Συνεχίζουμε με το τρίτο μέρος της συνέντευξης του Γιώργου Χατζηνάσιου (εδώ το πρωτο και δεύτερο μέρος), όπου με αφορμή την αναφορά στα «Μακεδονίτικα» που έκανε με τον Μητσιά, μιλάει για τα συλλαλητήρια για το Μακεδονικό και για πολιτικά θέματα για τα οποία δεν συνηθίζει.
Συνέντευξη στον Γιώργο Πισσαλίδη
Κύριε Χατζηνάσιε έχετε συνεργασθεί την αφρόκρεμα των Ελλήνων τραγουδιστών. Πέρα όμως από τους δίσκους, υπάρχει φιλία;
Με τους τραγουδιστές αυτός που κρατάει την παράδοση περισσότερο απ΄ όλους είναι ο Μανώλης Μητσιάς. Κάθε χρόνο ανταλλάσσουμε «Χρόνια Πολλά».
Για πείτε μου και για κείνον τον δίσκο με τα «Μακεδονίτικα» που κάνατε με τον Μητσιά.
Τα «Μακεδονίτικα» τώρα όπως είπα και στην αρχή ήμουνα στο μακεδονίτικο συγκρότημα και παίζαμε ζωντανά τότε στην ΕΡΤ, ΕΙΡΤ και έπαιζα όλα αυτά τα γνωστά τραγούδια, όπως «Παπάμ’ Αλεξανδράκη», τα έπαιζα εγώ . Όταν έγινε όμως αυτό το θέμα με τα Σκόπια που έβλεπα στα Επίκαιρα, στην Τηλεόραση, με τους ομογενείς στον Καναδά, στην Αυστραλία, στο Λονδίνο κλπ. να συγκεντρώνονται και να διαμαρτύρονται είπα στο Μανώλη, «Βρε Μανώλη, μιας και είμαστε και κοντοχωριανοί ,γιατί δεν κάνουμε με την ωραία σου φωνή που τα ξέρεις κι εσύ , ένα δίσκο; Να πάρουμε και μια ορχήστρα αυθεντική, Τα Χάλκινα της Κοζάνης, και να μπούμε,- εγώ ήμουν στην Θεσσαλονίκη με τον Τόκα, μείναμε για μια σαιζόν εκεί- στο στούντιο να κάνουμε μια πρακτική μουσική, να κάνουμε ένα πλέϊ μπακ ναρθείς να τραγουδήσεις ώστε να έχουν αυτοί , στο εξωτερικό όλοι οι έλληνες που υποστηρίζουν το Μακεδονικό θέμα να έχουνε μια ενθάρρυνση από την Ελλάδα μέσα από ένα δίσκο ο οποίος θα παίζεται στα μεγάφωνα στους χώρους που θα συγκεντρώνονται». Συμφώνησε λοιπόν ο Μανώλης , πήγαμε στον Μάκη τον Μάτσα, μου λέει «Ρε Γιώργο τώρα τοπικιστικός δίσκος, εδώ την μια λέμε Μακεδονία, λέμε Μακεδονία, τι θα κάνουμε μετά με την Κρήτη, με την Ηπειρο, με την Πελοπόννησο, με τα νησιά, τι θα γίνει;» Λέω ρε παιδάκι μου τόσους δίσκους έχουμε κάνει, κάνε κάτι να βοηθήσουμε την κατάσταση.
Εσείς τότε, πως το βλέπατε το Μακεδονικό ;
Πώς να το δώ; Μακεδόνας είμαι. Πώς να το δώ; Μην τρελαθούμε κιόλας. Τέτοιος σφετερισμός δεν έχει ξαναγίνει ποτέ σε άλλο μέρος του κόσμου. Ποτέ . Δεν γίνετε αυτό το πράγμα. Οι Σλάβοι χωρίς γλώσσα , να λένε ότι είναι Μακεδόνες. Μα οι μισοί είναι αλβανοί, οι άλλοι μισοί βούλγαροι.
