ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΑΡΘΡΑ

Δεν βρέθηκαν άρθρα

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Ακολουθήστε μας:
9 February, 2025
ΚεντρικήΜΕΣΑΙΩΝΙΚΑ & ΝΕΟΜΕΣΑΙΩΝΙΚΑ: ΔΥΣΗ“Η εραλδική δεν αφορά πλέον μόνο την αριστοκρατία ή την ελίτ”. Συνέντευξη του εραλδικού καλλιτέχνη Γιώργου Σχοινά. Μέρος Α!

“Η εραλδική δεν αφορά πλέον μόνο την αριστοκρατία ή την ελίτ”. Συνέντευξη του εραλδικού καλλιτέχνη Γιώργου Σχοινά. Μέρος Α!

Μία από τις τέχνες που εκφράζει το απώτερο παρελθόν, το οποίο λατρεύουμε, είναι η εραλδική, η τέχνη των θυρεών και των οικοσήμων . Θέλοντας να μας λυθούν πολλές απορίες γύρω από αυτήν , στραφήκαμε σε έναν από τους πιο γνωστούς εραλδικούς καλλιτέχνες στην Ελλάδα, τον Γιώργο Σχοινά. Στην συνέντευξη που ακολούθησε μέσω skype,  ο Σχοινάς μας μίλησε για το έργο του, την εραλδική παράδοση στην Ελλάδα.

Συνέντευξη στον Γιώργο Πισσαλίδη 

Γιώργο θα ήθελα να μου πεις κατάρχήν για ένα βιβλίο που κρατούσες περήφανος σε μια πρόσφατη ανάρτηση σου στο προφίλ σου. Τι ακριβώς συνέβη; Έχει συμπεριληφθεί το όνομά σου σε ένα μεγάλο βιβλίο εραλδικής του εξωτερικού;    

Αυτό είναι ένα βιβλίο, το οποίο είναι ο δεύτερος τόμος από τέσσερις, που έχει εκδώσει ο Dr. Bernard Juby.  Ο δόκτωρ Μπέρναρντ Τζούμπυ είναι Άγγλος εραλδιστής από τους πολύ διακεκριμένους.  Είναι ιατρός στο επάγγελμα, συνταξιούχος, και ασχολείται με την εραλδική σε μεγάλο βάθος και για αυτό το λόγο εκδίδει και βιβλία, εκ των οποίων η συγκεκριμένη σειρά αφορά τα βιβλιόσημα, δηλαδή τα ex libris, και είναι η δική του, ας το πούμε έτσι, αναγνώριση, προσφορά σε καλλιτέχνες οι οποίοι σχεδιάζουν εραλδικά ex libris.  

Οπότε εσένα σε έχει συμπεριλάβει με το βιογραφικό σου;  

Ναι, έχει συμπεριλάβει ένα δείγμα εργασίας μου, που είναι ex libris, και έχει ένα βιογραφικό μου.

Να ξεκινήσουμε από τα βασικά. Εραλδικός καλλιτέχνης τι ακριβώς σημαίνει, για κάποιον που δεν ξέρει;

Ο εραλδικός καλλιτέχνης είναι ένας εικαστικός καλλιτέχνης ο οποίος ειδικεύεται στην οικοσημολογία, δηλαδή είναι αυτός ο οποίος υλοποιεί τους θυρεούς.  

Επί τω έργω

Φτιάχνει καινούργιους ή απλώς φτιάχνει παλιούς;  Πώς γίνεται ακριβώς;

Όλους, οποιονδήποτε θυρεό μπορεί να σχεδιάσει ένας εραλδικός καλλιτέχνης, είτε ιστορικό, είτε καινούριο, είτε παλαιότερο. Ο εραλδικός καλλιτέχνης είναι αυτός χωρίς τον οποίο δεν θα μπορούσαμε να βλέπουμε τους θυρεούς, θα ήταν απλά μία κατοχύρωση.  Τους βλέπουμε διότι τους υλοποίησε κάποιος καλλιτέχνης.

Πριν πάμε στην ενασχόλησή σου με την εραλδική, θα ήθελα να μου πεις εάν υπήρξε ποτέ στην Ελλάδα εραλδική;  Δηλαδή εννοώ τα οικόσημα των απογόνων των Συγκλητικών Οίκων του Βυζαντίου ή του Libro d’ Oro,  εμπίπτουν στην εραλδική;  Δηλαδή τι παρελθόν έχει η Ελλάδα σε σχέση με αυτό;  

Στην Ελλάδα υπάρχει εραλδική, ιστορικά υπάρχει μία πολύ μεγάλη παράδοση στον ελλαδικό χώρο.  Ήδη οι Βυζαντινοί, όπως είπες και εσύ, χρησιμοποιούσαν αντίστοιχα εμβλήματα, βέβαια είχαν κάποιες διαφορές σε σχέση με την εραλδική της δυτικής Ευρώπης.

