του Τηλέμαχου Χορμοβίτη
Όταν πριν από δυο χρόνια σχεδίαζα να ταξιδέψω στο Βουκουρέστι, έψαχνα να βρω ένα μυθιστόρημα που θα με βάλει μέσα στο κλίμα και στην ιστορία της πόλης. Οι περισσότερες ιστοσελίδες μου πρότειναν τη “Βαλκανική Τριλογία” της Αγγλίδας συγγραφέα Olivia Manning, το οποίο τελικά δεν διάβασα γιατί δεν είχε μεταφραστεί στα ελληνικά. Και να που πριν λίγες μέρες, χαζεύοντας τα ράφια της “Πολιτείας”, ανακάλυψα πως το βιβλίο της Μάννινγκ είχε μόλις κυκλοφορήσει στα ελληνικά από τις “Εκδόσεις Μεταίχμιο”. Το αγόρασα και δεν το μετάνιωσα καθόλου.
Αυτό το ογκώδες, εν πολλοίς αυτοβιογραφικό, μυθιστόρημα των 1300 σελίδων αφηγείται την ιστορία του Γκάι και της Χάριετ Πρινγκλ, ενός νιόπαντρου ζευγαριού Άγγλων που φτάνουν στο Βουκουρέστι λίγες εβδομάδες μετά το ξέσπασμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Με το αριστοτεχνικό συγγραφικό της στυλ και μέσα από μια πλειάδα αξέχαστων δεύτερων χαρακτήρων, η Μάννινγκ ζωντανεύει το Παρίσι της Ανατολής (έτσι αποκαλούσαν τότε το Βουκουρέστι) με όλη τη γοητεία και τις αντιθέσεις του : οι ήχοι, οι εικόνες και οι μυρωδιές της πόλης, τα ευρωπαϊκά καφέ και τα πoλυτελή εστιατόρια, τα τεράστια πάρκα, τα αρ νουβω μέγαρα που δίνουν σιγά σιγά την θέση τους σε πολυκατοικίες, οι αναρίθμητοι ζητιάνοι, η αγγλική παροικία, οι Εβραίοι της Ρουμανίας, οι Ναζί που έχουν κατακλύσει την πόλη, οι τραμπούκοι της φασιστικής Σιδηράς Φρουράς, οι κατάσκοποι, οι ξεπεσμένοι ευγενείς.
Όταν οι Γερμανοί εισβάλλουν στο Βουκουρέστι, οι Πρινγκλς το σκάνε στην Αθήνα. Οι ήρωες μας πίνουν τον καφέ τους στο Ζόναρς, κάνουν περιπάτους στο Φάληρο, τρώνε σε ταβέρνες της Ομόνοιας και ταυτόχρονα παρακολουθούμε τον ενθουσιασμό των Αθηναίων για τις νίκες στο ελληνοαλβανικό μέτωπο, την απογοήτευση και τον φόβο τους για τη γερμανική εισβολή (η Μάνινγκ, παρότι δεν φαίνεται να συμπαθεί ιδιαίτερα τους Ρουμάνους, για τους Έλληνες μόνο καλά λόγια έχει να πει στο βιβλίο της).
Γερμανοί στρατιώτες παρελαύνουν στο Βουκουρέστι
Παράλληλα, το βιβλίο αφηγείται και την ιστορία του γάμου του Γκάι και της Χάριετ. Ο Γκάι, όπως και ο πραγματικός σύζυγος της Mάννινγκ, είναι ένας εξωστρεφής κομμουνιστής, που “αγαπά όλον τον κόσμο” αλλά δεν μπορεί να δώσει ασφάλεια και συναισθηματική σιγουριά στην γυναίκα του ενώ η εσωστρεφής και πολιτικά πιο συντηρητική Χάριετ, όπως και η Mάννινγκ ψήφιζε μια ζωή Τόρηδες, λειτουργεί σαν αντίπαλο δέος , ιδεολογικά και φιλοσοφικά, στον προοδευτισμό του Γκάι. (“Ώστε όλοι εδώ είμαστε αριστεροί, ε;”, ρωτάει ένας ήρωας του βιβλίου. “Όχι”, αποκρίθηκε η Χάριετ. “Εγώ δίνω τη μοναχική μάχη της αντιδραστικής.” Και σε άλλο σημείο η Χάριετ σκέφτεται : “Tο πρόβλημα με τις προκαταλήψεις…ήταν πως συνήθως είχαν λόγο ύπαρξης”).
Το βιβλίο δεν κέρδισε την ευρεία αναγνώριση όσο ζούσε η Manning άλλα έγινε εξαιρετικά δημοφιλές τo 1987 , επτά χρόνια μετά τον θάνατο της, όταν μεταφέρθηκε στη μικρή οθόνη με τίτλο “Fortunes of War” και πρωταγωνιστές τον Κένεθ Μπράνα και την Έμα Τόμσον. Διαβάστε το και θα καταλάβετε πόσο δίκιο είχε ο Άντονυ Μπέργκες όταν το χαρακτήρισε ως “ένα από τα καλύτερα βρετανικά λογοτεχνικά έργα μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο”!
(Η “Βαλκανική Τριλογία” συνεχίζεται με την “Τριλογία του Λεβάντε”, όπου παρακολουθούμε τις περιπέτειες των Πρίνγκλς μετά την φυγή τους από την Αθήνα, στην Αίγυπτο και στην Παλαιστίνη. Ελπίζω το “Μεταίχμιο” να εκδώσει και τη δεύτερη τριλογία!)
