρχούσαν οι Ρώσοι, όπως η Ρωσία χρειάσθηκε να δείξει προς την Ουκρανία ως σύνολο. Αυτό ήταν ειδικά αναγκαίο λόγω της αυθαίρετης φύσης της περιοχής που σχεδιάσθηκε να ανήκει στην Ουκρανία: “Δεν είναι όλο το σύνολο της Ουκρανίας στα τωρινά επίσημα Σοβιετικά σύνορα πραγματικά Ουκρανία. Μερικές περιοχές κλείνουν περισσότερο προς την Ρωσσία. Όσο αφορά την Κριμαία, η απόφαση του Χρουστώφ να την παραδώσει στην Ουκρανία είναι τελείως αυθαίρετη.” Ο τρόπος με τον οποίο οι εθνικά Ουκρανοί συμπεριφερόταν στους εθνικά Ρώσους μέσα σε αυτά τα κυρίως αυθαίρετα σύνορα θα έπρεπε “να λειτουργεί ως τέστ”: “ενώ απαιτούν δικαιοσύνη για τους εαυτούς τους, πόσο δίκαιοι θα είναι οι Ουκρανοί προς τους Ρώσσους των Καρπαθίων;”
Mikhail Metzel / TASS
Πολλά χρόνια αργότερα, τον Απρίλη του 1981, ο Σολζενίτσυν έστειλε ένα γράμμα στο Συνέδριο για τις Ρωσσο-Ουκρανικές σχέσεις στο Τορόντο στο οποίο έγραψε “ το Ρωσσο-Ουκρανικό πρόβλημα είναι ένα από τα σημαντικότερα σύγχρονα ζητήματα και είναι φυσικά κρίσιμης σημασίας για τους λαούς μας”. Το πρόβλημα παροξύνθηκε από “καυτό πάθος και τις τσουρουφλιστές θερμοκρασίες” που ακολούθησαν” και οι οποίες ήταν “ολέθριες”: “Έχω επανειλημμένως δηλώσει και επαναλαμβάνω εδώ και τώρα ότι κανένας δεν μπορεί να κρατηθεί με την βία, κανένας από τους ανταγωνιστές δεν θα πρέπει να προσφύγει σε καταναγκασμό προς την άλλη πλευρά ή προς την δικιά του πλευρά , τους λαούς στο σύνολο τους η οποιαδήποτε μικρή μειονότητα που εγκολπώνει (στα σύνορα της), επειδή η κάθε μειονότητα περιέχει, με την σειρά τους, μια δικιά της μειονότητα.
Ακολουθώντας τις αρχές της επικουρικότητας (σμ: ότι οι πολιτικές αποφάσεις πρέπει να παίρνονται από την μικρότερη η την πιο απομακρυσμένη από το συγκεντρωτικό κέντρο πολιτική μονάδα), η οποία ενέπνεε την πολιτική του σκέψη, ο Σολζενίτσυν επέμενε στα δικαιώματα των τοπικοτήτων να καθορίζουν τα δικά τους πεπρωμένα, ελεύθερες από την εξαναγκαστική βία της ξένης και απομονωμένης κεντρικής κυβερνήσεως, είτε αυτή η κυβέρνηση είναι η Μόσχα είτε είναι το Κίεβο: “Σε όλες τις περιπτώσεις η τοπική άποψη πρέπει να αναγνωρίζεται και να εφαρμόζεται. Με αυτόν τον τρόπο όλα τα ζητήματα μπορούν να λύνονται μόνο από τον τοπικό πληθυσμό ….” Εν τω μεταξύ, η “μανιασμένη μισαλλοδοξία” η οποία εμπνέει τους εξτρεμιστές και στις δύο πλευρές του εθνικού διαχωρισμού θα ήταν μοιραία και για τα δύο κράτη και ωφέλιμη μόνο στους εχθρούς τους”.