Δηλαδή τι ακριβώς χρησιμοποιούσαν οι Βυζαντινοί και τι οι Δυτικοί;

Πρώτα από όλα διαφέρει η ερμηνεία των θυρεών, διότι το Βυζάντιο δεν είχε φεουδαρχία με την έννοια που υπήρχε στη δυτική Ευρώπη. To  Βυζάντιο συνέχιζε το σύστημα των πατρικίων κατά τα πρότυπα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, οπότε δεν υπήρχε αυτό το σύστημα της ιεραρχημένης ευγένειας που βλέπουμε στη Δύση. Αλλά ξέρουμε πως χρησιμοποιούσαν εμβλήματα και αυτά τα εμβλήματα έχουν κοινά στοιχεία με την εραλδική. Το πιο χαρακτηριστικό, από ό,τι φαίνεται, παρόλο που είναι περιορισμένα τα στοιχεία που έχουμε, είναι η διατήρηση του κανόνα του χρωματισμού.  Ο κανόνας του χρωματισμού και της ευρωπαϊκής εραλδικής συμπίπτει και για τα βυζαντινά εμβλήματα.

Εραλδικό έργο του Γιώργου Σχοινά

Ποιοι ήταν οι κανόνες;  Έχει κανόνες η εραλδική που έπρεπε να ακολουθούνται; Δηλαδή υπάρχει ένα χρώμα που σημαίνει κάτι συγκεκριμένο και το παίρνουν όλοι;  Δηλαδή το γκρίζο σημαίνει αυτό και το πράσινο εκείνο;  

Όχι, δεν έχει σχέση με τη συμβολική ερμηνεία, έχει σχέση με την εφαρμογή. Δηλαδή ένα μεσαιωνικό έμβλημα, τόσο στη Δύση όσο και στην Ανατολή, επειδή χρησιμοποιούτο στη μάχη και έπρεπε να είναι διακριτό από μακριά, να μπορεί να το αναγνωρίσει κάποιος από μακριά μέσα στο πεδίο της μάχης, υπήρχε ο κανόνας του χρωματισμού, ο οποίος λέει ότι το κίτρινο και το άσπρο θεωρούνται σαν μέταλλα, δηλαδή σαν χρυσό και ασημένιο.  Οπότε ο κανόνας του χρωματισμού λέει ότι δεν μπορείς να βάλεις μέταλλο επάνω σε μέταλλο ή χρώμα επάνω σε χρώμα.  

Τι σημαίνει αυτό χονδρικά;  Δηλαδή εάν το πεδίο του θυρεού είναι μαύρο, παραδείγματος χάρη, δεν μπορείς να έχεις ένα μωβ λιοντάρι επάνω..  Αντίστοιχα, εάν είναι το πεδίο άσπρο, δεν μπορείς να έχεις ένα κίτρινο λιοντάρι, πρέπει να έχει κάποιο χρώμα για να φαίνεται.  Αυτή είναι η ουσία.

Οι παλιές οικογένειες που ήταν στο Libro d’ Oro είχαν θυρεούς ή δεν δημιουργήθηκε ποτέ κάτι τέτοιο;

Υπάρχουν πολλοί Έλληνες θυρεοφόροι όπως λες και εσύ στα Libro d’ Oro.  Αυτά βέβαια τα βιβλία, που αποτελούν καταλόγους θυρεών, στην πραγματικότητα δεν είχαν συνεταχθεί όλα από μία επίσημη πηγή, κάποια είναι λευκώματα που έφτιαχναν ιδιώτες κατά τη δική τους προτίμηση.  Αλλά υπήρχαν Έλληνες θυρεοφόροι οι οποίοι είχαν θυρεούς από ενετική πηγή, κυρίως στο χώρο των Επτανήσων και γενικότερα εκεί που υπήρχε παρουσία των Ενετών κατά την ελληνική Αναγέννηση.