Τα συλλαλητήρια τα τελευταία πως τα είδατε ;
Πήγα. Και στην Θεσσαλονίκη πήγα -τζάμπα ήταν το «μαλλί» , είμασταν εκεί με τον Κώστα. Και εδώ πήγα την Μαρία και με μια σημαία πήγαμε κάτω. Μας βγάλανε ότι είμαστε και ακροδεξιοί, ( Γέλια )
Ας’ τους να λένε
«Ας τους να λένε/ , άς τους να πουν/ αυτοί δεν ξέρουν να αγαπούν» (τραγουδά τους στίχους) .
Πως τον πείσατε τον Μάτσα τότε ;
Δεν χρειάσθηκε και πολύ. Τούπα ότι θάρθει την άλλη βδομάδα ο Μανώλης , «Δεν κατάλαβα του λέω, τι έγινε; άλλωστε τι θα κοστίσει το στούντιο; Θα πληρώσεις την μουσική , άλλωστε σε μια μέρα τα κάναμε. «Μήλο μου κόκκινο», έλα πάμε τραγούδα (Γέλια ). Ασε δεν ήθελε. Μας έκανε κι εκεί στο Λευκό Πύργο, μέσα στην ζέστη, τον καύσωνα, πρες κόνφερανς, κάτω από τον Λευκό Πύργο , δεν ήρθε ψυχή. Μες τον καύσωνα εγώ, ο Μανόλης κανά δύο δημοσιογράφοι , εκεί κάναμε πρες κόφερανς, Παναγία μου, Και ούτε το έμαθε κανείς.
Αυτό μετά το στηρίξατε με εμφανίσεις και συναυλίες;
Όχι καλέ. Δεν είσαι καλά, το κάναμε για μια σκοπιμότητα.
Πως πήγε τότε ο δίσκος ;
Δεν νομίζω ότι έκανε και τίποτα ιδιαίτερο. Ωραίος ήτανε, αλλά νομίζω ότι είχανε λίγο ενοχληθεί οι αυθεντικοί τραγουδιστές που τραγούδαγαν στη Θεσσαλονίκη .
Ηρθε ο λαϊκός να τραγουδήσει δημοτικά ; Υπήρχε αυτό το θέμα ;
Ε, ναι έμαθαν ότι ήρθε τώρα ο Μητσιάς και έλεγαν «Ήρθε να μπει στα χωράφια τα δικά μας τα παραδοσιακά».
Βασικά οι παραδοσιακοί δεν ήθελαν οι λαϊκοί να μπαίνουν στα χωράφια τους ή μόνο σε εσάς βγήκε αυτό το αίσθημα; Το ρωτάω αυτό γιατί ήδη η Αλεξίου και η Βιτάλη είχαν βγάλει ήδη δίσκους με παραδοσιακά τραγούδια.
Δεν ξέρω τι κάνουν στους άλλους. Εγώ και το αντιλήφθηκα και μάλιστα και μου τόπαν αυτοί οι δύο τρεις που είναι εκεί πάνω «Μπήκες στα χωράφια μου» Δεν τα είχαν με μένα γιατί δεν έγραψα εγώ τίποτα, εγώ συντόνισα και καθοδήγησα τα πνευστά κλπ. πώς να παίζουνε και κάτι τέτοια. Και μου βαράγαν συνέχεια «δεν», «δεν», «δεν».