Το 1990, στο σημαντικό και πρωτοποριακό βιβλίο του “Ξανακτίζοντας την Ρωσία” (Rebuilding Russia), ο Σολζενίτσυν προφήτευσε τον κίνδυνο που είναι έμφυτος στην εθνική σύνθεση της Ουκρανίας:
Το να αποκόψεις την Ουκρανία σήμερα σημαίνει να κόψεις μια γραμμή μέσα από εκατομμύρια ανθρώπους και τις οικογένειες τους: μόνο σκεφθείτε πόσο ανάμικτος είναι ο πληθυσμός. Υπάρχουν ολόκληρες περιοχές με κυρίαρχο τον Ρώσικο πληθυσμό . Πόσοι άνθρωποι υπάρχουν που βρίσκουν δύσκολο να διαλέξουν σε ποια από τις δύο εθνικότητες ανήκουν, πόσοι άνθρωποι με ανάμικτη καταγωγή και πόσοι μικτοί γάμοι υπάρχουν (και επ’ ευκαιρίας, κανείς μέχρι τώρα τους έχει σκεφτεί ως μιγάδες).
Παρόλο που ο Σολζενίτσυν φοβόταν τις συνέπειες μιας ανεξάρτητης Ουκρανίας, σεβόταν το δικαίωμα των Ουκρανών για αποσκίρτηση, ένα δικαίωμα που σωστά εξάσκησαν, καθώς η Σοβιετική Ένωση άρχισε να διαλύεται. Επαναλαμβάνοντας τις επικουριστικές του αρχές επέμενε για μια ακόμη φορά ότι “μόνο ο τοπικός πληθυσμός… μπορεί να αποφασίσει την τύχη της δικιάς του τοπικότητας, της δικιάς του περιοχής, ενώ κάθε νεομόρφωτη εθνική μειονότητας μέσα σε αυτήν τοπικότητα θα πρέπει να έχει την ίδια μεταχείρηση της μη βίας”.
Σήμερα, σχεδόν έξι χρόνια από τον θάνατο του, η τοποθέτηση του Σολζενίτσυν παραμένει η μόνη λογική και ασφαλής λύση στην Ουκρανική κρίση. Αυτές οι περιοχές της Ανατολικής Ουκρανίας, οι οποίες θέλουν να αποσκιρτήσουν από την δυτική πλευρά της χώρας, όπου είναι κυρίαρχος ο Ουκρανικός πληθυσμός πρέπει επίσης να τους επιτραπεί να το κάνουν. Υπάρχουν ήδη δύο έθνη με την αίσθηση του de facto. Οπότε φαίνεται λογικό ότι αυτή η de facto πραγματικότητα θα πρέπει να τιμηθεί με στάτους de jure. Oποιαδήποτε άλλη λύση προταθεί είναι όχι μόνο άδικη, αλλά θα οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερη αδικία με την μορφή του πολέμου, της τρομοκρατίας και του μίσους. Σε αυτήν την περίπτωση, όσο και σε κάθε τι άλλο, η φωνή του προφήτη θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν.
Ρώσσοι των Καρπαθίων η Ρουθένιοι
Πηγή: theimaginativeconservative.org
O Joseph Pearce (Tζόσεφ Πηρς) είναι ο συγγραφέας πολυάριθμων βιβλίων, τα οποία συμπεριλαμβάνουν τα εξής: The Quest for Shakespeare (Αναζητώντας τον Σαίξπηρ), Tolkien: Man and Myth (Τόλκιν: Ο άνθρωπος και ο μύθος) , The Unmasking of Oscar Wilde (Το ξεσκέπασμα του Όσκαρ Ουάιλντ) , C. S. Lewis and The Catholic Church (Ο Κ. Σ. Λιούις και η Καθολική Εκκλησία), Wisdom and Innocence: A Life of G.K. Chesterton (Σοφία και Αθωότητα : Μια βιογραφία του Γ.Κ. Τσέστερτον), Solzhenitsyn: A Soul in Exile (Σολζενίτσυν: Μια ψυχή στην εξορία), Old Thunder: A Life of Hilaire Belloc (Παλιός κεραυνός: Μια βιογραφία του Ιλαίρ Μπέλοκ) και Small Is Still Beautiful: Economics as Families Mattered (Το μικρό είναι ακόμα όμορφο: Τα οικονομικά σαν να μετρούσαν οι οικογένειες).