Από το Libro d’ Oro όμως και μετά δεν υπήρχαν.  Εντάξει, υπήρχαν οι Βασιλείς αλλά οι αριστοκρατικές οικογένειες δεν είχαν δικούς τους θυρεούς κατά τη διάρκεια του νέου ελληνικού κράτους, ή όχι;

Πολύ σωστά το είπες.  Με τη σύσταση του ελληνικού κράτους και μετέπειτα οι δύο βασιλικές δυναστείες που υπήρξαν ουσιαστικά στην Ελλάδα δεν έφτιαξαν εραλδική, δεν απέδιδαν θυρεούς, διότι περιορίζονταν από το Σύνταγμα της Ελλάδος.  Δηλαδή είχε θεωρηθεί η χρήση εραλδικών εμβλημάτων ως συνώνυμο της ευγένειας, οπότε, από τη στιγμή που περιορίζονταν να μην αποδίδουν τίτλους ευγενείας, δεν μπορούσαν να αποδώσουν και εραλδικά εμβλήματα.  Οπότε αυτά, τα καθαρά ελληνικά, δηλαδή αυτά που προέρχονται από ελληνική πηγή ως αρχή, είναι μόνο της βασιλικής οικογενείας. Υπάρχουν όμως πολλοί Έλληνες θυρεοφόροι οι οποίοι κατέχουν κυρίως από ξένες πηγές.

Ο προσωπικός θυρεός του Μαρκήσιου Μarco de Cortez de Aragon, Έργο του Γιώργου Σχοινά

Όπως;  Δηλαδή υπάρχουν οικογένειες που έχουν μία καταγωγή από την Ενετία ή ή από κάπου αλλού αλλά μένουν στην Ελλάδα, για παράδειγμα από τα Επτάνησα, αυτό εννοούμε;

Όχι βιολογική καταγωγή. Μπορεί να έχει αποδοθεί σε έναν Έλληνα, από μία ξένη αρχή, θυρεός για οποιονδήποτε λόγο, είναι κάτι πολύ συνηθισμένο.

Έχω μια απορία.  Οι ασπίδες στην αρχαία Ελλάδα ήταν ένα είδος εραλδικής;

Κατά την άποψή μου, όχι.  Αυτή ήταν μία πολύ συνηθισμένη παρανόηση.  Η εραλδική ως όρος δεν είναι συνώνυμος με την εμβληματολογία της μάχης ή της ασπίδος, η εραλδική αποτελεί ένα από τα συστήματα εμβληματολογίας ασπίδος που χρησιμοποίησαν οι άνθρωποι ανά την ιστορία.  Υπάρχουν πολλά άλλα συστήματα.  Οπότε τα εμβλήματα που βλέπουμε στις αρχαίες ελληνικές ασπίδες αποτελούν οπωσδήποτε εμβληματολογία της ασπίδος, του πολέμου δηλαδή, δεν αποτελούν όμως εραλδικά εμβλήματα.  Για να μπορέσουμε να πούμε ότι ένα έμβλημα είναι εραλδικό πρέπει να ανταποκρίνεται σε κάποιες αισθητικές και σημειολογικές προϋποθέσεις.  Ήταν μία άλλη εμβληματική του πολέμου, σίγουρα, όχι σημαντικότερη ή λιγότερο σημαντική, εξίσου σημαντική με την εραλδική, με τη δική της λογική και τους δικούς της κανόνες.  Όμως μπορούμε να πούμε πως όλα τα ευρωπαϊκά συστήματα εμβληματολογίας του πολέμου πριν την εμφάνιση της εραλδικής μπορούν να συνοψισθούν στη λεγόμενη προϊστορία της εραλδικής.

Βιογραφική αναφορά για τον Γιώργο Σχοινά στο βιβλίο του διασημου εραλδιστή Dr Bernard Juby “The Splendour of Modern Heraldic Bookplate Artists”.

Εσύ πώς ασχολήθηκες με την εραλδική;

Εμένα μου άρεσαν οι θυρεοί από τότε που ήμουν παιδί, οπουδήποτε έβλεπα τέτοιου είδους εμβλήματα μου άρεσαν αισθητικά και, όπως είναι λογικό, όταν κάτι σου αρέσει, το ψάχνεις ή ενδιαφέρεσαι για αυτό και για αυτό το λόγο μαθαίνεις περί αυτού.  Δεν είναι κάτι που κάποιος μου το εμφύσησε ή κάποιος μου το έμαθε.

Από πότε άρχισες να ασχολείσαι ουσιαστικά;

Πριν από 20 χρόνια περίπου άρχισα να ασχολούμαι με έναν τρόπο πιο συστηματικό.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ 

Μοιραστείτε