Εσείς έχετε ένα πιο δυτικό τρόπο στυλ, έχετε την επιρροή από την ελαφρά μουσική. Υπήρχε αντίδραση τότε, ότι τα «ελαφρά» τραγούδια του Χατζηνάσιου δεν είναι όπως τα έντεχνα που γράφουν ο Θεοδωράκης, ο Χατζιδάκις; Είχατε τέτοιο πρόβλημα ποτέ ;
Κοίταξε, βέβαια είχα πρόβλημα. Αμα είσαι καλός ψάχνουν να βρουν πράματα να σε μειώσουν, να σε φθείρουν. Κατάλαβες; Επειδή ως μουσικός δεν ήμουνα στα ζεϊμπέκικα και στα τσιφτετέλια, έτσι, δεν είχα αρχές από αυτά τα πράγματα, δεν με εκφράζανε αυτά, και φυσικό ήμουν μουσικός της τζάζ, αλλά αυτό ήταν ένα πάτημα ο Χατζηνάσιος είναι της ελαφράς μουσικής κλπ. Μάλιστα είπαν δυτικός συνθέτης , όταν έβγαλα τον «Μουσικό Κόσμο του Χατζηνάσιου». Ήταν τόσο ωραίος δίσκος με ορχήστρες παιζόταν στην ΕΡΤ κλπ. Ορχηστρικός δίσκος, μεγάλη επιτυχία. Είχαμε βιολιά όργανα κλπ. και επειδή το πρότυπο για να γίνουν οι δίσκοι ήταν ο Paul Mauriat στην Γαλλία και εγώ λέω γιατί να μην κάνω έναν τέτοιο δίσκο ελληνικό ;
Και ο δίσκος αυτός έχει το στήσιμο το εξώφυλλο της easy listening με τα κεριά με το πιάνο πάνω.
Α, ναι, ναι, ναι. Και ο άλλος εκεί στη γωνία, αυτό είναι το Νο1 και αυτός είναι ο Νο2 ένα (δείχνει τα εξώφυλλα δίσκων που καλύπτουν τον τοίχο).
Ναι, τον θυμάμαι αυτόν, τον είχε ο πατέρας μου σε κασέτα.
Και ο Κελαηδόνης, Θεός σχωρέστον κι αυτόν, είχε κάνει μία δήλωση «Έχουμε και τον Χατζηνάσιο, ο οποίος έχει κάνει μουσική πρισουνίκ», δηλαδή δυτική. Και του λέω εγώ «Βρε σύ, εσύ παίζεις τον «Καουμπόυ». Υπάρχει πιο Δύση από αυτό; Και μου την λες;»
Προφανώς αυτός ήταν αριστερός και εσείς δεξιός.
Αποστασία. Πάντα το έχουν αυτό. Αυτούς δεν τους πειράζει κανείς, οτιδήποτε και να κάνουνε. Εμάς δεν μας θέλουνε. Δύο βλάκες είμαστε. Εγώ και ο Σπανουδάκης.
Δεν σας συγχωρούνε
Με τίποτα, δεν πας να κατεβάσεις τον Θεό κάτω. Μόνο από δικούς τους καταλαβαίνουν ορισμένα πράγματα. Δυστυχώς. Τι να κάνουμε; Κι αυτό θα περάσει, το φάγαμε
Αυτοί είχανε την υπεράσπιση από τα κόμματά τους. Από την άλλη θα μπορούσε να υπάρξει, ας το πούμε έτσι, μια κουλτούρα της Δεξιάς;.
Η Δεξιά δεν σκέπτεται έτσι. Οι άνθρωποι ιδέα δεν έχουν και καλά κάνουν. Δεν θα έπρεπε ποτέ οι μουσικοί να έχουν δεκανίκια από κάπου. Δεν υπάρχουν αλλού αυτά . Στρωθήκανε τα πράγματα από τις προοδευτικές δυνάμεις για να τα τρώνε άνθρωποι που δεν είναι και σπουδαίοι, που δεν είχαν και κανένα ιδιαίτερο ταλέντο. Απλώς διαλέγανε κάποια πράγματα που απλώς πηγαίνανε με τους σκοπούς που ήθελαν να υποστηρίξουν τα κόμματα και τους υποστήριζαν και αυτούς.
Από κει και πέρα η Ν.Δ, δεν στήριξε ποτέ και κανέναν. Ούτε είχαν καμιά ανάγκη.
Όχι. Απλώς σκεπτόμουνα στην Αμερική οι καλλιτέχνες, απo τον Ελβις μέχρι τον Κλίντ Ήστγουντ η και τους «Μετάλλικα» παλιότερα, δεν θα είχανε πρόβλημα να πουν «Είμαι συντηρητικός, είμαι δεξιός, πιστεύω σε παραδοσιακές αξίες και στην ελευθερία και την δημιουργικότητα» Εδώ δεν βγαίνει κανείς, γιατί έχει περασθεί ότι ο Δεξιός σημαίνει ο κακός, ο παρακρατικός.
Δεν ξέρω τι σημαίνει. Σημαίνει ότι είναι πιο πολλοί αυτοί που θέλουν να υποστηρίξουν τους πολύ λίγους. Δεν αφήνουν δεξιό ούτε για δείγμα. Δηλαδή, «είστε δύο; Κανείς. Μα κανείς !!!». Μόνο από την άλλη πλευρά. Και τώρα αν αυτοί τα βλέπουν χασκογελάνε βέβαια, σου λένε «τι λέει ο άνθρωπος:». Θα γελάνε, τι να κάνουμε;
Και μια τελευταία ερώτηση για το «Χρονικό της Άλωσης». Για σας τι σημαίνει να γράψετε για τον Αλέξανδρο για τον Παλαιολόγο;
Δεν έχω καμία ιδιαίτερη συμπάθεια στα ιστορικά πρόσωπα. Είναι το πρόσχημα να μου δώσουν αυτή την ένταση και θέλουν να κάνουν, αφού βλέπετε ότι αυτά τα δύο έργα έχουν πόλεμο μέσα, μάχη έχουν, ιστορία και ο Μέγας Αλέξανδρος και ο Παλαιολόγος, και συναίσθημα όχι ερωτικό βέβαια, εξαιρείται το θέμα, γιατί το ερωτικό το έχω καλύψει με το τραγούδι μου, γιατί εκεί είμαι εγώ.
Το επικό ας πούμε;
Το επικό. Εκεί που θα μπορούσα να κάνω τον Χατζηνάσιο με την Βυζαντινή μουσική , που κανείς δε το περιμένει. Εκεί αποδεικνύεται ποιος είναι ο δυτικός συνθέτης και τι κάνει, και κανείς δεν έχει τολμήσει από αυτούς που θεωρούνται ότι είναι ας πούμε πολύ κοντά προς την λαϊκή παράδοση και στα λαϊκά τραγούδια, να τολμήσει να κάνει ένα τέτοιο έργο, όπως είναι
«Το Χρονικό της Αλώσεως». Ούτε ένας δεν τόλμησε. Και θα μείνει στην ιστορία γι’ αυτόν τον λόγο.
Εσείς τολμήσατε εκεί που δεν τόλμησαν οι μη δυτικοτροποι συνθετες.
Δύο έργα για μένα θεωρούνται αντιδραστικά προς τον εαυτό μου και προς τον μύθο του δεξιού. Το ένα ήταν τα «Συναξάρια» που δέχθηκα με τον Μητροπάνο να κάνω, να κάνω ένα δίσκο με φυσικά όργανα, που είχε μέσα και ζεμπέκικα είχε, και αυτά είχε, για να αποδείξω για μένα ότι μπορώ να κάνω εξ ίσου καλά πράγματα που έχει ανακαλύψει η ψυχούλα μου. Ότι είναι σε πιο πλούσια πράγματα από ενορχηστρώσεις και φαντασία. Δεν θέλω τόσο λιτά πράγματα, αν θέλετε λιτά πας εκεί και έγινε κλασσικός ο δίσκος. Και το δεύτερο είναι η Συμφωνική Μουσική σε σύζευξη με το Βυζάντιο. Πάλι από το «Χρονικό» χρησιμοποιώ την Συμφωνική Ορχήστρα μέσα στο μέρος το Βυζαντινό που δημιουργείται ένα κράμα τελείως πρωτότυπο για τα ελληνικά πράγματα. Όταν ζεις δεν ασχολούνται όταν πεθάνεις όμως κάτι κάνουν και σκέπτονται και τα βλέπουν αυτά τα πράγματα. Μην περιμένεις τώρα να ακούσεις τίποτα. Μετά όμως πιστεύω ότι θα ασχοληθούν.